SGK Vật Lí 6 - Bài 9. Lực đàn hồi
BÀI 9. Lực ĐÀN HỒI Hình 9.1 Một sợi dây cao su và một lò xo có tính chất nào giống nhau ? I. BIÊN DẠNG ĐÀN Hổl. ĐỘ BIÊN DẠNG ■ ■ Biến dạng của một lò xo Ta hãy nghiên cứu xem sự biến dạng của một lò xo có đặc điểm gì ? ■ Thí nghiệm Treo một lò xo xoắn dài ở tư thế thẳng đứng vào một cái giá thí nghiệm, rồi tiến hành các phép đo sau : - Đo chiều dài của lò xo khi chưa kéo dãn nó (lò xo chưa bị biến dạng, hình 9.1). Đó là chiều dài tự nhiên của lò xo (Zo). Ghi giá trị đo được vào ô tương ứng của bảng 9.1. - Móc một quả nặng 50g vào đầu dưới của lò xo. Đo chiều dài của lò xo lúc đó (l). Đó là chiều dài của lò xo lúc bị biến dạng. Ghi kết quả vào ô tương ứng của bảng 9.1. -Tính trọng lượng của quả nặng và ghi vào ô tương ứng của bảng 9.1. Bảng 9.1. Bảng kết quả Sô' quả nặng 50g móc vào lò XO Tổng trọng lượng của các quả nặng Chiều dài của lò xo Độ biến dạng của lò xo 0 0 (N) l0 - ... (cm) 0 (cm). 1 quả nặng (N) 1= ... (cm) 1 -l0= ... (cm) 2 quả nặng (N) 1= ... (cm) l-l0= ... (cm) 3 quả nặng (N) l=... (cm) l-l0= ... (cm) Đo lại chiêu dài của lò xo khi bỏ quả nặng ra và so sánh với chiều dài tự nhiên của lò xo. Móc thêm một, rồi hai... quả nặng 50g vào đầu dưới của lò xo và làm như trên (H.9.2). (Không được treo đến 5 quả nặng, vì sẽ làm hỏng lò xo). Rứt ra kết luận (31 Tìm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trông của các câu sau : Khi bị các quả nặng kéo thì lò xo bị (1) , chiều dài của nó (2) Khi bỏ các quả nặng đi, chiều dài của lò xo trở lại (3) chiều dài tự nhiên của nó. Lò xo lại có hình dạng ban đầu. Biến dạng của lò xo có đặc điểm như trên là biến dạng đàn hồi. Lò xo là vật có tính chất đàn hồi'. Độ biến dạng của lò xo Độ biến dạng của lò xo là hiệu giữa chiều dài khi biến dạng và chiều dài tự nhiên của lò xo : l - l0. (23 Hãy tính độ biến dạng của lò xo khi treo 1, 2, 3 quả nặng, rồi ghi kết quả vào các ô thích hợp trong bảng 9.1. II. Lực ĐÀN HỒI VÀ ĐẶC ĐIEM CỦA NÓ Lực đàn hồi Lực mà lò xo khi biến dạng tác dụng vàọ quả nặng trong thí nghiệm trên gọi là lực đàn hồi. ▼ III. VẬN DỤNG E3 Dựa vào bảng 9.1, hãy tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau : Khi độ biến dạng tăng gấp đôi thì lực đàn hồi (1) Khi độ biến dạng tăng gấp ba thì lực đàn hồi (2) EQ Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài. © Độ biến dạng của lò xo càng lớn, thì lực đàn hồi càng lớn. Có thể em chưa biết BI Trong thí nghiệm vẽ ở hình 9.2, khi quả nặng đứng yên, thì lực đàn hồi mà lò xo tác dụng vào nó đã cân bằng với lực nào ? Như vậy, cường độ của lực đàn hồi của lò xo sẽ bằng cường độ của lực nào ? • 2. Đặc điểm của lực đàn hồi B3 Chọn câu đúng trong các câu dưới đây : Lực đàn hồi không phụ thuộc vào độ biến dạng. Độ biến dạng tăng thì lực đàn hồi giảm, c. Độ biến dạng tăng thì lực đàn hồi tăng. © LÒ xo là một vật đàn hồi. Sau khi nén hoặc kéo dãn nó một cách vừa phải, nếu Buông ra, thì chiều dài của nó lại trỏ lại bằng chiều dài tự nhiên. © Khi lò xo bị nén hoặc kéo dãn, thì nó sẽ tác dụng lực đàn hồi lên các vật tiếp xúc (hoặc gắn) với hai đầu của nó. :*■ Lò xo chỉ dãn đều nếu các vòng của nó được quấn đều đặn. Nếu em vô ý kéo dãn một vài vòng của lò xo quá mức, thì nó sẽ không dãn đều nữa và thí nghiệm sẽ thất bại. (*• Tính đàn hồi của lò xo phụ thuộc vào vật liệu làm lò xo. Thép và đồng thau đàn hồi rất tốt, nên lò xo thường được làm bằng thép hoặc đồng thau. Sắt và đồng đỏ đàn hồi rất kém, nên không thể dùng chúng làm lò xo được. Nếu kéo dãn lò xo bằng một lực quá lớn, thì lò xo sẽ bị mất tính đàn hồi. Lúc đó, nếu thôi không kéo dãn, chiều dài của lò xo sẽ không thể trỏ lại bằng chiều dài tự nhiên của nó được nữa.