Giải Địa Lý lớp 10 Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững

  • Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững trang 1
  • Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững trang 2
  • Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững trang 3
  • Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững trang 4
Bài 42. MÔI TRƯỜNG VÀ sự PHÁT TRIEN ben vững
MỨC Độ CẦN ĐẠT
Trình bày được một số vấn đề về môi trường và phát triển bền vững trên phạm vi toàn cầu và ở các nhóm nước.
Phân tích bảng số liệu, tranh ảnh về các vấn đề môi trường,
Biết cách tìm hiểu một vấn đề về môi trường ỏ địa phương.
KIẾN THỨC Cơ BẢN
sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển
Loài người đang đứng trước thử thách lớn: các nguồn tài nguyên trên Trái Đất là có hạn. Nhiều tài nguyên đang bị cạn kiệt, trong khi đó yêu cầu của sự phát triển lại không ngừng tăng lên, nền sản xuất xã hội khổng ngừng được mở rộng.
Phải bằng mọi cách sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường, để xã hội phát triển, sao cho sự phát triển hôm nay không làm hạn chế sự phát triển của ngày mai mà tạo nền tảng cho sự phát triển tương lai.
Sự phát triển thực sự phải đảm bảo cho con người có đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao, trong môi trường sống lành mạnh. Đó chính là mục tiêu của sự phát triển bền vững mà loài người đang hướng tới.
Việc giải quyết những vấn đề môi trường đòi hỏi phải có những nổ lực lớn về chính trị, kinh tê' và khoa học - kĩ thuật.
Vâ'n đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển
Những vấn đề mòi trường ở các nước phát triển chủ yếu gắn với những tác động môi trường của sự phát triển công nghiệp và những vấn đề của đô thị.
Những vấn đề lớn toàn cầu như hiện tượng thùng táng ôdôn, hiệu ứng nhà kính do tăng phát thải các chất khí, hiện tượng mưa axit,... đều từ các trung tâm phát thải khí lớn của thê' giới là các nước EU, Nhật Bàn, Hoa Kì.
Nhiều nước công nghiệp phát triển dã bảo vệ tốt hơn môi trường cúa nước mình. Tuy nhiên, nhiều công ti tư bản đã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước đang phát triển.
Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển
1. Các nước đang phát triển là noi tập trung nhiêu vấn đề mội trường và phát triển.
Các nước đang phát triển chiếm him 1/2 diện tích lục địa. Đây là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt tài nguyên khoáng sàn (quặng kim loại, dầu mỏ, khí đốt,...), tài nguyên rừng, dất trổng, khí hậu đế phát triển nòng nghiệp.
Ba phần tư dân sô' thế giới đang sống ờ các nước đang phát triển. Nhìn chung, đây là các nước nghèo, chậm phát triển về kinh tế - xã hội. Tinh trạng chậm phát triển, thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu cán bộ khoa học - kĩ thuật, gánh nặng nợ nước ngoài, hậu quả cúa chiến tranh và xung đột triền miên, sức ép dân sô' và sự bùng nổ dân số trong nhiều năm. nạn đói,... đã làm cho mói trường ở các nước đang phát triển bị huỷ hoại nghiêm trọng.
Khai thác và chê biến khoáng sản ở các nước đang phát triển.
Khai thác và chế biến khoáng sản có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế ở nhiều nước đang phát triển: đó là nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ ở các nước Tây Á, nhiều nước châu Phi, Mĩ Latinh.
Việc khai thác các mỏ lớn mà không chú trọng đến các biện pháp bảo vệ môi trường đã làm cho nguồn nước, đất, không khí, sinh vật ở các khu vực có mo bị đầu độc bởi các kim loại nặng, các hợp chất chứa lưu huỳnh.
Việc khai thác tài nguyên nóng, làm nghiệp ở các nước đang phát triển.
Việc đốn rừng diễn ra trên quy mô lớn (lớn hơn rất nhiều so với khả năng phục hổi rừng và tốc độ trồng rừng) để lấy gỗ củi, mở rộng diện tích canh tác và đồng cỏ. Việc xuất khẩu gỗ tròn còn phổ biến làm cho các nước xuất khẩu gỗ bị thua thiệt nhiều.
Do nền nông nghiệp quảng canh, năng suất thấp, nên ở nhiều nước nhiệt đới còn phổ biến tình trạng đốt nương làm rẫy, phá rừng để lấy đất canh tác. Việc theo đuổi mục tiêu tự túc lương thực bằng mọi giá đã làm cho hàng triệu ha đất rừng bị mất đi, nhường chỗ cho các đồi núi trọc. Việc phát quang rừng làm đồng cỏ và việc chăn thả gia súc quá mức, nhất là ở các vùng khí hậu nhiệt đới khô hạn đã thúc đẩy quá trình hoang mạc hoá.
GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Những báo động về thủng tầng ôzôn, về sự nóng lên của Trái Đất do các khí thải làm tăng hiệu ứng nhà kính có phải là những báo động về khủng hoảng môi trường không?
Những hiện tượng kê’ trên là những dấu hiệu về khủng hoảng môi trường, mất cân bằng về sinh thái.
Các tiến bộ khoa học - kĩ thuật nào đã làm cho giá nguyên liệu có xu hướng giảm trong mấy thập ki qua?
Các tiến bộ khoa học kĩ thuật về công nghệ sinh học: tạo ra những giống mới không có trong tự nhiên cùng những bước tiến quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh,...
Các tiến bộ khoa học kĩ thuật về công nghệ vật liệu: tạo ra những vật liệu chuyên dụng mới, với những tính năng mới (vật liệu composit, vật liệu siêu dẫn,...).
Các tiến bộ khoa học kĩ thuật về công nghệ năng lượng: sử dụng ngày càng nhiều các dạng năng lượng mới (hạt nhân, mặt trời, thưỷ triều...).
GỢI Ý THỰC HIỆN CÂU HÔI VÀ BÀI TẬP cuối BÀI
Thê' nào là sự phát triển bền vững?
Phát triển bền vững là sự phát triển thỏa mãn những nhu cầu trong hiện tại mà không xâm phạm đến khả năng làm thỏa mãn nhu cầu của các thế hệ tương lai.
Tại sao việc giải quyết vấn đế môi trường đòi hỏi sự nỗ lực chung của các quốc gia và toàn thể loài người?
Vì các vấn đề môi trường nhìn chung đều có phạm vi rộng, ảnh hưởng trên nhiều lãnh thổ rộng lớn. Nhiều vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn cầu (hiệu ứng nhà kính, lỗ thủng tầng ôdôn,...).
Các nước đang phát triển gập những khó khán gì về mật kinh tế - xã hội khi giải quyết vấn đề mõi trường?
Kinh tế chậm phát triển, số người sống dựa vào trực tiếp khai thác tài nguyên đông. Dân số tâng nhanh làm cho quy mô và tốc độ khai thác tài nguyên càng lớn, nhiều vấn đề môi trường khó giái quyết được. Mặt khác, các thành quà của cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã làm cho loài người tiết kiệm được trong sử dụng nguyên liệu và nhiên liệu, nhưng cũng vì thố mà giá phần lớn nguyên liệu giám, các nước đang phát triển phãi tăng cường khai thác khoáng sản xuất khẩu để lấy số lượng bù vào giá cả thấp.
Để giái quyết việc làm, cái thiện một phán cơ sở vật chất kĩ thuật... các nước đang phát triển nhận đầu tư từ các nước tư bàn phát triển. Trong vài ba chục năm gán đây, các nước phát triển dẩy mạnh dấu tư vào các nước dang phát triển, ớ các ngành cần nhiều nguyên liệu, nhiên liệu, lao động, không cần chuyên môn cao, dễ gây ô nhiễm mõi trường. Trong sự hợp tác bất bình đảng đó, các nước dang phát triển chịu phần thiệt thòi và trà giá đắt về sự ô nhiễm và suy thoái môi trường.
CÂU HÓI Tự HỌC
7. Phát triển bén vững là:
Sự phát triển nhàm thòa mãn nhu cầu hiện tại, nhưng không tổn hại tới sự thỏa mãn nhu cầu của các thê' hệ tương lai.
Sự phát triển nhằm đám bảo thỏa mãn nhu cầu của các thế hệ tương lai trên cơ sở thỏa mãn nhu cầu hiện tại.
c. Sự phát triển không, hoặc ít tác động tiêu cực nhất đến môi trường, không làm tổn hại môi trường.
D. Câu A + B đúng.
Mục tiêu của sựpliát triển bền vững mà loài người dang hướng tới là:
Đàm bào thực sự cho con người có đời sống vật chất ngày càng cao.
Đám bảo cho con người có đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao mói trường sống tốt.
c. Đảm bảo thực sự cho con người có đời sống tinh thần ngày càng cao.
D. Đàm bảo thực sự cho con người có đời sống vật chất và tinh thán ngày càng cao.
Muốn giải quyết vấn dề mói trường, cần phải quan tâm đến:
Xoá đói nghèo ở các nước đang phát triển.
Sử dụng hợp lí tài nguyên, giảm bớt tác động xấu đến môi trường, c. Chấm dứt chạy đua vũ trang, chấm dứt chiến tranh.
D. Tất cả đều đúng.
-7. Nguyên nhân chủ yếu gáy ô nhiễm mỏi trường ờ cúc nước phát triển liên quan đến:
Việc khai thác quá mức tài nguyên nông, lâm, ngư.
Việc sử dụng bừa bãi nhiều loại thuốc trừ sâu và phân bón hóa học.
c. Việc hoạt động của công nghiệp chẽ'biến, phát triển dô thị, giao thông.
D. Việc đầu tư cải tiến công nghệ còn chậm và gặp nhiều khó khàn.
Các nguyên nhún gây tilling tầng ôdôn, mưa axil, hiện ứng nlià kính do tăng phát thài các chất khí.... đền có nguồn gốc clni vếu từ:
Các nước ở châu Phi và châu Á.
Các nước ở cháu Mĩ Latinh.
c. Các nước G8 (8 nước còng nghiệp phát triển nhất thê'giới).
D. I loa Kì, Nhặt Bàn. các nước EU.