Soạn Văn 6: Tập làm thơ bốn chữ

TẬP LÀM THƠ BỐN CHỮ
CHUẨN BỊ Ở NHÀ
Câu 1. Ngoài bài thơ “Lượm”, em có biết bài thơ, đoạn thơ bốn chữ nào khác? Hãy nêu tên và chỉ ra những chữ cùng vần trong bài thơ.
Một số bài thơ bôn chữ khác:
Mười quả trứng
Mười quả trứng tròn Mẹ gà ấp ủ
Mười chú gà con Hôm nay ra đủ Lòng trắng lòng đỏ Thành mỏ, thành chân Cái mỏ tí hon Cái chân bé xíu Lông vàng mát dịu Mắt đen sáng ngời Ôi chú gà ơi!
Ta yêu chú lắm!
(Phạm Hổ)
+ Vần chân: trong bài thơ trên: tròn - con, ủ - đủ, đỏ - hon, xíu - dịu, ngời - ơi.
+ Vần lưng: ủ - chú, đỏ - mỏ.
Kể cho bé nghe
Hay nói ầm ĩ Là con vịt bầu.
Hay hỏi đâu đâu Là con chó vện.
Hay chăng dây điện Là con nhện con.
Ẩn no quay tròn Là cối xay lúa.
Mồm thở ra gió Là cái quạt hòm.
Không thèm cỏ non Là con trâu sắt...
(Trần Đăng Khoa)
Vần chân: bầu - đâu, vện - điện, con - tròn, hòn - non.
Câu 2. Chỉ ra vần chân và vần lưng ở các đoạn thơ:
+ Căn cứ vào định nghĩa: Vần chân là vần được gieo vào cuối dòng thơ, vần lưng là vần được gieo ở giữa dòng thơ.
(Xuân Diệu)
Mây lưng cliừng hàng Về ngang lưng núi Ngàn cây nghiêm trang Mơ màng theo bụi.
+ Vần chân: hàng - trang; núi - bụi.
+ Vần lưng: hàng - lưng; trang - màng.
Câu 3. Xác định vần liền và vần cách trong hai đoạn thơ sau:
+ Căn cứ vào định nghĩa:
Vần liền là vần được gieo liên tiếp ở các dòng thơ.
Vần cách là vần không gieo liên tiếp mà thường cách ra một dòng.
+ Trên cơ sở đó ta xác định đoạn thơ được gieo vần chân và vần
gián cách: cháu - sáu; ra - nhà.
Cháu đi đường cháu Cháu lên đường ra Đến nay tháng sáu Chợt nghe tin nhà.
(Tố Hữu)
Đoạn thơ:
Nghé hành nghé hẹ Nghé chẳng theo mẹ Thì nghé theo đàn Nghé chớ đi càn Kè gian bắt nó.
(Đồng dao)
Gieo vần chân, vần liên tiếp: hẹ - mẹ, đàn - càn.
Câu 4. Đoạn thơ sau trích trong bài “Chị em” của Lưu Trọng Lư, một bạn chép sai hai chữ có vần, em sửa lại cho phù hỢp (sông, cạnh).
Đoạn thơ được gieo vần gián cách, vậy từ lạnh phải có vần tương ứng là từ cạnh phải không nào? Còn từ đông phải đi với từ sông như vậy mới hợp về vần và về nghĩa.
- Ta thay thế lại là:
Em bước vào đây Gió hôm nay lạnli ClỉỊ đốt than lèn Để em ngồi cạnh Nay chị lấy chồng ơ mãi Giang Đông Dưới chân mây trắng Cách mấy con sông.
Câu 5. Tập làm một bài thơ hoặc một đoạn thơ bốn chữ có nội dung kể chuyện hoặc miêu tả về một số sự việc hay một người theo vần tự chọn.
Các em kể về các đề tài gần gũi xung quanh mình như chuyện lớp, chuyện trường, giờ ra chơi, giờ học... cũng không nhất thiết phải theo vần gián cách hay vần liền, miễn có nhạc điệu xuôi tai là được. Sau đây là một số bài thơ, đoạn thơ các em tham khảo.
Lớp chúng em
Lớp em sáu bảy Lớp nhỏ nhất trường Nhưng mà học tập Chẳng hể nhỏ đâu Luôn luôn dẫn đầu Phong trào đoàn dội Thứ hạng hàng tuần Củng nhất luôn nốt Sáu bảy luôn tốt Hốt tuốt điềm mười Thầy cô mỉm cười Mẹ cha vui sướng.
(Hoàng Thu)
Thả diều
Cánh diều no gió Sáo nó thổi vang Sao trời trôi qua Diều thành trăng vàng Cánh diều no gió Tiếng nó trong ngần Diều hay chiếc thuyền Trôi trên sông Ngân
(Trần Đăng Khoa)