SGK Toán 7 - Bài 7. Tỉ lệ thức

§7. Tỉ lệ thức
Đẳng thức của hai tỉ số được gọi là gì ?
Định nghĩa
Ví dụ : So sánh hai tỉ số ịậ và 7—••
21	17,5
Tacó • —- - • 12,5 - 125 - 25 - 5 aco: 21 - 7 ’ 17,5 - 175 - 35 “ 7’
_	15 _ 12,5
Do đó : 77-= -777--
Ghi chú : Trong tỉ lệ thức a : b = c : d, các số a, b, c, d được gọi là các số hạng của tỉ lệ thức ; a và d là các số hạng ngoài hay ngoại tỉ, b và c là các số hạng trong hay trung tỉ.
Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không ?
, 2	4
4:4 và 4:8 ;
5	5
_ 1 - 2 _ 1
-3^:7 và -24:74.
2	5	5
Tính chất
Tính chất 1 (Tính chất cơ bản của tỉ lệ thức)
18	24
Xét tỉ lệ thức = Nhân hai tỉ số của tỉ lệ thức này với tích 27. 36, 27	36
ta được :
hay
~ (27. 36) = jị-(27.36) 27	36
18.36 = 24.27.
c
Bằng cách tương tự, từ tỉ lệ thức Y ’ ta có thể suy ra ad = bc không ?
b d
Tính chất 2
Từ đẳng thức 18.36 = 24.27, ta có suy ra được tỉ lệ thức = 1^- không ? Ta có thể làm như sau :
Chia hai vế của đẳng thức 18.36 = 24.27 cho tích 27.36, ta được :
18 ■ 36 _ 24 ■ 27 27.36 " 27.36
hay
18 _24 27 - 36
Bằng cách tương tự, từ đẳng thức ad = bc, ta có thể suy ra tỉ lệ thức
7- = 4 không ?
b d
Nếu ad = bc và a, b, c, d 0 thì ta có các tỉ lệ thức :
a _ c a _ b d_c d _ b bd cd ba ca
• Như vậy, với a, b, c, d 0 từ một trong nãm đẳng thức sau đây ta có thể suy ra các đẳng thức còn lại:
Bài tạp
Thay tỉ số giữa các số hữu tỉ bằng tỉ số giữa các số nguyên :
a) 1,2: 3,24;	b) 2	;	c)|:0,42.
Tìm các tỉ số bằng nhau trong các tỉ số sau đây rồi lập các tỉ lệ thức :
28:14; 2^:2; 8:4; ị:| ; 3:10; 2,1:7; 3:0,3.
2 3
Tìm X trong các tỉ lệ thức sảu :
X -2	47 X
a)^^; b)-0,52 :x = -9,36: 16,38; c)-| = ^.
8
Lập tất cả các tỉ lộ thức có thể được từ các đẳng thức sau :
a) 6.63 = 9.42 ;	b) 0,24.1,61 = 0,84.0,46.
Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ tỉ lệ thức sau :
-15 _ -35 5,1 _ 11,9
Luyện tập
Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không ?
a) 3,5 : 5,25 và 14 : 21 ;	b) 39^:52| và 2,1 : 3,5 ;
6,51 : 15,19 và 3 : 7 •;	d)-7 : 4| và 0,9 : (-0,5).
Tên một tác phẩm nổi tiêhg của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn.
N.
□ :6 = 7:3
H.
20 : □ = (-12): 15
c.
6 : 27 = □ : 72
I.
(-15): 35 = 27 : □
Ư.
-4,4 _ □
9,9 . 1,89
-0,65	-6,55
0,91	□
3-ị	14	6	-0,84
2
Y.
5:1 5	25:^
ợ.
— :1—=0:3— 2	4	3
B.
-:O = -:5- 2	4	4
u.
□ :l- = l-:2 4	5
L.
2,7 6,3
T.
2,4 _ 5,4
□ “13,5
9,17
0,3
- 63	-25	-25
4Ị	-	-0,84	16
5	4
Điền số thích hợp vào các ô vuông dưới đây để có tỉ lệ thức. Sau đó, viết các chữ tương ứng với các số tìm được vào các ô ở hàng dưới cùng của bài em sẽ biết được tên một tác phẩm nổi tiếng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (1228 - 1300), vị anh hùng của dân tộc ta đồng thời là danh nhân quân sự của thế giới.
Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ bốn số sau :
1,5;	2;	3,6;	4,8.
Từ tỉ lệ thức 4 = 4 với a, b, c, d 0, ta có thể suy ra :
b d
Hãy chọn câu trả lời đúng.
Đố:
5 =6 C1 5
óị
_9
Tí sô —Ỵ— có thế "rút gọn" như sau
("Rút gọn" bằng cách xoá bỏ phần phân số ở hai hỗn số, giữ lại phần nguyên là được kết quả)
Ta được kết quả đúng. (Hãy kiểm tra !)
Đố em viết được một tỉ số khác cũng có thể "rút gọn" như vậy !