Soạn Văn 7: Quá trình tạo lập văn bản

QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
KIẾN THỨC Cơ BẢN
Để tạo lập một văn bản, người tạo lập cần phải lần lượt thực hiện các bước:
Mục đích tạo lập văn bản: Viết cho ai? Viết cái gì? Và viết như thế nào?
Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành mạch, hợp lí, thể hiện đúng định hướng trền.
Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục thành những câu, đoạn văn chính xác, trong sáng và liên kết chặt chẽ với nhau.
Kiểm tra lại văn bản vừa tạo lập có đạt yêu cầu đã nêu ở trển chưa và có cần sửa chữa gỉ không?
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Học sinh tự trả lời các phần của câu hỏi.
Câu 2. Có một bạn khỉ báo cáo kỉnh nghiệm học tập trong Hội nghị học tốt của trường chỉ toàn kể việc đã học tập như thế nào, đã đạt thành tích gì hay học tập và luôn hướng về thầy cô, xưng em (con). Em hãy nhận xét.
Nếu bạn chỉ báo cáo thành tích học tập không thôi thì chưa đủ, mà phải từ thực tế học tập của bạn rút ra những kinh nghiệm để giúp bạn khác.
Bạn luôn hướng về thầy cô xưng con (em) là chưa xác định đúng đối tượng giao tiếp. Mục đích của bạn báo cáo là viết cho các bạn học sinh chứ không phải cho thầy cô, cho nên phải hướng về các bạn học sinh, xưng tôi với các bạn mới hợp lí.
Câu 3. Trong buổi thảo luận tổ, nhiều bạn đồng ý rằng: Muốn tạo lập một văn bản phải soạn thảo bố cục dưới dạng dàn bài, dàn bài phải viết như thế nào?
Muốn tạo lập văn bản tất nhiên không thể không làm dàn bài, có viết dàn bài thì hệ thống ý mới đầy đủ và tránh được sự trùng lặp. Dàn bài có đầy đủ chi tiết thì việc tạo lập văn bản càng đạt hiệu quả.
Dàn bài không nhất thiết phải viết thành những câu trọn vẹn, thường là những càu mệnh đề, khuyết thành phần, và những câu đó không nhất thiết phải liên kết với nhau như ỏ' trong ván bản hoàn chỉnh.
Dàn bài thường chứa đựng nhiều mục lớn và mục nhỏ. Mục lớn thường là một phần lớn của văn bản, thường được kí hiệu bằng các chữ số La Mã: I, II, III... hoặc bằng hệ thông chữ cái viết hoa A, B, c, D... Các mục nhỏ là một khía cạnh của ý lớn, thường được kí hiệu bằng các chữ số và các chữ cái viết thường.
Ví dụ: I
1
a
b
2
a
b
II
1
a
b
2
a
b
Các mục lớn, mục nhỏ cũng cần phải có kí hiệu một cách thống nhất.
III
1
a
b
2
a
b
3
a
b
Biết được các mục rồi vẫn chưa đủ, người lập văn bản cần phải biết sắp xếp các mục, các ý ấy theo một trật tự hợp lí, logic, ý nào trước, ý nào sau để văn bản chặt chẽ tạo nên sự hấp dẫn, hứng thú cho người tiếp nhận.
Câu 4. Em hãy thay mặt En-ri-cô viết thư cho bố, nói lên nỗi ân
hận vì đã trót buông lời thiếu lễ độ đối với mẹ kính yêu.
a) Định hướng văn bản:
Văn bản viết cho bố
Viết để nói về sự ân hận của mình
Viết để xin bô' tha lỗi
Tỉm ý, sắp xếp ý:
— Cảm xúc khi đọc thư bô"
Sự ân hận về lỗi lầm của mình
Hành động cụ thể để sửa chữa lỗi lầm
Sau đó diễn đạt các ý thành đoạn văn có sự liên kết. Sau khi viết xong, đọc và kiểm tra lại. Các em có thể viết nhiều cách, sau đây là một cách gợi ý:
Bố kính yêu của con!
Thưa bố, con đã vô cùng xúc động khi đọc thư của bố. Con đã đọc đi đọc lại bức thư đó hàng chục lần, và giờ đây nó đang ở trong túi ngực áo chỗ gần trái tim con.
Đọc thư bố con nhận ra sự hi sinh vô cùng lớn lao của mẹ dành cho con mà đến bây giờ con mới biết. Con thật xấu hổ vì hành động mà mình đã gây ra. Nếu không có sự phân tích thấu đáo và nghiêm khắc của bố thì con đã không thấy hết sự nghiêm trọng của lỗi lầm. Bố ơi! Con thật bất hiếu có phải không bố? Con đang được sống trong tình thương yêu và sự chăm sóc hết mực của bố mẹ, thế mà con lại không biết trân trọng, giữ gìn. Con lại có những hành động ngu ngốc để bố và mẹ phải phiền lòng vì con.
Trưa nay lúc mẹ đi làm về con thấy lưng mẹ ướt đẫm mồ hôi, khuôn mặt tái nhợt vì mệt mỏi, con lại càng ân hận và thấy thương mẹ vô cùng. Sau bữa cơm chiều nay, con sẽ đến bên mẹ, xin mẹ tha thứ. Lúc đó, con muôn bố có mặt đế chứng kiến có được không bô?
Bố ơi! Con xin lỗi bô? Mong bố tha thứ cho con. Từ nay mỗi khi con vi phạm khuyết điểm, bố lại giúp con như thế này bô' nhé! Và còn một điều này nữa, bố hãy cho phép con hôn bố mỗi tối trước khi đi ngủ, được không bố?
Con yêu bố, con yêu mẹ nhiều, nhiều lắm! [...]
En-ri-cô