SGK Vật Lí 6 - Bài 15. Đòn bẩy
4 < BÀI I 5. ĐÒN BẨY Một số người quyết định dùng cần vọt để nâng ống bêtông lên (H.15.1). Liệu làm như thế có dễ dàng hơn hay không ? I. TÌM HIẾU CẤU TẠO CỦA ĐÒN BẨY Hãy quan sát hình vẽ chiếc cần vọt, xà beng, búa nhổ đinh ở các hình 15.1, 15.2, 15.3. Chúng đều là các đòn bẩy. Các đòn bẩy đều có một điểm xác định, gọi là điểm tựa. Đòn bầy quay quanh điểm tựa (O). Trọng lượng của vật cần nâng (Fj) tác dụng vào một điểm của đòn bẩy (Oj). Lực nâng vật (F2) tác dụng vào một điểm khác của đòn bẩy (O2). Ũ2 Hình 15.1 Hình 15.2 BI Hãy điền các chữ o, Oj và O2 vào vị trí thích hợp trên các hình 15.2, 15.3. II. ĐÒN BAY GIÚP CON NGƯỜI LÀM VIỆC DỄ DÀNG HƠN NHƯ THẾ NÀO ? 1. Đặt vân đề Trong đòn bẩy ở hình 15.4, muốn lực nâng vật lên nhỏ hơn trọng lượng của vật thì các khoảng cách 00! (khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật) và 002 (khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực kéo) phải thoả mãn điều kiện gì ? 2. Thí nghiệm Hình 15.4 a) Chuẩn bị : Lực kế, khối trụ kim loại có móc và dây buộc, giá đỡ có thanh ngang khối lượng không đáng kể. Chép bảng 15.1 vào vở. Bảng 15.1. Kết quả thí nghiệm So sánh Trọng lượng Cường độ của 002 với 001 của vật: p = F, lực kéo vật F2 002 > OOì ì F2 = ... N 002 = 00., > F1 = ... N F2 = ... N 002 < 001 ) F2 = ... N b)T iến hành đo : Lắp dụng cụ thí nghiệm như hình 15.4 để đo lực kéo F2. (3Ỉ - Đo trọng lượng của vật và ghi kết quả vào bảng 15.1. - Kéo lực kế đê nâng vật lên từ từ. Đọc và ghi số chỉ của lực kế theo 3 trường hợp ghi trong bảng 15.1. • 3. Rút ra kết luận E3 Chọn tò thích hợp trong khung để điền vào chồ trống của câu sau : Muôn lực nâng vật (1) trọng lượng của vật thì phải làm cho khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực nâng (2) khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật. ▼ 4. Vận dụng KS3 Tìm thí dụ sử dụng đòn bầy trong cuộc. sông. B3 Hãy chỉ ra điểm tựa, các điểm tác dụng của lực Fj, F2 lên đòn bẩy trong hình 15.5. E33 Hãy chỉ ra cách cải tiến việc sử dụng đòn bẩy ở hình 15.1 đê làm giảm lực kéo hơn. lớn hơn bằng nhỏ hơn Hình 15.5 © Mỗi đòn bẩy đểu có : Điểm tựa là o. Điểm tác dụng của lục F1 là Op Điểm tác dụng của lục F2 là 02. © Khi OO2 > OO1 thì F2 < F1.