SGK Địa Lí 6 - Bài 27: Lớp vỏ sinh vật. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố thực, động vật trên Trái Đất (1 tiết)
ẾBỉti, 27 : LỚP VÓ SINH VẬT. CÁC NHÂN TỔ ÁNH HƯỚNG ĐẾN Sự PHÂN BỐ THỤC, ĐỘNG VẬT TRÊN TRÁI ĐẤT Cấc sinh vật sinh sống khắp nơi trên bề mặt Trái Đất. Chúng phàn bố thành các miến thực, động vật khác nhau, tuỳ thuộc vào cấc điểu kiện của môi truờng. Trong sụ phân bô'đó, con người là nhân tố có tác động quan trọng nhất. LỚP Vỏ SINH VẬT Những sinh vật đơn giản nhất bát đầu xuất hiện trong các đại dương trên bé mặt Trái Đất vào khoảng 3000 triệu nảm truớc đây. Sau đó trong quá trình tiến hoá, chúng sinh sôi nảy nở rất nhanh và lan tràn kháp mọi nơi. Hiện nay, sinh vật không những có trên bé mặt lớp đất, đá mà còn có mặt cả ở dưới đáy các vực thẳm sâu nhất của đại dương cùng như ở trên cao của lớp không khí. Trong lớp vo Trái Đất, những mầu lấy ở độ sâu 4.500 m, vần có các vi khuẩn sinh sống. Như vậy là sinh vật đã xâm nhập vào các lớp nước, không khí và đất đá, tạo thành một lóp vỏ mới liên tục bao quanh Trái Đất. Đó là lớp vỏ sinh vật hay sinh vật quyến. a) Đối với thực vật : Khí hậu là yếu tố tự nhiên có ảnh hưởng rõ rệt đến sự phân bố thực vật. Tuỳ theo đặc điểm khí hậu ở mỗi nơi, mà có các loài thực vật khác nhau. Mức độ phong phú hay nghèo nàn của thực vật ở một nơi, cũng chủ yếu do khí hậu của nơi đó quyết định. Ví dụ : Khu vực Xích đạo quanh năm có khí hậu nóng, ầm, nên thuận lợi cho sự phát triến của rừng rậm với nhiều loài Hình 67. Rừng mưa nhiệt đới CÁC NHÂN TỐ Tự NHIÊN có ẢNH HƯỚNG ĐẼN sự PHÂN B0 THỤC, ĐỘNG VẬT cây chen chúc, mọc thành nhiéu tầng. Ngược lại, những mién gân cực có khí hậu giá lạnh gân như quanh nãm nên thực vật phát triển rất khó khăn. Chi có các loài rêu, địa y và một số cây bụi thấp, nhở là sinh trưởng được trong mùa hạ. - Hãy quan sát các hình 67, 68 và cho biết sự phát triển cùa thực vật ờ hai nơi này khác nhau như thê' nào ? Tại sao như vậy ? Hìrth 68. Hoang mạc nhiệt đới Ngoài khí hậu thì địa hình, đặc điém cùa đất... cũng có ảnh hưởng tói sự phân bố thực vật. Ví dụ : Thực vật ở chân núi và thực vật ở sườn núi cao rất khác nhau, ơ chân núi là rừng lá rộng, nhưng ở trên sườn núi cao, lại có rừng lá kim... Đất cũng vậy, các loại đất đều có các chất dinh dưỡng cũng như độ ám khác nhau, vì vậy các loại thực vật mọc trên đó củng khác nhau. b) Đối với động vật : Động vật chịu ảnh hưởng của khí hậu ít hon thực vật, vì động vật có thể di chuyển từ nơi này đến nơi khác. - Hãy quan sát các hình 69, 70 và cho biết tên các loài động vật trong mồi miền. Vì sao các loài động vật giữa hai miền lại có sự khác nhau ? Hmh 69. Đài nguyên Hmh 70. Đồng cỏ nhiệt đới Một sô' loài động vật còn thích nghi với khí hậu bàng cách ngủ đông hoặc di cư theo mùa. Hãy kề tên một số động vật ngủ đông và di cư theo mùa mà em biết. Mối quan hệ giữa thực vật và động vật : Động vật và thực vật có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bởi có thực vật mới có động vật ãn cỏ, có động vật ăn cỏ mới có động vật ăn thịt. Vì vậy, các loài động vật ãn cỏ và ăn thịt cùng sống với nhau trong một môi trường thực vật nhất định và sự phân bố thực vật có ảnh hưởng đến sự phân bố các loài động vật. Hãy nêu một sô' ví dụ cụ thề về mối quan hệ giữa thực vật và các loài động vật. ẢNH HƯỞNG CỦA CON NGUỪI ĐÒI VỚI sự PHÂN Bô THỤC, ĐÔNG VẬT TRÊN TRÁI ĐẤT Con người có ảnh hường rất lớn đến sự phân bố thực, động vật trên Trái Đất. Con người .mang nhũng giống cây trổng, vật nuôi từ noi này đến noi khác, mở rộng sự phân bỏ' của chúng. Ví dụ : người Âu đã đem cừu từ châu Âu sang nuôi ở lục địa ô-xtrây-li-a vào thê' ki XVIII hoặc đem cao su từ Bra-xin sang trồng ở Đông Nam Á... Con người còn thu hẹp noi sinh sống của nhiéu loài động, thực vật. Việc khai thác rừng bừa bãi đã làm cho nhiều loài động vật mất noi cư trú, phải dl chuyển đi noi khác. Đã đến lúc cân có những biện pháp bảo vệ những vùng sinh sống của các loài động, thực vật trên Trái Đất. Tại sao khi môi trường rừng bị phá hoại thì các động vật quý hiểm, hoang dã trong rừng cũng bị diệt vong ? Các sinh vật sống trên bề mặt Trái Đất tạo thành lớp vỏ sinh vật. Sinh Vật có mặt cả trong các lớp đất đá, khí quyển và thuỷ quyền. Các nhân tố tự nhiên, đặc biệt là khí hậu có ảnh hường lớn đến sự phân bố động, thực vật trên Trái Đất. Con người cũng có ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến sự phân bố đó. Hiện nay, đã đến lúc cán có những biện pháp tích cực để bảo vệ những vùng sinh sống của các loài động thực vật trên Trái Đất. CÂU HÓI VÀ BÀI TẬP Hãy nêu ảnh hướng của khi hậu đến sự phân bó thực, động vật trẽn Trái Đất. Tại sao lại nói ràng sự phân bố các loài thực vật có ảnh hường đến sự phân bố các loài động vật ? Con người có ành hưởng đến sự phân bố thực, động vật trên Trái Đất như thê' nào ?