SGK Địa Lí 7 - Bài 10: Dân số và sức ép dân số tới tài nguyên, môi trường ở đới nóng

DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Đới nóng tập trung gần một nửa dân sô' thê'giới nhưng kinh tê'còn chậm phát triển. Dân cư tập trưng quá đông vào một sô'khu vực đã dẫn tới những vấh đề lớn về môi trường. Việc giải quyết mối quan hệ giữa dân cư và môi trường ở đây phải gắn chặt với sự phát ưiển kinh tế- xã hội.
Dân số
Gần 50% dân số thế giới tập trung ở đới nóng, những nơi tập trung dân cư đông đúc là Đông Nam Á, Nam Á, Tây Phi và Đông Nam Bra-xin. Hậu quả của nhiều năm dài bị thực dân xâm chiếm là nền kinh tế chậm phát triển. Châu Phi là châu lục nghèo đói nhất trên thê giới.
Từ những năm 60 của thế kỉ XX, nhiều nước ở đới nóng đã lần lượt giành được độc lập. Cũng từ đó, dân SÔ ở đới nóng phát triển rất nhanh dẫn đến bùng nổ dân sô. Sự gia tăng dân sô vượt ngoài tầm kiểm soát đã trở thành một vấn đề lớn của nhiều nước, đưa đến những hậu quả nghiêm trọng đối với việc phát triển kinh tế, đới sống con người và tài nguyên, môi trường.
Hiện nay, việc kiểm soát tỉ lệ gia tăng dân sô đang là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các 'quốc gia ở đới nóng.
Sức ép của dân số tôi tài nguyên, môi trường
Nhằm đáp ứng nhu cầu của sô dân ngày càng đông, tài nguyên thiên nhiên được khai thác với tốc độ ngày càng nhanh. Lương thực thiếu hụt nên phải mở rộng diện tích đất canh tác, đồng thời nhu cầu sử dụng gồ, củi tăng lên, làm cho diện tích rừng ngày càng thu hẹp. Đất trồng được tận dụng đê sản xuất nông phẩm nhưng lại không được chănrbón đầy đủ nên ngày càng bạc màu. Việc tăng cường khai thác và xuất khẩu các loại nguyên liệu, nhiên liệu thô để đổi lấy lương thực và hàng tiêu dùng đã làm nhiều loại khoáng sản nhanh chóng bị cạn kiệt. Việc mở rộng các khu công nghiệp, các đô thị mới, ... đang làm thu hẹp diện tích đất trồng.
- Phân tích hình ỉ0.1 để thấy mối quan hệ giữa sự gia tăng dân số tự nhiên quá nhanh với tình trạng thiếu lương thực ở châu Phi.
Gia tăng dân số tự nhiên
	. Sản lượng lương thực
	 Bình quân luông thục theo đàu nguôi
Hình 10.1 - Biểu đổ về mối quan hệ giữa dân số và lương thực ở châu Phi
từ năm 1975 đến năm 1990
- Đọc bảng sô' liệu dưới đây, nhận xét về tương quan giữa dân số và diện tích rừng ở khu vực Đông Nam Á.
Năm
Dân số (triệu người)
Diện tích rừng (triệu ha)
1980
360
240,2
1990
442
208,6
Bùng nổ dân sô cũng ảnh hưởng xấu tới môi trường của đới nóng. Điều kiện sống thấp ở vùng nông thôn hay trong những khu nhà ổ chuột ở thành phô là những tác nhân làm cho môi trường bị ô nhiễm. Hon 700 triệu người dân đới nóng không được dùng nước sạch, khoảng 80% sô người mắc bệnh là do thiêu-nước sạch. Việc khai thác tài nguyên quá mức để phục vụ cho số dân đông cũng làm môi trường bị tàn phá.
- Nêu một vài dần chứng để thấy rỗ sự khai thác rừng quá mức sẽ cố tác động xấu tới môi trường.
Đé giảm bớt sức ép của dân số tới tài nguyên, môi trường ở đới nóng, cân giảm tỉ lệ gia tàng dân số, phát triển kinh tế và nâng cao đời sống của người dân.
Bới nóng tập trung gần một nửa dân sô thế giới. Dân sô tăng nhanh dẫn tới bùng nổ dân số, tác. động tiêu cực tới tài nguyên và môi trường. Việc giảm .tỉ lệ gia tăng dân .số, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của người dân ở đới nóng sẽ có tác động tích cực tới tài nguyên và môi trường.
Câu hỏi và bài tập
1. Phân tích sơ đồ dưới đây để thấy hậu quả của việc gia tăng dân sô quá nhanh ở đới nóng :
2. Hãy vẽ sơ đồ thể hiện tác động tiêu cực của việc gia tăng dân sô quá nhanh ở đới nóng đối với tài nguyên, môi trường.