SGK Địa Lí 7 - Bài 20: Hoạt động kinh tế của con người ở hoang mạc

HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI ở HOANG MAC
Hoang mạc tuy khô khan, cát đá mênh mông nhưng con người vẫn sinh sống ở đó từ lâu đời. Ngày nay, nhờ những tiến bộ kĩ thuật, con người đang ngày càng tiến sâu vào chinh phục và khai thác hoang mạc.
Do trồng trọt khó khăn nên hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc chủ yếu là chăn nuôi du mục. Họ nuôi dê, cừu, lạc đà... và đưa đàn gia súc đi từ nơi này đến nơi khác đê tìm nguồn nước, nguồn thức ăn.
- Quan sát các ảnh dưới đây, cho biết: Ngoài chán nuôi du mục ở hoang mạc còn có hoạt động kinh tế cổ truyền nào khác ?
Hình 20.1 - Quang cảnh trong ốc đảo Hình 20.2 - Đoàn lạc đà chở hàng hoá qua hoang mạc
Một SÔ dân tộc dùng lạc đà đê vận chuyên hàng hoá và buôn bán xuyên qua các hoang mạc rộng lớn. Một vài dân tộc khác sống định cư trong các ốc đảo ; họ trồng chà là, cam, chanh, lúa mạch, rau đậu... trên những mảnh vườn nhỏ và chăn nuôi dê, cừu...
- Quan sát các ảnh dưới đáy, phân tích vai trò của kĩ thuật khoan sâu trong việc làm biến đổi bộ mặt của hoang mạc.
Hình 20.3 - Hệ thống tưới nước tự động,	Hình 20.4 - Một khu khai thác dầu mỏ
cải tạo hoang mạc thành đồng ruộng (Li-bi)	trong hoang mạc Xa-ha-ra (An-giê-ri)
Trong những năm gần đây, với sự tiến bộ của kĩ thuật khoan sâu, người ta đã phát hiện được các mỏ dầu khí lớn, các mỏ khoáng sản và các túi nước ngầm trong lòng đất các hoang mạc. Nhờ đó, con người đã tiến vào khai thác và làm biến đổi bộ mặt của nhiều vùng đất hoang mạc như ở Tây Nam Hoa Kì, Trung Đông, bán đảo Ả Rập, Bắc Phi và Trung Á. Sự phát triển của hoạt động du lịch cũng đem lại nguồn lợi lớn cho người dân ở hoang mạc.
Hoang mạc đang ngày càng mớ rộng
Ranh giới của các hoang mạc luôn thay đổi. Diện tích hoang mạc trên thế giới ngày càng mở rộng, một phần do cát lấn hoặc do biến động của khí hậu toàn cầu, nhưng chủ yếu là do tác động cúa con người.
- Nêu một sô thí dụ cho thấy những tích hoang mạc trên thế giới.
Hiện nay, quả trình hoang mạc hoá làm mất đi khoảng 10 triệu ha đất trồng mồi năm. Các hoang mạc đới nóng có mùa khô kéo dài cũng là những nơi có tốc độ mở rộng diện tích nhanh nhất.
tác động của con người đã làm tăng diện
Hình 20.5 - Một vùng đất ở rìa hoang mạc
Xa-ha-ra bị cát lấn
- Nêu một số biện pháp nhằm hạn chế sự phát triển của hoang mạc.
Hình 20.6 - Khu rừng chông nạn cát bay từ hoang mạc (Tây Bắc Trung Quốc)
Hoa Kì và các nước Á Rập... đã tiến hành cải tạo hoang mạc thành đất trồng theo quy mô lớn. Tuy nhiên, các kế hoạch này hết sức tôn kém. Vì thế phần lớn các quốc gia vẫn chỉ sử dụng những phương pháp khai thác nước ngầm cổ truyền và trồng rừng đê ngăn chặn hoang mạc mở rộng.
Hoạt động kinh tê cổ truyền của các dân tộc sông trong hoang mạc là chăn nuôi du mục và trồng trọt trong ốc đảo, Ngày nay, với sự'tiến bộ của kĩ thuật khoan sâu... con người đang tiến vào khai thác các hoang mạc. Diện tích ho.ang mạc trên thế giới vần đang tiếp tục mở rộng.
Trình bày các hoạt động kinh tê cổ truyền và kinh tê hiện đại trong các hoang mạc ngày nay.
Nêu một sô biện pháp đang được sử dụng đê khai thác hoang mạc và hạn che quá trình hoang mạc mở rộng trên thê giới.