Giải bài tập Sinh Học 11 Bài 47. Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người
§47. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN ở ĐỘNG VẬT VÀ SINH ĐẺ CÓ KẾ HOẠCH ở NGƯỜI KIẾN THỨC Cơ BẢN Điều chỉnh số con ở động vật bằng cách 'SỬ dụng hoocmôn (tự nhiên hoặc tổng hợp), thay đổi các yếu tố môi trường, xử lí giao tử, thụ tinh nhân tạo, nuôi cấy phôi,... Điều khiển giới tính bằng cách sử dụng hoocmôn, tách tinh trùng,... Sinh đẻ có kế hoạch là điều chỉnh vể số con, thời điểm sinh con và khoảng cách sinh con sao cho phù hợp với việc nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Có nhiều biện pháp sinh đẻ có kế hoạch hiệu quả như dùng bao cao su, dụng cụ tử cung, thuốc tránh thai, đình sản nam và nữ, tính vòng kinh, xuất tinh ngoài âm đạo,... II. gỢi ý trả lời câu hỏi sách giáo khoa A. PHẦN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN Hãy cho biết một số kinh nghiệm làm tăng sinh son trong chăn nuôi. Trả lời: Thụ tinh nhân tạo cho lợn, trâu, bò, cá. Thay đổi thời gian chiếu sáng để gà nuôi công nghiệp đẻ 2 trứng/ngày. - Những biện pháp nào lùm tăng sinh san ở động vật? Nêu một số biện pháp điều khiển giới tính ở động vật. Điều khiển giới tính của đùn con cố) ý nghĩa như thếnào trong chăn nuôi? Tại sao cấm xúc định giới tính cua thai nhi người? Trả lời: Những biện pháp làm tăng sinh sản ở động vật như: + Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp. + Thay đổi các yếu tô" môi trường. + Nuôi cấy phôi. + Thụ tinh nhân tạo. Một số biện pháp điều khiển giới tính ở động vật như: + Lọc, li tâm, điện di để tách tinh trùng ra 2 loại: 1 loại có nhiễm sắc thể giới tính X và loại có nhiễm sắc thể Y. Tuỳ theo yêu cầu về đực hay cái mà chọn ra 1 loại tinh trùng cho tnụ tinh với ưứng. + Nuôi cá rô phi bột (cá nhỏ) bằng 17 mêtytestôsưêrôn (1 loại hoocmôn testôstêrôn tổng hợp) kèm theo vitamin c sẽ tạo ra 90% cá rô phi đực. + Dùng tia tử ngoại chiếu lên tằm sẽ tạo ra nhiều tằm đực hơn. Tằm đực cho nhiều tơ. + Xác định giới tính của phôi bằng cách phát hiện thể Bar (tế bào của phôi cái có thể Bar còn tế bào phôi đực không có thể Bar). Tuỳ theo yêu cầu có thể giữ lại hoặc hủy phôi đực hay phôi cái. Điều khiển giới tính đàn con có ý nghĩa là tiết kiệm chi phí, tăng năng suất trong chăn nuôi. Cấm xác định giới tính của thai nhi người để tránh mâ"t cân bằng sinh học, tránh ảnh hưởng xâ"u đến đời sống, xã hội. Vì sao phải sinh đẻ có kế hoạch? Trả lời: Phải sinh đẻ có kế hoạch để nâng cao chất lượng cuộc sông của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. ♦ Hãy điên tên cúc biện pháp tránh thai vào cột thứ hai trong bâng 47 và giãi thích tại sao sử dụng các biện pháp đó lại giúp phụ nữ tránh thai (cơ chê' tác dụng cửa biện pháp tránh thai). Bảng 47. Các biện pháp tránh thai STT Tên biện pháp tránh thai Giải thích 1 Tính vòng kinh Tránh giao hợp vào ngày trứng rụng (vào khoảng giữa chu kì kinh nguyệt) để tinh trùng không gặp được trứng. 2 Bao cao su tránh thai Bao cao su để hứng tinh trùng nên tinh trùng không vào được cơ quan sinh dục cái để gặp trứng 3 Thuốc viên tránh thai Thucíc có chứa prôgestêrôn và ơstrôgen tổng hợp làm cho nồng độ prôgestêrôn và ơstrôgen trong máu tăng cao gây ức chế tuyến yên và vùng dưới đồi, ức chế sự chín và rụng trứng, đồng thời làm chất nhầy ở cổ lử cung đặc lại ngăn tinh trùng vào tử cung gặp trứng. 4 Dụng cụ tử cung Dụng cụ tử cung kích thích niêm mạc tử cung chống lại sự làm tổ của hợp tử ở tử cung. HỢp tử không làm tổ được sẽ rơi ra ngoài cơ thể. ' 5 Triệt sản nữ Cắt và thắt 2 đầu cắt của ống dẫn trứng để ngăn không cho tinh trùng gặp trứng trong ống dẫn trứng. 6 Triệt sản nam Cắt và thắt 2 đầu của ống dẫn tinh để ngăn không cho tinh trùng đi ra và do vậy không gặp được trứng 7 Xuấì tinh ngoài âm đạo Không cho tinh dịch vào cơ quan sinh dục nữ vì vậy tinh trùng không gặp trứng. B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Nuôi cấy phôi giải quyết dược vấn đề gì trong sinh đẻ <) người? Trả lời: Nuôi cấy phôi giải quyết được vấn đề vô sinh ưong sinh đẻ ở người. Tại sao nữ dưới 19 tuổi không nên sử dụng biện pháp đình san mà nên chọn sử dụng các biện pháp tránh thai khác? Trả lời: Những người dưới 19 tuổi không nên sử dụng biện pháp tránh thai triệt sản để ưánh mang thai vì việc nôi lại ống dẫn tinh hoặc dẫn trứng để các ống này ưở lại tình trạng như ban đầu là rất khó khăn, chi phí rất cao. Có thể nói là sau khi triệt sản rất khó có thể có con. Người ta yêu cầu những người đi triệt sản phải trên 35 tuổi và đã có 2 con, đứa con thứ hai phải trên 3 tuổi. Tại sao nạo hút thai không được xem là biện pháp sinh đẻ có kế hoạch mà chỉ lù biện pháp tránh đè bất đắc dĩ? Trả lời: Nạo hút thai không được xem là biện pháp tránh thai vì nạo hút thai có thể gây nên hậu quả nghiêm trọng đối với sức khoẻ người phụ nữ như viêm nhiễm đường sinh dục, vô sinh,... thậm chí tử vong. CÂU HỎI BỔ SUNG Tại sao nữ dưới 19 tuổi không nên uống thuốc tránh thai? Trả lời: Vì ở lứa tuổi này, cơ thể đang vào giai đoạn hoàn thiện câu tạo và chức năng của các cơ quan. Vì vậy, sự can thiệp từ bên ngoài (tăng nồng độ prôgestêrôn và estrôgen nhân tạo) và làm ảnh hưởng đến các quá trình hoàn thiện các cơ quan, đặc biệt là ảnh hưởng đến hoàn thiện các cơ quan sinh dục.