SGK Địa Lí 6 - Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa (1 tiết)

  • Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa (1 tiết) trang 1
  • Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa (1 tiết) trang 2
  • Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa (1 tiết) trang 3
®ỉa 9 : HIỆN TƯỢNG
NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
Ngoài hiện tượng các mùa, sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt.Trời còn sinh ra hiện tuợng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau và hiện tượng số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ ờ các miền cực thay dổi theo mùa.
HIỆN TUỤNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN ở CÁC vỉ ĐỘ KHÁC NHAU TRÊN TRÁI ĐẤT
Hình 24. Vị tri cua Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trơi vào các ngày hạ chi và đông chi
Trong khi chuyên động quanh Mặt Trời, Trái Đất lúc nào cùng chỉ được chiêu sáng có một nua.
Dựa vào hình 24, cho biết VI sao đường biêỉi hiện trục Trái Đất (BN) và đường phân chia sáng tối (ST) không trùng nhau ?
Khi Trái Đất ở vị trí hạ chí (ngày 22-6), nua cáu Bác chúc vé phía Mặt Trời nhiều nhất, còn nưa cầu Nam nga vé phía đối diện. Khi Trái Đất ớ vị tri đông chí (ngày 22-12), đến lượt nưa cáu Nam ngả nhiều nhất vé phía Mật Trời, còn nưa cáu Bác ngược lại.
Dựa vào hình 24, cho biết :
+ Vào ngày 22-6 (hạ chí), ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ờ vĩ tuyên bao nhiêu ? Vĩ tuyên đó là đường gì ?
+ Vào ngày 22-12 (đông chí), ánh sáng mặt trời chiêu tháng góc vào mặt đất ó
t	N T
22-6 22-12 Hình 25. Hiện tượng ngày, đẽm dài ngẩn ở các địa điém có vi độ khác nhau
Dựa vào hình 25, cho biết :
+ Sự khác nhau về độ dài cùa ngày, đêm cùa các địa điểm A, B ờ nửa cầu Bắc và các địa điềm tương ứng A', B' ở nứa cấu Nam vào các ngày 22-6 và 22-12.
+ Độ dài cùa ngày, đêm trong ngày 22-6 và ngày 22-12 ờ địa điểm c nằm trên đường X ích đạo.	t
Hiện tượng ngày, đèm dái ngán ở những địa điếm có vì độ khác nhau, càng xa Xích đạo vé phía hai cực, càng biếu hiện rỏ rệt.
Trong hai ngày xuân phãn (21-3) và thu phản (23-9) lúc 12 giờ trưa, ánh sáng mặt tròi chiếu thắng góc vào mặt đất o Xích đạo. Hai nưa cáu Bác và Nam được chiếu sáng như nhau.
ở HAI MIỀN CỰC SỐ NGÀY có NGÀY, ĐÊM DÀI SUỐT 24 GIỜ THAY ĐỐI
THEO MÙA
Dựa vào hỉnh 25, cho biết :
+ Vào các ngày 22-6 và 22-12, độ dài ngày, đêm cùa các điểm D và D' ờ vĩ tuyên 66°33' Bấc và Nam cùa hai nứa cẩu sẽ như thể nào ? Vĩ tuyến 66°3 3' Bắc và Nam là những đường gì ?
+ Vào các ngày 22-6 và 22-12, độ dài cùa ngày và đêm ờ hai điểm Cực như thế nào ?
Các vi tuyến 66°33' Bác và Nam là những đường giói hạn rộng nhất cùa vùng có ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
Ó vĩ độ 66°33' Bác và Nam, mỗi năm chỉ có ngày 22-6 và 22-12 là có ngày hoặc đèm dài suốt 24 giờ. Số lượng các ngày dài suốt 24 giờ ở các vĩ tuyến từ 66°33' Bác và Nam đến hai cực, thay đối theo các mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
Riêng ở hai cực Bác và Nam, số ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ kéo dài trong 6 tháng (từ ngày 21-3 đến 23-9 và từ ngày 23-9 đến 21-3).
Hiện tượng ngày đêm dài, ngán trong năm có ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu và ánh hưởng gián tiếp đến mọi sinh hoạt và hoạt động sản xuất của con người.
Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phưong nên Trái Đất có lúc chúc nửa cầu Bác, có lúc ngả nửa câu Nam vé phía Mặt Trời. Do đường phàn chia sáng tối (ST) không trùng với trục Trái Đất (BN) nên các địa điểm ỏ nửa câu Bắc và nửa câu Nam có hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
Các địa điểm nàm trên đường Xích đạo, quanh năm lúc nào cũng có ngày đêm dài ngắn như nhau.
Vào các ngày 22-6 và 22-12, các địa điểm ở vĩ tuyến 66°33' Bắc và Nam có một ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
Các địa điém nàm từ 66°33' Bác và Nam đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 24 giò dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
Các địa điểm nàm ờ cực Bác và cực Nam có ngày, đêm dài suốt 6 tháng.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Dựa vào hình 24, hãy phân tích hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau trong các ngáy 22-6 và 22-12.
Từ sự phân tích trên, hây rút ra kết luận vê hiện tượng ngày, đêm dài ngán theo vĩ độ trên Trái Đất.
Dựa vào bảng sau đây, hãy giải thích tại sao số ngày có ngày dài suốt 24 giờ lại tăng từ vòng cực đến cực ?
Vỉ độ
66°33'B
70°B
75°B
80°B
85°B
90°B
Số ngày có ngày dài suốt 24 giờ
1
65
103
134
161
186