Giải Lịch Sử 7 Bài 10: Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước

CHƯƠNG 2
BÁI
10
NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÝ (THẾ KỈ XI-XII)
NHÀ LÝ ĐẨY MẠNH CÔNG cuộc XÂY DựNG ĐẤT NƯỚC
Sự THÀNH LẬP NHÀ LÝ
Câu hỏi: Nhà Lý dược thành lập trong hoàn cảnh nào?
Trả lời câu hỏi
Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh lên ngôi vua. Long Đĩnh là một ông vua tàn bạo, càn rỡ. và dâm đãng khiến cho ai cũng căm giận. Cuối năm 1009, Lê Long Đĩnh qua đời. Triều thần chán ghét nhà Tiền Lê, vì vậy các tăng sư và đại thần, đứng đầu là sư Vạn Hạnh, Đào Cam Mộc đã tôn Lý Công uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được thành lập.
- Câu hỏi: Em hãy giới thiệu dôi nét về Lý Công uẩn.
Trà lời câu hỏi
Lý Công Uẩn người châu Cố' Tháp (Từ Sơn - Bắc Ninh). Thuở nhỏ làm con nuôi nhà sư Lý Khánh Vân, theo học ở chùa Lục Tổ của sư Vạn Hạnh. Sau đó làm quan cho nhà Lê, giữ đến chức Điện tiền chỉ huy sứ, chỉ huy cấm quân ở kinh đô Hoa Lư. ông là người có học, có đức và có uy tín nên được triệu thần nhà Lê quý trọng.
Câu hỏi: Sau khi lên ngôi, việc làm dầu tiên của Lý Công uẩn là gì?
Trả lời câu hỏi
Năm 1010, Lý Công uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên và quyết định dời đô về Đại La (nay là-Hà Nội), đổi tên thành là Thăng Long (có nghĩa là rồng bay lên).
Câu hỏi: Tại sao nhà Lý lại dời đô về Thăng Long?
Trả lời câu hỏi
Nhà Lý dời đô về Thăng Long bởi vì:
Kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình) đóng ở nơi xa và hẻo lánh.
.Thăng Long'có địa thế thuận lợi, là trung tâm của đát nước, là nơi tụ hội' của bốn phương, như trong Chiếu dời đô đã viết:
"... Thành Đại La, đô cũ của Cao Vương (tức Cao Bền), ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa Nam Bắc Đông Tây, tiện
nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phảng, thô đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hêt sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp đất Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bôn phương. Đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời”.
Câu hòi: Dưới thời Lý, kinh thành Thăng Long phát triển như thè nào?
Trả lời cău hỏi
Dưới thời Lý, kinh thành Thăng Long đã dần trở thành đô thị phồn thịnh. Có thể nói vào thế kỉ XI, Thăng Long vừa là kinh đô của nước Đại Việt cường thịnh, vừa là một thành thị có quy mô lớn trong khu vực và trên thế giới lúc bấy giờ.
Câu hỏi: Cách tổ chức bộ máy chính quyền trung ương nhà Lý có
gì đáng chú ý?
Trả lời câu hỏi
Đứng đầu nhà nước là vua. Ban đầu, theo lệ cũ, vua trực tiếp nắm giữ mọi quyền hành: sắp xếp và cắt đặt các quan lại, ban hành các đạo luật, xét xử các vụ kiện lớn, chỉ huy quân đội, tiếp các sứ thần ngoại quốc... Về sau, vua giao bớt việc cho các đại thần, chỉ giữ quyền quyết định chung. Vua ở ngôi theo chê độ cha truyền con nối.
Các chức vụ quan trọng vua cử người thân cận nắm giữ (ai là con cháu quan lại mới được làm quan).
Đặt chuông ở trước điện Long trì, dân ai có gì oan ức thì đánh chuông xin vua xét xử.
Câu hỏi: Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý.
Trả lời câu hỏi
TRUNG ƯƠNG
VUA
Ỷ
ĐẠI THẦN
VĂN í
VÕ
ĐỊA PHƯƠNG
LỘ
ý,
PHỦ
Ư
HUỴỆN
ị
HƯƠNG XÃ
Câu hởi: về tổ chức hành chính thời Lý có gì khác so với thời Đinh - Tiền Lê?
Trả lời câu hỏi
Về tổ chức hành chính: nhà Lý chia đất nước thành 24 lộ, phủ dưới lộ, phủ là huyện, hương và xã; trong khi -thời Đinh. - Tiền Lê chia nước thành 12 đạo, 10 lộ, dưới lộ có phủ và châu đặt các chức tri phủ.
LUẬT PHÁP VÀ QUÂN DỘI
Câu hỏi: Em hãy cho biết tên bộ luật dầu tiên ở nước ta là gì? Ra dời vào năm nào?
Trả lời câu hỏi
Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ Hình thư, bộ luật thành văn đầu tiên ở nước ta.
Câu hỏi: Em hãy nêu sự cần thiết và tác dụng của bộ Hình thư thời Lý.
Trả lời câu hỏi
Trước khi, khi bộ luật Hình thư chưa ra đời, việc kiện tụng, xử phạt đều do quan lại đảm trách việc xử lý có lúc xử không đúng người đúng tội, thậm chí nhiều người bị oan uổng quá đáng.
Vì thế vua nhà Lý thấy cần thiết phải có luật pháp mới đảm bảo sự cân bằng cho mọi người.
Làm ổn định trật tự xã hội, nâng cao uy tín của nhà Lý.
Câu hỏi: Quăn dội thời Lý được tổ chức như thê nào?
Trả lời câu hỏi
Quân đội thời Lý gồm hai bộ phận: cấm quân và quân địa phương.
Câm quân
Tuyến chọn những thanh niên khỏe mạnh trong cả nước.
Bảo vệ vua và kinh thành.
Quân địa phương
Tuyển chọn trong số những thanh niên trai tráng ở các làng xã đến tuổi thành đinh (18 tuổi).
Canh phòng ở các lộ, phủ.
Hằng năm, chia thành phiên thay nhau đi luyện tập và về quê sản xuất. Khi có chiến tranh, sẽ tham gia chiến đấu.
Câu hỏi: Thực hiện chính sách “ngụ binh ư nông” trong quân dội ra sao?
Trả lời câu hỏi
Chính sách “ngụ binh ư nông” (gửi binh ở nhà nông), là chính sách cho binh lính luân phiên nhau về làm ruộng ở làng xã lúc thời bình. Lúc có chiến tranh, sẽ huy động tâ't cả đi chiến đấu.
Câu hỏi: Quân đội nhà Lý dược tổ chức như thế?
Trả lời câu hỏi
+ Quân đội nhà Lý có quân bộ và quân thuỷ, kỷ luật nghiêm minh, được huân luyện chu đáo.
+ Vũ khí trang bị cho quân đội gồm giáo mác, đao kiếm, cung nỏ, máy bail đá...
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về cách tố chức quân dội của nhà Lý?
Trả lời câu hỏi
Quân đội nhà Lý được tồ chức chặt chẽ có hai loại quân, tuyển chọn một cách kĩ càng đồng thời có nhiều binh chủng và vũ khí bảo vệ đất nước..
Câu hỏi: Nhà Lý dã thi hành chủ trương gì dể bảo vệ khối dại doàn kết dân tộc?
Trả lời câu hỏi
+ Nhà Lý gả các công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng dân tộc miền núi.
+ Nếu người nào có ý định tách khỏi Đại Việt, nhà Lý kiên quyết trấn áp.
Câu hỏi: Theo em vì sao nhà Lý chủ trương gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi?
Trả lời câu hỏi
Nhà Lý chủ trương gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi vì:
+ Vùng biên giới phía Bắc và Tây Bắc nước ta là nơi cư trú của các dân tộc ít người. Trong hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, các dân tộc ít người đã sát cánh với người Kinh để xây dựng và bảo vệ đất nước chống phong kiến phương Bắc. Khối đoàn kết dân tộc đã được hình thành từ lâu đời. ,
+ Những việc làm của Lý Công uẩn là để củng cô' khối đại đoàn kết các dân tộc, vì đây là cội nguồn sức mạnh trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc làm đó góp phần củng cô' nền thông nhất quô'c gia.
Câu hỏi: Nêu chính sách dôi ngoại của nhà Lý dôi với các nước láng giềng.
Trả lời cậu hỏi
+ Đô'i với nhà Tông, Lý Công uẩn giữ quan hệ bình thường tạo điều kiện cho nhân dân ở hai bên biên giới có thế’ qua lại buôn bán.
+ Đê ổn định biên giới phía Nam, nhà Lý đã dẹp tan cuộc tấn công của Cham-pa do nhà Tông xúi giục. Sau đó, quan hệ Đại Việt - Cham-pa trở lại bình thường.
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về các chủ trương trên của nhà Lý? Trả lời câu hỏi
Các chủ trương chính sách trên của nhà Lý vừa mềm dẻo về kiên quyết:
Tố’ chức bộ máy từ trung ương đến địa phương.
Ban hành bộ Hình thư.
Xây dựng quân đội vững mạnh gồm 2 bộ phận: Cấm quân và quân địa phương.
Thi hành chính sách “ngụ binh ư nông” (gửi binh nhà nông).
. - Thực hiện chính sách đoàn kết với các dân tộc thiểu số.