SGK Sinh Học 6 - Bài 18: Biến dạng của thân
Bài 18 BIỂN DẠNG CỦA THÂN Giông như rề, thân cũng có những biến dạng. Ta hãy quan sát một sô loại thân biến dạng và tìm hiếu chức năng của chúng. 1. Quan sát và ghi lại những thông tin về một số loại thân biến dạng Thân rễ và thân trên mặt đất của cây gừng Thân rễ ở dưới mặt đất của cây dong ta Hình 18.1. Một số loại thân biêh dạng Mỗi nhóm học sinh chuẩn bị vật mẫu (hoặc tranh ảnh) : Các loại củ như : su hào, khoai tây, dong ta (hoàng tinh), gừng, nghệ,... Trong nhóm, các em đặt các loại củ lại với nhau. - Quan sát các loại củ, tìm những đặc điểm chứng tỏ chúng là thân. Kiểm tra cẩn thận các loại củ và phân loại chúng thành các nhóm dựa trên vị trí của nó so với mặt đất, hình dạng các củ. Quan sát củ dong ta, củ gừng. Tìm những đặc điểm giông nhau giữa chúng. Quan sát kĩ củ su hào, củ khoai tây. Ghi lại những điểm giống nhau và khác nhau giữa chúng. Kiểm tra lại bằng cách xem và đối chiếu với H. 1-8.1. Có những loại thân có chức năng dự trữ chất hữu cơ để cây dùng khi mọc chồi, ra hoa, tạo quả. Dựa vào đặc điểm của thân mà phân biệt thân củ, thân rễ; đối với các loại thân củ có loại mọc trên mặt đất như củ su hào, có loại mọc dưới mặt đất như củ khoai tây. Thảo luận : Thân củ có đặc điểm gì ? Chức năng của thân củ đối với cây ? Kể tên một số cây thuộc loại thân củ và công dụng của chúng ? Thân rễ có đặc điểm gì ? Chức năng của thân rễ đối với cây ? Kể tên một số cây thuộc loại thân rễ và nêu công dụng, tác hại của chúng ? Quan sát cây xương rồng 3 cạnh, chú ý đặc điểm của thân, gai ? Lấy que nhọn chọc vào thân cây xương rồng ’ 3 cạnh (H.18. 2). Nhận xét ? Thảo luận : Thân cây xương rồng mọng nước có tác dụng gì *ỉ Kể tên một số cây mọng nước mà em biết. Các loại cây như xương rồng, cành giao,... thường sống ở nơi khô hạn, nên thân của chúng dự trữ Hình 182 Lấy que nhọn chọc nước, đó là loại thân mọng nước. vào cây xương rồng ị cạnh Đặc điểm, chức năng của một sô loại thân biến dạng Hãy liệt kê những đặc điểm của các loại thân biến dạng mà em biết vào bảng dưới đây, chọn những từ sau đê gọi đúng tên những thân biến dạng đó : thân củ, thân rễ, thân mọng nước : STT r-r-1 A A . A Tên vật mâu Đặc điểm của thân biến dạng Chức năng đối với cây Tên thân biến dạng 1 Củ su hào Thân củ nằm trên mặt đất 2 Củ khoai tây 3 Củ gừng 4 Củ dong ta (hoàng tinh) 5 Xưcmg rồng Một số loại thân biến dạng làm các chức năng khác của cây như: thân cù, thân rẽ chứa chát dự trữ; thân mọng nước dự trữ nước, thường tháy ở các căy sống ở nơi khô hạn. gàu hói,,^ Tìm những điểm giống nhau và khác nhau giữa các củ : dong ta, khoai tây, su hào. Kê tên một số loại thân biến dạng, chức năng của chúng đối với cây. 3*. Cây xưong rồng có những đặc điểm nào thích nghi với môi trường sống khô hạn ? Tìm thêm 3 loại thân biến dạng, ghi vào vở theo mẫu sau : STT Tên cây Loại thân biến dạng Vai trò đổi với cây Công dụng đôi với người 1 Cây nghệ Thân rễ Dự trữ chất dinh dưỡng cho cây Làm gia vị, thuốc chữa bệnh 2 3 4 jm có biết £ Cây chuôi mọc trên mặt đất chỉ là thân giả, gồm những bẹ lá tạo thành. Thân cây thật là thân ngầm mọc dưới đất mà ta quen gọi là "củ chuôi". "Củ chuôi" mọc ra những cây chuôi non tạo thành bụi chuôi. Vì sao củ khoai lang là rễ, củ khoai tây là thân ? Củ khoai lang do những rề bên của dây khoai lang đâm xuống đất, lúc đầu nhỏ sau to dần do tích lũy tinh bột mà thành. Còn khoai tây có những cành ở gần gốc khi bị vùi xuống đất, cành sẽ phát triển thành củ. Nếu củ khoai tây bị lộ ra trên mặt đất chúng sẽ có màu xanh do có chất diệp lục như cành và thân cây. Hình 18.3. A. Cây khoai lang ; B. Cây khoai tây