Soạn Văn 6: Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tiếp theo)

CHỪA LỖI VỀ CHỦ NGỬ VÀ VỊ NGỮ
(Tiếp theo)
I. CÂU THIẾU CẢ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
Chỉ ra chỗ sai trong các câu dưới đây và nêu lên cách chữa:
Câu a) Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
Chưa thành câu, chỉ mới có trạng ngữ, thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ, chữa lại bằng cách thêm CN và VN cho câu.
Ví dụ: Mỗi khi đi qua cầu Long Biến, tôi lại thấy bồi hồi bâng khuâng.
Câu b. Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng.
Câu trên chỉ mới có trạng ngữ chỉ nguyên nhân và trạng ngữ chỉ thời gian, chữa lại bằng cách bổ sung CN và VN cho câu.
Ví dụ: Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng nhà máy chúng tôi đã hoàn thành kế hoạch sản xuất của cả năm.
CÂU SAI VỀ QUAN HỆ NGỮ NGHĨA GIỮA CÁC THÀNH PHẦN
Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa
ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
+ Những chữ in đậm trong câu trên nói về nhân vật dượng Hương Thư và người quan sát dượng Hương Thư (ta).
+ Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa thành phần trạng ngữ và chủ ngữ không khớp nhau làm cho người đọc dễ bị hiểu lầm.
+ Cách sửa:^-— Bỏ từ ta thấy
x Chuyển từ ta thấy lên vị trí đầu câu.
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong những câu sau:
a) Năm 1945, TN
cầu
CN
được đổi tên thành cầu Long Biên.
VN
(Theo Thuý Lan)
b) Cứ mỗi lần ngẩng lèn nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh,
TN
lòng tôi
CN
lại nhớ lại những năm tháng chống đế quốc Mĩ oanh liệt oai hùng.
VN
(Theo Thuý Lan)
Câu 2. Hãy viết thêm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp vào những ô trống dưới đây để tạo thành những câu hoàn chỉnh.
Mỗi khi tan trường, em
CN
Ngoài cánh đồng, các bác nông dân
CN
Khi chiếc ô tô về đến đầu làng, mọi người
CN
Giữa cánh đồng lúa chín, một bù nhìn rơm
CN
lại háo hức chờ đợi giây phút được mẹ đến đón.
VN
đang gặt lúa.
VN
chạy ùa ra hớn hở.
VN
sừng sững đứng gác.
VN
Câu 3. Hãy chỉ ra chỗ sai và nêu cách chữa các câu sau đây:
Giữa hồ, nơi có một toà tháp cổ kính.
Câu (a) thiếu cụm C-V, cách chữa: thêm CN và VN vào cho câu.
Ví dụ: Giữa hồ, nơi có một toà tháp cổ kính một lá cờ đỏ tung
bay phấp phới.
Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dàn tộc ta, một dân tộc anh hùng.
đã viết nên những trang sử vàng kỉ diệu.
VN
+ Câu (b) thiếu CN và VN, diễn đạt rườm rà, cách chữa: thêm CN và VN, bỏ những từ thừa:
Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chông ngoại xâm, dân tộc ta CN
Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm chiến tranh ác liệt.
Câu (e) thiếu CN và VN, cách chữa: thêm CN và VN cho câu. Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội
bảo vệ cây cầu trong những năm chiến tranh ác liệt, chính quyền thành phố đã cho dựng bia lưu niệm ngay ở đầu cầu.
Câu 4. Các câu sau sai ở chỗ nào? Nên chữa như thế nào?
Cây cầu dưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần của câu, cây cầu thì không thể bóp còi. Chữa lại thay thế từ bóp còi thành từ trong.
Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông trong tiếng còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
Vừa đi học về, mẹ đã bảo Tliuý sang đón em. Tliuý vội cất cặp sách rồi đi ngay.
Câu (b) không có sự ăn khớp giữa chủ ngữ và trạng ngữ. Chữa lại:
Thuý vừa đi học về mẹ đã bảo Thuý sang đón em. Thuý vội cất cặp sách rồi đi ngay.
Khi em đến cổng trường thì Tuấn gọi em và được bạn ấy cho một cây bút mới.
+ Câu (c) sai vì không phù hợp giữa hoạt động gọi và trạng thái cho, chữa lại:
Em được bạn Tuấn cho một cây bút mới, khi em vừa đến cổng trường.