Giải Lịch Sử 11 Bài 12: Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939)
BÀI 12 NƯỚC ĐỨC GIỬA HAI cuộc CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 - 1939) NỘI DUNG Cơ BẢN CỦA BÀI HỌC SINH CAN NẮM VŨNG Nước Đức và cao trào cách mạng 1918 - 1923 * Hoàn cảnh lịch sử: Sau CTTG thứ nhất, Đức là nước bại trận bị chiến tranh tàn phá nghiêm trọng. 06/1919 hoà ước vecxai được ký kết. Nước Đức phải chịu những điều kiện hết sức năng nề, trở nên kiệt quệ và rối loạn chưa từng thấy. Do vậy, cao trào cách mạng bùng nổ. * Diễn biến: Từ 10/1923 phong trào tạm lắng. Những năm ổn định tạm thời (1924 - 1929) Từ cuôì năm 1923, tình hình kinh tế, chính trị Đức dần dần ổn định. + Kinh tế: Được khôi phục và phát triển. 1929, sản xuất công nghiệp Đức đã vưỡn lên đứng đầu châu Âu. + Chính trị: Đối nội: Chế độ cộng hoà Vama được củng cố, tăng cường đàn áp phong trào công nhân, truyền bá tư tưởng phục thù. Đối ngoại: Vị trí quốc tể của Đức đượ phục hồi (tham gia Hội quốc liên) II. NƯỚC ĐỨC TRONG NHŨNG NĂM 1^29 ■ 1939 1. Khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng quốc xã lên cầm quyền. Cuộc khủng hoảng kinh tê thê giới cuôi năm 1929 đã giáng đòn nặng nề làm kinh tế - chính trị - xã hộữĐức khủng hoảng trầm trọng. Đổ đô'i phó lại khủng hoảng, giai cạp tư sản cầm quyền quyết định đưa Hítle - thủ lĩnh Đảng quốc xã Đức - lên nắm chính quyền. DCS Đức kiên quyết dấu tranh song không ngăn cản được quá trình ấy. 30/1/1933, Hítle lên làm thủ tướng. Chủ nghĩa phát xít thắng thế ỏ Đức. + Chính trị: Công khai khủng bô' các đảng phái dân chủ tiến bộ, đặt Đảng cộng sản ra ngoài vòng pháp luật. . Thủ tiêu nên cộng hoà Va-ima, thiết lập nền chuyên chính dộc tài do Hítle làm'thủ lĩnh tối cao và tuyệt đô'i. Kình tế: tổ chức nền kinh tế theo hướng tập trung mệnh lệnh, phục vụ nhu cầu quản sự. Đối ngoại: Nước Đức tuyên bô' rút khỏi Hội Quốc liên để được tự do hành động. Ra lệnh tổng động viên quân dịch, xây dựng nước Đức trỏ thành một trại lính khổng lồ. Ký vối Nhật Ếản “ Hiệp ước chông Quô'c tế cộng sản”, hình thành khôi phát xít Đức - Italia - Nhật Bản. Mục tiêu: Nhằm tiến tới phát động cuộc chiến tranh để phân chia lại thế giới. II. CÂU HỎI LUYỆN TẬP VÀ GỢl ý TRẲ lời câu hởi sách giáo khoa 1. Câu hỏi và bài tập luyện tập À. TRẮC NGHIỆM Câu 1. Hãy khoanh tròn vào chữ in hoa trước câu trả lời đúng. 1. Sau chiến tranh thê giổi thứ nhất tình hình nước Đức như thê nào? A. Đức bị bại trận hoàn toàn B. Mầu thuận xã hội ngày càng gay gắt * c. Suy sụp vể kinh tế, chính trị và quân sự D. Cả A, B, c Sự khủng hoảng về mọi mặt của nước Đức đã dẫn đên điều gì? Cuộc cách mạng dân chủ tư sản bùng nổ Cách mạng xã hội chủ nghĩa nổ ra c. Các nước đế quốc gây chiến tranh xâm lược D. Chính phủ khủng hoảng Cuộc cách mạng dân chủ tư sản ở Đức nổ ra vào thời gian nào? A. Tháng 10/1918 B. Tháng 11/1918 c. Tháng 12/1918 D. Tháng 1/1919 Phạm vi của cuộc cách mạng dân chủ tư sản Đức diễn ra ỏ đâu? Lan rộng trên phạm vi toàn quốc Diễn ra ở vùng nông thôn c. Diễn ra ở các thành phố’ D. Diễn ra ở thủ đô Béc Lin Kết quả của cuộc cách mạng dân chu tư sân? Làm chủ được vùng nông thôn rộng lớn ở Đức Làm chủ được các thành phô’ c. Lật đổ ngai vàng quân chủ chuyên chế, thiết lập nền Cộng hòa Vai ma D. Thành lập được chính quyền ố thủ đô Béc Lin Việc Chính phủ Đức ký hòa ưốc Vécxai đã tác động như thê nào đến đất nước? Đất nước ổn định và phát triển Đất nước bị nước ngoài chiếm đóng c. Nhân dân kịch liệt phản đôi D. Đất nưởc càng trở nên rổì loạn hơn Việc Chính phủ Đức ký hòa ước Vécxai phong trào cách mạng diễn ra như thế nào? Phong trào tạm thòi lắng xuông Phong trào cách mạng tiếp tục dâng cao c. Phong trào thỏa hiệp với chính phủ tư sản D. Phong trào nhờ sự giúp đỗ của Liên Xô. Phong trào cách mạng Đức dưối sự lãnh đạo của tô chức nào? • Đảng cộng sản Đức trực tiếp lãnh đạo phong trào Tổ chức công đoàn lãnh đạo công đoàn c. Một sô’ cá nhân tiến bộ lãnh đạo D. Đảng của giai cấp tư sản lãnh đạo Đỉnh cao của phong trào cách mạng ỏ Đức là. sự kiện nào? Đảng cộng sản Đức nắm quyền lãnh đạo cách mạng Cuộc nổi dậy của công nhân vùng Bavie, dẫn đến sự thành lập nước Cộng hòa Xô Viết Bavie c. Nhân dân thủ đô Béc Lin nổi dậy D. Cụộc khỏi nghĩa vũ trang ở Hămbuốc của công nhân Cuổì năm 1923, tình hình nước Đức diễn ra như thế nào? Đẩy lùi được khủng hoảng kinh tế và chính trị sau chiến tranh Chính quyền tư sản đẩy lùi phong trào cách mạng của quần chúng c. Từng bước khắc phục tình trạng hỗn loạn về tài chính. D Cả A, B, c B.Tự LUẬN Tình hình nước Đức trong những năm 1918 - 1923 Tình hình nước Đức trong những năm 1924 - 1929 Vì sao chủ nghĩa phát xít thắng thế ỏ Đức? Nêu các giai đoạn phát triển cựa nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh. Gợi ý trả lời câu hỏi trong SGK Câu 1. Tình hình nước Đức trong những năm 1918 - 1923 Sau chiến tranh thế giói thứ nhất, nưóc Đức suy sụp về kinh tế,, chính trị và quân sự. Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gẵt dẫn tới sự bùng nổ cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng 11/1918. Chỉ trong vòng một tuần lễ cách mạng lan rộng trên phạm vị toàn quốc, quần chúng đã bị lật đô ngai vàn quân chủ chuyên chê. Mùa hè năm 1919, Quôc hội lập hiến họp tại thành phô' Vai - ma thông qua hiến pháp và thiết lập chế độ công hoà tư bản - thường được gọi là nền Cộng hoà Vai ma. Tháng 6/1919, Chính phủ Đức kí kết hoa ước Vécxai với các nước thắng trận và phải chịu những điều kiện hết sức nặng nề. Toàn bệ gánh nặng của Hoà ước dè lên vai quần chúng lao động. Nước Đức lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính tồi tệ chưa từng thấy. Đồng mác sụt giá nghiêm trọng - Phong trào cách mạng tiếp tục dâng cao trong những năm 1919 - 1923. Đảng cộng sản Đức (thành lập tháng 12/1918) đã trực tiếp lãnh đạo phong trào. Đỉnh cao của phong trào là cuộc nổi dậy của công nhân vùng Bavte tháng 4/1919, dẫn đến sự thành lập nưổc Cộng họà Xô Viết Bavie. Cuộc khỗi nghĩa vũ trang của công nhân Hămbuôc tháng 10/1923 là âm hưỏng cuối cùng của cơn bão táp cách mạng vô sản ở Đức. Câu 2. Tình hình nước Đức tròng những năm 1924 - 1929 Cuôì năm 1923, nước Đức đã vượt qua được thời kì khung hoảng kinh tế và chính trị sau chiến tranh, tạo đà cho nền kinh tế khôi phục và phát triên. Về kinh tế: Giai cấp tư sản Đức 'đã sử dụng những khoản tiền vay của các nước Mĩ, Anh thông qua các kế hoach Đaoét (1924) và Yơng (1929) để ổn định tài chính, khôi phục công nghiệp và nâng cao năng lực sản xuất. Từ năm 1925, sản xuất công nghiệp Đức phát triển mạnh và đến năm 1929 đã vượt qua Anh, Pháp. Về chính trị: chế độ cộng hoà Vaima được củng cố, quyền lực của giới tư bản độc quyền được tăng cường. Chính phủ tư sản thi hành chính sách đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân. Các đảng tư sản công khai tuyên truyền tư tưởng phục thù cho nước Đức. về đối ngoại: vị trí quốc tê của nước Đức dần dần được phục hồi với việc nừốc này tham gia Hội quốc liên, kí kết một sô' hiệp ước vói các nước tư bản cháu Âu và Liên Xô. Câu 3. Vì sao chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức Giới đại tư bản ngày càng ủng hộ lực lượng phát xít. Đảng Cộng sản Đức đã kêu gọi quần chúng đấu tranh để thành lập Mặt trận thông nhất chông chủ nghĩa phát xít. Tuy nhiên, Đảng Xã hội dân chủ - đảng có ảnh hưởng trong quần chúng nhân dân lao động - đã từ chối hợp tác với những người cộng sản. Tạo điều kiện cho các thế lực phát xít lên cầm quyền ở Đức. Ngày 30/1/1933, Tổng thông Hinđenbua chỉ định Hitle làm thủ tướng và thành lập Chính phủ mới, mỏ' ra một thời kì đen tối trong lịch sử nước Đức. Câu 4. Các giai đoạn phát triển của nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh 1918 - 1929, suy sụp về kinh tế, chính trị và quân sự. Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt dẫn tới sự bùng nổ cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng 11/1918 - nưóc Đức diễn ra cao trào cách mạng 1918 - 1929 1924 - 1929, nước Đức đã vượt qua được thời kì khủng hoảng kinh tê và chính trị sau chiến tranh. Chính quyền tư sản đã đẩy lùi phong trào cách mạng của quần chúng, từng bước khắc phục tình trạng hỗn loạn về tài chính, tạo đà cho nền kinh tê khôi phục và phát triển. 1929 - 1939, khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng Quôc xã lên cầm quyền Câu 5. Chính phủ Hítle đã thực hiện chính sách kinh tê, chính trị và đối ngoại trong những năm 1933 - 1939 Về chính trị: + Tháng 2/1933, chính quyền phát xít vu cáo những người cộng sản đốt cháy nhà Quốc hội, đặt Đảng cộng sản ra ngoài vòng Pháp luật và bắt giam 10 vạn đảng viên cộng sản. Năm 1934, Tổng ị>hổng Hinđenbua qua đời, Hítle tuyên bô' huỷ bỏ hiến Pháp Vaima, tự xưng là Quốc trưởng suôt đời. Nền cộng hoà Vaima hoàn toàn sụp đổ. Về kinh tế: chính quyền phát xít tiến hành tổ chức nền kinh tê theo hướng tập trung, mệnh lệnh, phục vụ nhu cầu quân sự. Tháng 7/1933, Hítle thành lập Tổng Hội đồng kinh tế để điều hành hoạt động của các ngành kinh tế. Các ngành công nghiệp dần dần được phục hồi, đặc biệt là công nghiệp quân sự, các ngành giao thông vận tải, xây dựng đường sắt được tăng cường để giải quyết nạn thất nghiệp và phục vụ nhu cầu quân gứ. Nềh kinh tế Đức đã thoát khỏi khủng hoảng. Về đối ngoại: + Chính quyền Hí tie tăng cường các hoạt động chuẩn bị chiến tranh. Tháng 10/1933, nước Đức tuyên bô' rút khỏi Quốc hội hên để được tự do hành động. + Năm 1935, Hítle ban hành lệnh tổng động viên quân địch, tuyên bô' thành lập quân thường trực và bắt đầu triển khai các hoạt động quân sự ở châu Âu, nước Đức đã trở thành một trại lính khổng lồ, đủ sức tiến hành các kế hoạch gây chiến tranh xâm lược.