Giải bài tập Sinh Học 11 Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)
§27. CẢM ỨNG ở ĐỘNG VẬT (tiếp theo) KIẾN THỨC Cơ BẢN Hệ thần kin FT ống được tạo thành từ số lượng rất lớn tế bào thần kinh. Các bộ phận của hệ thần kinh ống có chức năng khác nhau. Đặc biệt, não bộ phát triển mạnh và là bộ phận cao cấp nhất tiếp nhận và xử lí hầu hết thông tin đưa từ bên ngoài vào, quyết định mức độ và cách phản ứng. Các phản xạ ở động vật có hệ thần kinh ống là các phản xạ có điều kiện và không điều kiện. Số lượng các phản xạ rất lớn. Đặc biệt, số lượng phản xạ có điểu kiện ngày càng tăng. Nhờ đó, động vật thích nghi tốt hơn với môi trường sống. • GỌÌ Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI SÁCH GIÁO KHOA A. PHÁN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN ♦ Nghiên cứu hình 27.1, sau đó điền tên các bộ phận của hệ thần kinh Ống vào các ô hình chữ nhật trên sơ đồ. Hĩnh 27.1. -Hệ thần kinh.Ống ở người Trả lời: 1. não bộ 2. tủy sống 3. hạch thần kinh 4. dây thần kinh ♦ - Cho biết cung phản xạ trên gồm những bộ phận nào? Gioi thích tụi sao khi bị kim nhọn đâm vào ngón tay thì ngón tay co lại? Phan xạ co ngón tay khi bị kích thích là phản xạ không điều kiện hay là phản xạ có điều kiện? Tại sao? Trả lời: Cung phản xạ trên gồm 5 bộ phận: thụ quan đau ở da. sợi cảm giác của dây thần kinh tủy, tủy sống, sợi vận động của dây thần kinh tủy và các cơ ở ngón tay. Khi kim nhọn đâm vào ngón tay thì ngón tay co lại vì đây là phản xạ tự vệ của cả động vật và người. Khi kim châm vào tay, thụ quan đau sẽ đưa tin về tủy sống và từ đây lệnh đưa đến cơ ngón tay làm co ngón tay lại. - Phản xạ trôn là phản xạ không điều kiện vì đây là phản xạ di truyền, sinh ra đã có, đặc trưng cho loài và rất bồn vững. Hình 27.2. — Sơ đồ cung phản xạ tự vệ ở người Phán xạ phức tạp ỏ' động vật có hệ thần kinh ông ♦ Già SÍỈ hạn đang di chơi, bất ngờ gặp mật con chó dụi trước mặt. Bạn sẽ có phan ứng (hành dộng) như thế nào? Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành dộng, bộ phận thực hiện của phán xạ tự vệ khi gặp chó dại. Hãy ghi lại tất ca những suy nghĩ diễn ra trong dầu cua bạn khi đối phó với chó dại. Đây là phản xạ không diều kiện hay phản xạ có diều kiện7 Tại sao? Trả lời: Có phản ứng là bỏ chạy, đứng im, tìm gậy để đánh đuổi, nhặt gạch đá để ném... Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận xử lí và quyết định hành động là não vặ bộ phận thực hiện là cơ chân, tay. Các suy nghĩ diỗn ra trong não có thể rất khác nhau như: nên làm thế nào bây giờ. nếu để chó dại cắn sẽ rất nguy hiểm, chó dại có virut gây bệnh dại, nôn bỏ chạy hay nôn chong lại, nếu bỏ chạy chó dại có the sẽ đuổi theo,... Đây là phản xạ có điều kiện vì phải qua học tập, rút kinh nghiệm mới biết được chó có dâu hiệu như thố nào là chó dại. Dựa vào kinh nghiệm đã có (thông qua học tập, xem tivi, báo, đài,...) mà cách xử lí thông tin của mỗi người là khác nhau, dẫn đốn hành động của mỗi người cũng khác nhau. B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Phân biệt cấu tạo hệ thần kinh ống với hệ thần kinh dụng lưới vù hệ thần kinh dạng chuỗi hạch. Tra lời: Hệ thần kinh dạng lưới: được câu tạo từ các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể và liên hệ với nhau bằng các sợi thần kinh. Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch: được hình thành từ các tế bào thần kinh tập hợp lại thành các hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể. Khi bị kích thích, phản ứng của động vật có hệ thần kinh ống có gì khác với động vật có hệ thần kinh dụng lưới và hệ thần kinh dụng chuỗi hạch? Cho ví dụ minh họa. Trả lời: Phản ứng của động vật hệ thần kinh ống phức tạp hơn, hiệu quả hơn do câu tạo của hệ thần kinh ống hoàn thiện hơn, số lượng tế bào thần kinh rất lớn và tập trung lại nên sự phối hợp và xử lí thông tin tốt hơn, rất thuận lợi trong việc học tập và rút kinh nghiệm (thành các phản xạ có điều kiện). Thí dụ minh họa: Động vật bậc cao nếu bị con người bắt hụt sẽ chạy trốn thật nhanh khi nhìn thây người, nhưng động vật bậc tháp thường không như vậy. Cho một số ví dụ về phản xạ có điều kiện ở động vật có hệ thần kinh hình ống. Trả lời: Thí dự', khỉ, chó, cá heo,...làm xiếc. CÂU HỎI BỔ SUNG Hãy cho ví dụ về động vật có hệ thần kinh dạng lưới, hệ thần kinh chuỗi hạch và hệ thần kinh ống. Trả lời: Thí dụ: Động vật có hệ thần kinh dạng lưới: sứa, san hô, hải quỳ,... Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch: giun đất, bọ ngựa, cánh cam,... Động vật có hệ thần kinh ông: cá, ếch, thằn lằn,...