SGK Vật Lí 6 - Bài 30. Tổng kết chương II: Nhiệt học

BÀI 30. TỔNG KẾT CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
I. ỔN TẬP
■ Trả lời câu hỏi
Thể tích của các chất thay đổi như thế nào khi nhiệt độ tăng, khi nhiệt độ giảm ?
Trong các chất rắn, lỏng, khí chất nào nở vì nhiệt nhiều nhất, chất nào nở vì nhiệt ít nhất ?
Tìm một thí dụ chứng tỏ sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn trở có thể gây ra những lực rất lớn ?
Nhiệt kê hoạt động dựa trên hiện tượng nào ? Hãy kê tên và nêu công dụng của các nhiệt kế thường gặp trong đời sống.
Điền vào đường chấm chấm trong sơ đồ tên gọi của các sự chuyên thê ứng với các chiều mũi tên.
Mồi chất có nóng chảy và đông đặc ở cùng một nhiệt độ xác định không ? Nhiệt độ này gọi là gì ?
Trong thời gian nóng chảy, nhiệt độ của chất rắn có tăng không khi ta vẫn tiếp tục đun ?
Chất lỏng có bay hơi ở một nhiệt độ xác định không ? Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào những yếu tô nào ?
ở nhiệt độ nào thì một chất lỏng, cho dù có tiếp tục đun vần không tăng nhiệt độ ? Sự bay hơi của chất lỏng ở nhiệt độ này có đặc điểm gì ?
▼ II. VẬN DỤNG
1. Trong các cách sắp xếp dưới đây cho các chất nở vì nhiệt từ ít tới nhiều, cách sắp xếp nào đúng ?
Rắn - khí - lỏng.
Lỏng - rắn - khí.
c. Rắn - lỏng - khí.
D. Lỏng - khí - rắn.
2. Nhiệt kê nào trong các nhiệt kế sau đây có thể dùng đê đo nhiệt độ của hơi nước đang sôi ?
Nhiệt kế rượu.
Nhiệt kế y tế.
c. Nhiệt kế thuỷ ngân.
D. Cả ba loại trên đều không dùng được.
Tại sao trên đường ống dẫn hơi phải có những đoạn được uốn cong (H.30.1). Hãy vẽ lại hình của đoạn ông này khi đường ống nóng lên, lạnh đi ?
Hãy sử dụng sô liệu trong bảng 30.1 để trả lời các câu hỏi sau đây :
Bảng 30.1.
Chất
Nhiệt độ nóng chảy (°C)
Nhôm
660
Nước đá
0
Rượu
-117
Sắt
1535
Đồng
1083
Thuỷngân
-39
Muối ăn
801
Chất nào có nhiệt độ nóng chảy cao nhất ?
Chất nào có nhiệt độ nóng chảy thấp nhất ?
Tại sao có thê dùng nhiệt kế rượu để đo những nhiệt độ thấp tới -50°C. Có thể dùng nhiệt kế thuỷ ngân đê đo những nhiệt độ này không ? Tại sao ?
Hình 30.2 vẽ một thang nhiệt độ tù’ -200°C đến 1600°C. Hãy :
Dùng bút màu đánh dấu vào vị trí trên thang cố ghi nhiệt độ ứng với nhiệt độ trong lóp em.
1600
°C
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
- Nước
-100
-200
Hình 30.1
Hình 30.2
Đánh dấu nhiệt độ nóng chảy và ghi tên chất có trong bảng 30.1 vào thang nhiệt độ, (thí dụ, nước được ghi ở vạch ứng với o°c của thang trên hình 30.2).
ơ nhiệt độ của lóp học, các chất nào trong bảng 30.1 ở thê rắn, ở thể lỏng ?
Ở nhiệt độ của lóp học, có thể có hơi của chất nào trong các hơi sau đây ?
+ Hơi nước.
+ Hơi đồng.
+ Hơi thuỷ ngân.
+ Hơi sắt.
An và Bình cùng luộc khoai. Khi nồi khoai bắt đầu sôi, Bình bảo nên rút bớt củi ra, chỉ để ngọn lửa nhỏ, đủ cho nồi khoai tiếp tục sôi. An lại nói, phải tiếp tục chất thêm củi nữa, để ngọn lửa cháy thật to, vì An cho rằng, càng đun cho lửa to, thì nước luộc khoai càng nóng, như vậy khoai càng mau chín.
Ý kiến nào đúng ? Tại sao ?
Hình 30.3 vẽ đường biểu diễn sự thay đổi nhiệt độ theo thời gian của nước. Hỏi:
Các đoạn BC, DE ứng với các quá trình nào ?
Trong các đoạn AB, CD nước tồn tại ở những thê nào ?
GIẢI TRÍ
ô CHỮ VỀ Sự CHUYÊN THẾ
Hàng ngang
Tên gọi sự chuyển từ thê rắn sang thể lỏng (8 ô).
Tên gọi sự chuyển từ thê lỏng sang thê khí (hay hơi) (6 ô).
Hình 30.3
Hình 30.4
Một yếu tô tác động đến tốc độ bay hơi (3 ô).
Việc ta phải làm đê kiêm tra các dự đoán (9 ô).
Một yếu tô nữa tác động đến tốc độ bay hơi (9 ô).
Tên gọi sự chuyển từ thể lỏng sang thể rắn (7 ô).
Từ dùng đê chỉ sự nhanh chậm (5 ô).
Hàng dọc
Hãy diễn tả nội dung của từ trong các ô hàng dọc được tô đậm (H.30.4).
CÓ thể em chưa biết
'*■ Chất cacbon điôxit (thường gọi là tuyết khô) có thể chuyển thẳng từ thể rắn sang thể hơi. Sự chuyển thể đặc biệt này gọi là “Sự thăng hoa”. Khi thăng hoa, tuyết khô làm lạnh không khí xung quanh, khiến cho hơi nước trong không khí ngưng tụ, tạo nên một màn sương. Nếu chiếu ánh sáng màu vào màn sương này, ta sẽ được một màn sương màu tuyệt đẹp. Hiện tượng này thường được sử dụng để tạo cảnh trên sàn diễn ca - múa - nhạc. '*■ Trong lòng Mặt Trời nhiệt độ lên tới 20 triệu độ (20000000°C). ở nhiệt độ này, vật chất không tồn tại ở thể rắn, thể lỏng hay thể khí thông thường mà ta biết. Nó tồn tại dưôi một thể đặc biệt, gọi là “Plasma”. Ở thể plasma, vật chất tồn tại dưới dạng các hạt mang điện.