SGK Sinh Học 6 - Bài 47: Thực vật bảo vệ đất và nguồn nước
Bài 47 THỰC VẬT BÀO VỆ ĐẤT VÀ NGUÓN Nước Thực vật giúp giữ đất, chông xói mòn Người ta đã đo lượng chảy của dòng nước mưa rơi xuống rừng yếu hơn nhiều so với nơi không có rừng, vì nước mưa khi chảy qua tán lá được giữ lại một phần rồi mới rơi xuống đất chứ không xôi thẳng xuống như khi không có cây (xem H.47.1). Hình 47.1. Lượng chảy của dòng nước mưa ở 2 nơi khác nhau A. Có rừng ; B. Đồi trọc Hình 47.2. Đất đồi trọc bị xói mòn Căn cứ vào thông tin trên, hày cho biết : điều gì sẽ xay ra đôi với đất ở trên đồi trọc (H.47.1B) khi có mưa ? Tại sao ? Một hiện tượng tương tự có thể xảy ra ớ các bờ sông, bờ biến đó là hiện tượng xói lở do không có cây ở ven bờ. Rễ cây có vai trò giữ đất. Do đó khi có mưa lớn, đất trên các đồi trọc dề theo dòng nước trôi xuống, gây hiện tượng xói mòn (H.47.2). Cùng tương tự, nếu ven bờ sông, bờ biển không có cây giữ đất, khi có sóng mạnh hoặc mưa bão cũng gây hiện tượng xói lở. Thực vật góp phần hạn chế ngập lụt, hạn hán Nếu ta công nhận rằng : sau khi có mưa lớn, đất ơ đồi trọc (H.47.1B) bị xói mòn, hãy cho biết điều gì sẽ xay ra tiếp theo đó ? Ớ những nơi không có rùng, sau khi mưa lớn đất bị xói mòn theo nước mưa trôi xuống làm lấp lòng sông, suôi ; nước không thoát kịp, tràn lên các vùng thấp, gây ngập lụt; mặt khác tại nơi đó đất không giừ được nước gây ra hạn hán. Hình 47.3. Ngập lụt trên quốc lộ 1 (Ảnh : Nguyễn Dân) Thực vật góp phần bảo vệ nguồn nước ngầm Xem lại H.47.1A (khu vực có rừng), ta thấy nước mưa sau khi rơi xuống rừng sẽ được giữ lại một phần và thấm dần xuống các lóp dưới tạo thành dòng chảy ngầm, rồi sau đó chay vào các.chồ trùng tạo thành suối, sông,... Đó là nguồn nước quan trọng cung cấp cho sinh hoạt và nông nghiệp. Như vậy, có rừng không nhùng tránh được nạn hạn hán mà còn bảo vệ được nguồn nước ngầm. Thục vật, đạc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rẻ giữ đát, tán cây cán bớt sức nước chày do mưa lớn gây ra, nên có vai trò quan trọng trong việc chống xói mòn, sụt lò đất, hạn chế lũ lụt cũng như giữ được nguồn nước ngầm, tránh hạn hạn. rjàu hói^ Tại sao ở vùng bò' biển người ta phai trồng nàng 0' phía ngoài đê ? Thực vật có vai trò gì đối với nguồn nước ? Vai trò của rừng trong việc hạn chế lũ lụt, hạn hán như thê nào ? j m có biết ỉ Ớ nước ta, mồi năm lha đất trông (không có rừng) bị trôi mất 173 tân đất mặt, trong khi đó nêu có rừng che phủ thì mất 1 tấn đất. Hồ Thác Bà hằng năm nhận khoang 2,7 triệu tân chất lắng đọng do rừng đầu nguồn bị phá làm xói mòn trôi xuống.