SGK Địa Lí 10 - Bài 35. Vai trò, các nhân tố ảnh hưởng và đặc điểm phân bố các ngành dịch vụ
Bài 35 VAI TRÒ, CÁC NHÃN TỘ ẢNH HƯỞNG VÀ ĐẬC ĐIỂM PHÃN BỐ CÁC NGÀNH DịCH vụ I - cơ CÁU VÀ VAI TRÔ CỦA CÁC NGÀNH D|CH vụ Cơcốu Các ngành dịch vụ phục vụ cho các yêu cầu trong sản xuất và sinh hoạt. Đây là một khu vực có cơ cấu. ngành hết sức phức tạp. Ở nhiều nước, người ta chia các ngành dịch vụ ra thành 3 nhóm : dịch vụ kinh doanh, dịch vụ tiêu dùng và dịch vụ công. Các dịch vụ kinh doanh gồm vận tải và thông tin liên lạc, tài chính, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, các dịch vụ nghề nghiệp... Các dịch vụ tiêu dùng bao gồm các hoạt động bán buôn, bán lẻ, du lịch, các dịch vụ cá nhân (như y tế, giáo dục, thê dục thể thao)... Các dịch vụ công bao gồm các dịch vụ hành chính công, các hoạt động đoàn thể... Vai trỏ Các ngành dịch vụ phát triển mạnh có tác dụng thúc đẩy các ngành sản xuất vật chát, sử dụng tốt hơn nguồn lao động trong nước, tạo thêm việc làm cho người dân. Sự phát triển của các ngành dịch vụ còn cho phép khai thác tốt hơn các tài nguyên thiên nhiên và sự ưu đãi của tự nhiên, các di sản văn hoá, lịch sử, cũng như các thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật hiện đại để phục vụ con người. Trên thế giới, số người hoạt động trong các ngành dịch vụ đã tăng lên nhanh chóng trong mấy chục năm trở lại đây. ở các nước phát triển, số người làm việc trong các ngành dịch vụ có thể trên 80% (Hoa Kì) hoặc từ 50 đến 79% (các nước khác ở Bắc Mĩ và Tây Âu). Ở các nước đang phát triển thì tỉ lệ lao động làm việc trong khu vực dịch vụ thường chỉ trên dưới 30%. ở nước ta lao động trong khu vực dịch vụ mới chiếm hơn 23% lao động cả nước (năm 2003). II - CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐÉN sự PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CẤC NGÀNH D|CH vụ Sơ ĐỒ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Sự PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN Bố CÁC NGÀNH DỊCH vụ Dựa vào sơ đồ trên, em hãy trình bày những nhân tô'ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ. Ill - ĐẶC ĐIỂM PHÂN BÓ CÁC NGÀNH DỊCH vụ TRÊN THẾ GIỚI - Ở các nước phát triển, các ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP (trên 60%). Còn ở các nước đang phát triển, tỉ trọng của dịch vụ thường chỉ dưới 50%. Hình 35 - Tỉ trọng dịch vụ trong cơ cấu GDP của các nước, năm 2001 Trên thế giới, các thành phô cực lớn đồng thời là các trung tâm dịch vụ lớn, nhất là các dịch vụ có vai trò rất to lớn trong nền kinh tế toàn cầu như dịch vụ về tiền tệ, giao thông vận tải, viễn thông, sở hữu trí tuệ... Các trung tâm lớn nhất là Niu Tooc, Luân Đôn và Tô-ki-ô. Các trung tâm lớn đứng hàng thứ hai về cung cấp các loại dịch vụ là Lôt An-giơ-let, Si-ca-gô, Oa-sinh-tơn (Hoa Kì), Xao Pao-lô (Bra- xin), Bruc-xen (Bỉ), Phran-phuốc (Đức), Pa-ri (Pháp), Duy-rich (Thuỵ Sĩ) và Xin- ga-po. Dựa vào hình 35, hãy nhận xét về sự phân hoá tỉ trọng của các ngành dịch vụ trong cơ cấu GDP của các nước trên thế giới. Ớ mỗi nước lại có các thành phô chuyên môn hoá về một số loại dịch vụ nhất định. Chẳng hạn, các thành phô trước kia là các trung tâm công nghiệp chế biến lớn, thì nay đã biến đổi thành các trung tâm dịch vụ kinh doanh lớn. Mộf sô đô thị nổi tiếng là các trung tâm du lịch, giải trí. Lại có các đô thị nổi tiếng là các trung tâm về giáo dục, đào tạo... Trong các thành phô lớn thường hình thành các trung tâm giao dịch, thương mại. Đó là nơi tập trung các ngân hàng, các văn phòng đại diện của các công ti, các siêu thị hay các tổ hợp thương mại, dịch vụ lớn... Ở các thành phố lớn trên thế giới, thường dễ nhận thấy các trung tâm thương mại này do sự tập trung các ngôi nhà cao tầng, chọc trời. Một thành phố có thể có trung tâm thương mại chính và một số trung tâm thương mại nhỏ hơn, kết quả của sự phát triển đô thị. - ở nước ta, các thành phố, thị xã thường có khu hành chính (phần “đô”) và khu buôn bán, dịch vụ (phần “thị”), ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh các trung tâm giao dịch, thương mại của thành phô đang được hình thành rõ nét. Câu hỏi vã bài tập Thế nào là ngành dịch vụ ? Nêu sự phân loại và ý nghĩa của các ngành dịch vụ đôi với sản xuất và đời sống xã hội. Trình bày tình hình phát triển của các ngành dịch vụ trên thê giới. Vẽ sơ đồ các nhân tô ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bô của các ngành dịch vụ. Dựa vào bảng sô liệu : CÁC NƯỚC DẪN ĐẦU VỀ DU LỊCH TRÊN THẾ GIỚI, NÃM 2004 Nước Khách du lịch đến (triệu lượt người) Doanh thu (Tỉ USD) Pháp 75,1 40,8 Tây Ban Nha 53,6 45,2 Hoa Kì 46,1 74.5 Trung Quốc 41,8 25,7 • Anh 27,7 27,3 Mê-hi-cô 20,6 10,7 Hãy vẽ biểu đọ hình cột thể hiện lượng khách du lịch và doanh thu du lịch cùa các nước trên và rút ra nhận xét.