Giải bài tập Sinh Học 7 Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành Giun dẹp

  • Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành Giun dẹp trang 1
  • Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành Giun dẹp trang 2
  • Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành Giun dẹp trang 3
  • Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành Giun dẹp trang 4
Bài 12
MỘT SỐ GIUN DẸP KHÁC VÀ
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NGÀNH GIUN DẸP
KIẾN THỨC cơ BẢN
Một số Giun dẹp khác
Ngoài Sán lông, Sán lá gan, người ta còn gặp khoảng 4000 loài Giun dẹp khác, chủ yếu có đời sông kí sinh. à) Sán lá máu
Cơ thể đã phân tính đực, cái riêng, chúng thường cặp đôi, kí sinh trong máu người, ấu trùng chui qua da người khi tiếp xúc với nước ô nhiễm.
b) Sán bã trầu
Lợn nuôi thường bị Sán bã trầu kí sinh, gây hại. Trong ruột non của lợn bị bệnh có thể có hàng trăm con sán. Khi bị bệnh Sán bã trầu xâm nhập và sinh sản, lợn gầy rạc, da sần sùi, kém ăn, chậm lớn. Sán bã trầu hình lá, dài 2-5 cm rộng 1- 2 cm, màu đỏ máu, mặt bụng có hai giác bám giúp sán bám chắc vào thành ruột: giác miệng ở phía trước viền quanh lỗ miệng và giác bụng có kích thước lớn hơn nằm ngay sau giác miệng. Sán bã trầu bên cạnh giác miệng, giác bụng còn có ruột, tử cung tuyến sinh trứng, tuyến sinh tinh, tuyến noãn hoàng. Sán bã trầu trưởng thành đẻ mỗi ngày
’	5000 trứng. Trứng sán rơi vào nước, nở thành ấu trùng có lông bơi,
sau đó ấu trùng chui vào kí sinh trong cơ thể ô'c đỉa dày và biến đổi để cho nhiều ấu trùng có đuôi. Âu trùng rời khỏi ốc, bám vào lá cây ở nước, rụng đuôi và kết vỏ cứng thành kén. Vì vậy, nếu lợn ăn rau bèo có kén sẽ đưa sán vào cơ thể chúng. Để phòng chông bệnh Sán bã trầu, chúng ta cần phá vòng phát triển của sán. Hiệu quả nhất là xử lí phân và chế biến rau xanh cho trứng bị ung không phát triển được.
c) Sán dây (còn gọi là Sán sơ mít)
Sán dây trưởng thành kí sinh trong ruột non của người và cơ bắp trâu bò. Trong ruột người, Sán dây vừa lấy hết thức ăn vừa tiết chất độc vào máu. Sán dây dài 8 -> 9 m nhưng không rộng quá 10 mm. Cơ thể dẹp, có nhiều đốt; đầu chỉ nhỏ bằng đỉnh đinh ghim, có rãnh móc và có 4 giác bám chắc vào thành ruột. Ngay sau đầu là cổ, nơi hình thành ra các đốt. Sau cổ là phần thân dài có nhiều đô’t. Càng về sau đốt càng già, càng có kích thước lớn và chứa càng nhiều trứng. Trong mỗi đốt có cơ quan sinh dục đực và cái, một phần của dây thần kinh và hệ bài tiết chung. Sán dây sinh sản hữu tính. Mỗi con đẻ khoảng 5 triệu trứng mỗi ngày. Đốt sán dây chín chứa đầy trứng. Khi theo phân ra ngoài, thành đốt sán bị vỡ trứng vung vãi khắp nơi dính vào cây, cỏ. Lợn, trâu, bò ăn phải cây, cỏ đó trứng sán vào ruột, phôi sán rời khỏi trứng, lách qua thành ruột theo máu đến các cơ, kết thành nang sán. Mỗi nang sán có một đầu sán ẩn phía trong. Người ăn phải thịt lợn, trâu, bò mang nang sán đó chưa được đun kĩ sẽ bị nhiễm sán. Tại ruột non của người dưới tác dụng của dịch tiêu hóa và nhiệt độ, đầu sán bật ra khỏi nang, bám vào thành ruột. Nang rụng đi và cổ liên tiếp mọc các đốt phía sau. Sau vài tháng, Sán dây đã dài tới vài mét.
Các đặc điểm chung và các đặc điểm tiến hóa hơn so với Ruột khoang a) Các đặc điềm chung
Giun dẹp bao gồm 3 lớp: Sán lông sông tự do; Sán lá và Sán dây sông kí sinh. Đặc điểm chung của ngành Giun dẹp là:
Cơ thể dẹp, có đối xứng 2 bên, giữa thành cơ thể và thành ruột có nhu mô lấp kín.
Cơ thể có bao mô bì cơ bọc ngoài. Cơ quan tiêu hoá dạng túi phân nhiều nhánh. Xuất hiện hệ bài tiết, hạch não. Các hệ cơ quan khác như tuần hoàn, hô hấp vẫn chưa xùất hiện. Hệ sinh dục rất phức tạp, có tuyến sinh đục, tuyến phụ sinh dục, ổng dẫn sinh dục và cơ quan giao phôi.
Các sai khác chủ yếu giữa 3 lớp là:
Đặc
so sánh
Sán lông
Sán lá
Sán dây
- Môi trường sống
- Tự ơo
- Kí sinh.
- Kí sinh.
- Cơ thể trưởng thành
- Cơ thể là
- Cơ thể là một tấm.
- Cơ thể có nhiều đốt
- Phát triển.
một tấm.
Có lông bơi
Không có cơ quan bám.
Đơn giản trong nước.
Không có lông bơi.
Cơ quan bám là giác.
Phức tạp, qua vật chủ trung gian.
Không có lông bơi.
Cơ quan bám là giác và móc.
Phức tạp, qua vật chủ trung gian.
b) Các đặc điểm tiến hóa hơn so với Ruột khoang:
Cơ thể có đối xứng hai bèn.
Cơ thể có ba lá phôi.
Hệ thần kinh tập trung hơn, hình thành não và các dây thần kinh.
Xuất hiện bao cơ với 3 lớp cơ: cơ vòng, cơ xiên và cơ dọc.
■ - Xuất hiện hệ bài tiết.
Xuất hiện hệ sinh dục có cấu tạo phức tạp. Ngoài tuyến sinh dục còn có thể có tuyến phụ sinh dục, ống dẫn sinh dục và cơ quan giao phối.
GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI
A. Phần tìm hiểu và thảo luận
& Quan sát hình 12.1, 2, 3 và thảo luận trả lời các câu hỏi sau:
+ Giun dẹp thường kí sinh ở bộ phận nào trong cơ thể người và dộng
vật? Vì sao?
Giun dẹp thường kí sinh trong đường tiêu hoá (ruột non, gan,...) hoặc trong cơ bắp ở động vật.
Vì nơi đó chứa nguồn dinh dưỡng' thích hợp với đời sông và sự phát tán của chúng.
Đề phòng chống Giun dẹp kí sinh cần ăn, uống, giữ vệ sinh như thế nào cho người và gia súc?
Đề phòng chống Giun dẹp kí sinh ta cần ăn, uống chín, không ăn thịt lợn gạo, thịt chưa chín của một vài món ăn như nem sống, thịt tái,.... không đi chân trần nhất là ở nơi môi trường nước, đất bị ô nhiễm, ẩm thấp.
Trâu, bò cần nuôi nơi chuồng trại, sân bãi khô ráo, nguồn thức ăn cung cấp cho chúng cần phải xử lí tốt.
& Hãy sử dụng thông tin trong bài 11 và 12 điền vào bảng sau (đúng dùng dấu + ; không đúng —)
Bảng một số đặc điểm của đại diện Giun dẹp
STT
—_	Đại diện
Đặc điểm so sánh ' -—
Sán lông (sông tự do)
Sán lá gan (kí sinh)
Sán dây (kí sinh)
1
Cơ thể dẹp và đối xứng 2 bên
+
+
+
2
Mắt và lông bơi phát triển
+
-
-
3
Phân biệt đầu, đuôi, lưng, bụng
+
+
+
4
Mắt và lông bơi tiêu giảm
-
+
+
5
Các giác bám phát triển
-
+
+
6
Ruột phân nhánh chưa có hậu môn
+
+
+
7
Cơ quan sinh dục phát triển
+
+
+
8
Phát triển qua các giai đoạn ấu trùng
+
+
+
B. Phần câu hỏi
& Câu 1. Sán dây có đặc điềm cấu tạo nào đặc trưng do thích nghi với kí sinh trong ruột người'?
Sán dây có đầu nhỏ, có vành móc, giác bám để bám chặt vào thành ruột người.
Sán dây có ruột tiêu giảm vì chất dinh dưỡng được hâ'p .thụ trực tiếp qua bề mặt cơ thể của chúng.
1? Câu 2. Sán lá gan, Sán dây, Sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào?
Sán lá gan và Sán dây xâm nhập vào vật chủ qua con đường tiêu hoá.
Sán lá máu xâm nhập vào vật chủ qua da.
Câu 3. Nêu đặc điểm chung của ngành Giun dẹp. Tại sao lấy đặc điểm dẹp đặt tên cho ngành?
Đặc điểm chung (xem phần I).
Giải thích: vì tất cả các đại diện thuộc ngành này đều có cơ thể rất dẹp nên lấy tên chung của ngành là ngành Giun dẹp.