Giải bài tập Sinh Học 9 Bài 43. Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật
tẵưư.43 ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT KIẾN THÚC Cơ BẢN Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tởi hình thái, hoạt động sinh lí của sinh vật. Đa số các loài sống trong phạm vi nhiệt độ nhất định (0 -50°C). Tuy nhiên, cũng có một số sinh vật nhờ khả năng thích nghi cao nên có thể sống được ở nhiệt độ rất thấp hoặc rất cao. Sinh vật được chia thành hai nhóm: Sinh vật hằng nhiệt và sinh vật biến nhiệt. Thực vật và động vật đều mang nhiều đặc điểm sinh thái thích nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau. Thực vật được chia thành các nhóm: Thực vật ưa ẩm và chùi hạn. Động vật cũng có các nhóm: Động vật ưa ẩm và ưa khô. GỢi ý trả Lời Câu hỏi sgk A. Phần tìm hiểu và thảo luận — Trong chương trình Sinh học lớp 6 em dã được học quá trình quang hợp và hô hấp của cây chỉ có thể diễn ra bình thường ở nhiệt độ môi trường như thế nào? Cây chỉ quang hợp tốt ở nhiệt độ 20 - 30°C. Cây ngừng quang hợp ở nhiệt độ quá thấp (0°C) hoặc quá cao (hơn 40°C). Hãy lây ví dụ về sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt. Tên các sinh vật biến nhiệt Môi trường sống của sinh vật biến nhiệt - Vi khuẩn cố định đạm - Rễ cây họ đậu - Cây lúa - Ruộng lúa - Ếch - Hồ, ao, ruộng lúa - Rắn hổ mang - Cánh đồng lúa Tên các sinh vật hằng nhiệt Môi trường sống của sinh vật biến nhiệt - Chim bồ câu - Vườn cây - Chó - Trong nhà ▼ Hãy lấy ví dụ minh họa các sinh vật thích nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau theo bảng mẫu 43.3 Các nhóm sinh vật Tên sinh vật Môi trường sống Thực vật ưa ẩm Cây lúa nước Cây cói Cây thài lài Cây ráy Ruộng lúa nước Bãi ngập ven biển Dưới tán rừng Dưới tán rừng Thực vật chịu hạn Cây xương rồng Cây thuốc bỏng Cây phi lao Cây thông Bãi cát Trồng trong vườn Bãi cát ven biển Trên đồi Động vật ưa ẩm Ếch Oc sên Giun đất Hồ, ao Trên thân cây trong vườn Trong đâ't Động vật ưa khô Thằn lằn Lạc đà Vùng cát khô Sa mạc B. GỢi ý trả lời câu hỏi và bài tập Vì sao nói nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới dặc điểm hình thái và sinh lí của sinh vật? Vì mỗi loài sinh vật chỉ sống được trong một giới hạn nhiệt độ nhất định. Nhiệt độ ảnh hưởng tới các đặc điểm hình thái (thực vật rụng lá, có lớp bần dày, có vảy mỏng bao bọc chồi lá..., động vật có lông dày). Nhiệt độ có ảnh hưởng tới hoạt động sinh lí của sinh vật như quang hợp, hô hấp,... Nhiệt độ co ảnh hưởag tc i tập tính của động vật như tập tính tránh nóng ngủ hè, tránh lạnh ngủ đô Ìg Trong hai nhóm sinh vật hằng nhiệt và hiến nhiệt, sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao vói sự thay đồi nhiệt độ của môi trường'? Tại sao? Sinh vật hằng nhiệt có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ nhiệt độ của môi trường vì: Sinh vật hằng nhiệt có khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, không thay đổi theo nhiệt độ môi trường ngoài. Cơ thể sinh vật hằng nhiệt đã phát triển cơ chế điều hòa nhiệt và xuất hiện trung tâm điều hòa nhiệt ở bộ não. Sinh vật hằng nhiệt điều chỉnh nhiệt độ cơ thể hiệu quả bằng nhiều cách như chống mất nhiệt qua lớp lông, da hoặc lớp mỡ dưới da hoặc điều chỉnh mao mạch gần dưới da. Khi cơ thể cần tỏa nhiệt, mạch máu dưới da dãn ra, tăng cường thoát hơi nước và phát tán nhiệt... Hãy so sánh đặc điểm khác nhau giữa hai nhóm cây ưa ẩm và chịu hạn. + Cây sống nơi ẩm ướt và thiếu sáng có phiến lá mỏng, bản lá rộng, mô giậu kém phát triển. + Cây sông nơi ẩm ướt nhưng có nhiều ánh sáng (ở ven bờ ruộng, hồ, ao) có phiến lá hẹp, mô giậu phát triển. Cây sông nơi khô hạn hoặc có cơ thể mọng nước hoặc lá và thân cây tiêu giảm, lá biến thành gai. Hãy kể tên 10 động vật thuộc hai nhóm động vật ưa ẩm và ưa khô. Động vật thuộc nhóm ưa ẩm-. ễnh ương, dế, còng, cuô"n chiếu, cóc, nhái, mốì, sâu ăn lá, con bà chằn, rết. Động vật thuộc nhóm ưa khô-, kì nhông, rắn, gà, ngỗng, chó, mèo, bò, dê, hổ, khỉ.