SGK Địa Lí 7 - Bài 15: Hoạt động công nghiệp ở đới ôn hoà
Bài 15 : HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP Ở ĐỚI ÔN HOÀ Công nghiệp là ngành kinh tếquan trọng bậc nhát ở đới ôn hoà. Ở đây, những dâ'u hiệu của một xã hội công nghiệp như: cácnhẳ máy, khu công nghiệp và đô thị luôn hiện ra trước mắt chúng ta. Hệ thông giao thông các loại đan xen nhau... Nền công nghiệp hiện đại, có cơ câ'u đa dạng Bước vào cuộc Cách mạng công nghiệp từ những năm 60 của thế kỉ XVIII, ngày nay phần lớn các nước ở đới ôn hoà đã xây dựng được một nền công nghiệp hiện đại, trang bị nhiều máy móc, thiết bị tiên tiến. Công nghiệp khai thác phát triển ở những nơi tập trung nhiều khoáng sản như vùng Đông Bắc Hoa Kì, vùng U-ran và Xi-bia của Liên bang Nga... hoặc có nhiều rừng như Phần Lan, Ca-na-đa... Công nghiệp chế biến là thế mạnh nổi bật và hết sức đa dạng, từ các ngành truyền thống nhu luyện kim, cơ khí, hoá chất... đến các ngành hiện đại, đòi hỏi hàm lượng trí tuệ cao như điện tử, hàng không vũ trụ... Phần lớn nguyên liệu, nhiên liệu được nhập từ các nước đới nóng. Hoạt động công nghiệp ở đới ôn hoà ngày nay chiếm tới 3/4 tổng sản phẩm công nghiệp của toàn thế giới. Các nước công nghiệp hàng đầu là Hoa Kì, Nhật Bản, Đức, Liên bang Nga, Anh, Pháp, Ca-na-đa... Cảnh quan công nghiệp Ớ đới ôn hoà nổi bật lên cảnh quan công nghiệp : các nhà máy, công xưởng, hầm mỏ... được nối với nhau bằng các tuyến đường giao thông chằng chịt. Các nhà máy có liên quan với nhau được phân bô tập trung thành các khu cộng nghiệp đê dễ dàng hợp tác trong quá trình sản xuất, giẫm chi phí vận chuyển. Trong khu công nghiệp, các nhà máy nằm san sát, thuộc nhiều ngành khác nhau. Nhiều khu công nghiệp họp thành một trung tâm công nghiệp. Vì thế, các trung tâm công nghiệp lớn thường có nhiều ngành, với nhiều sản phẩm rất đa dạng. Hình 15.1 - Một khu công nghiệp hoá dầu ở Bắc Mĩ với nhiều nhà máy, kho hàng san sát nhau Hình 15.2 - Một cơ sở công nghiệp công nghệ cao kiểu mới ở Tây Âu với thảm cỏ và cây xanh bao quanh MÔI TRƯỜNG ĐỚI LẠNH o 4B? ° ° o° ^-1 ° o Q? o ° ° o ° ° O o °o °° o° °°° p -O .0 -° MÔI TRƯỜNG ĐỚI NÓNG o ° \ o □ Vùng công nghiệp cũ o Trung tâm công nghiệp quan trọng □ Vùng công nghiệp mới năng động Ranh giới các đới Hình 15.3 - Lược đồ phân bô công nghiệp ở đới ôn hoà - Quan sát hình 15.3, nhận xét sự phân hố các trung tâm công nghiệp chính ở đới ôn hoà. Các trung tâm công nghiệp tập trung trên một lãnh thổ sẽ tạo nên vùng công nghiệp. Các vùng công nghiệp lớn của đới ôn hoà và cũng là của thế giới là vùng Đông Bắc Hoa Kì, vùng Trung tâm nước Anh, vùng Bắc Pháp kéo dài qua Bỉ đến tận vùng Rua của Đức, vùng Tây Bắc Tta-li-a, vùng Trung tâm của Liên bang Nga, vùng duyên hải Đông Bắc Trung Quốc, vùng Y-ô-cô-ha-ma - Ô-xa-ca của Nhật Bản... Bên cạnh một số vùng công nghiệp phát triển từ cách đây 200 năm như vùng Đông Bắc Hoa Kì... đã xuất hiện những vùng công nghiệp mới, năng động hơn. Cảnh quan công nghiệp là niềm tự hào cùa các quốc gia trong đới ôn hoà ; tuy nhiên, các chất thải công nghiệp lại là nguồn gây ô nhiễm môi trường. Đới ôn hoả là nới có nền công nghiệp phát triển sớm nhất, cách đây khoảng 250 năm. 3/4 sản phẩm cống nghiệp của thê giới là do đới ôn hoà cung cấp. Công nghiệp chế biên là thê mạnh nổi bật của nhiều nước trong £Ìó'i ôn hoà. Cảnh quan công nghiệp phổ biến khắp mọi nơỉ, nhưng cũng lại là nơi tập trung nhiều nguồn gây ô nhiễm môi trường. Câu hỏi và bài tập Trình bày các ngành công nghiệp chủ yếu ở đới ôn hoà. Cảnh quan công nghiệp ở đới ôn hoà biểu hiện như thế nào ? Quan sát ảnh về cảng sông Đuy-xbua (Đức) và sơ đồ của cảng, phân tích đê thấy sự hợp lí trong việc bố trí các khu dân cư (chú ý các mũi tên chì hướng gió và hướng dòng chảy). Hình 15.4 - Cảng Đuy-xbua Hình 15.5 - Sơ đồ của cảng Đuy-xbua trên sông Rai-nơ (Đức)