Soạn Văn 7: Xa ngắm thác núi Lư
Bài 9 Xa ngắm thác núi Lư Từ đồng nghĩa Cách lập dàn ý bài văn biểu cảm XA NGẮM THÁC NÚI Lư Lý Bạch KIẾN THỨC Cơ BẢN về tác giả: Lý Bạch (701 - 762) tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liền cư sĩ què ở Cam Túc, là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc. Ổng được mệnh danh là tiên thơ. Thơ ông biểu hiện một tâm hồn tự do phóng khoáng, hình ảnh thơ tươi sáng kì vĩ, ngôn ngữ tự nhiên điêu luyện. Thơ ông thường viết về chiến tranh, thiên nliiền, tình yểu, tình bạn. về bài thơ: Bài thơ miều tả vẻ đẹp sinh động, tráng lệ, huyền ảo, hùng vĩ của thác nước Hương Lô, qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên đằm thắm và tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HlỂU VĂN BẢN Câu 1. Căn cứ vào tiêu đề bài thơ và câu thứ hai, xác định vị trí đứng ngắm thác nước của tác giả. Vị trí đó có lợi thế như thế nào trong việc phát hiện những đặc điểm của thác nước? — VỊ trí đứng ngắm thác nước của tác giả: Căn cứ vào tiêu đề bài thơ có chữ vọng: trông từ xa và câu thơ thứ hai có chữ dao: “dao khan” và “vọng Lư sơn bộc bố”: xa ngắm thác núi Lư. Như vậy, vị trí đứng ngắm thác nước của tác giả phải từ ở xa nhìn lại. Lợi thế của vị trí: sẽ nhìn thấy toàn bộ vẻ đẹp của cảnh, thấy được sự hùng vĩ của thác nước. Câu 2. Câu thơ thứ nhất tả cái gì và tả như thế nào? Hình ảnh được miêu tả trong câu này đã tạo nền cho việc miêu tả ba câu sau như thế nào? Hình ảnh được miêu tả trong câu thơ thứ nhất: + Nhà thơ Lý Bạch đã miêu tả thác nước vào lúc mặt trời chiếu rọi ánh nắng. + Thác nước bắn tung bọt, hơi nước tỏa ra như sương khói, mặt trời phản quang ánh sáng sinh ra những khói tía huyền ảo. + Thác nước ở trên đỉnh núi giống như một chiếc lò khổng lồ nghi ngút khói hương trầm tỏa lên bầu trời. Ý ngliĩa: Câu thơ đầu tả núi Hương Lô có tác dụng làm phông nền cho hình ảnh của thác nước được miêu tả cụ thể ở ba câu tiếp theo. Câu 3. Nêu những vẻ đẹp khác nhau của thác nước đã được Lý Bạch phát hiện và miêu tả trong ba câu thơ tiếp theo. — Ba câu mỗi câu miêu tả một vẻ đẹp khác nhau của thác núi Lư. Ba vẻ đẹp ấy bổ sung cho nhau tạo thành một bức tranh tuyệt đẹp và hoàn chỉnh của thác nước. Câu thơ thứ hai: Dao khan bộc bố quải tiền xuyên (Xa nhìn dòng thác treo trên dòng sông phía trước) Dòng thác giống như tấm lụa trắng khổng lồ giữa vách đá và dòng sông. Cách miêu tả biến cái động thành tĩnh, thác nước chảy (động) thành dải lụa treo đứng im (tĩnh). Câu thơ thứ ba: Phi lưu trực há tam thiền xích (Thác chảy như bay đổ thẳng xuống từ ba nghìn thước) Miêu tả sự hùng vĩ của thác nước trong trạng thái động ở các phương diện: + Tốc độ dòng chảy: “phi” (bay) nhanh khủng khiếp + Độ dốc của thác: “trực há” đổ thẳng xuống thành đường thẳng đứng vuông góc với dòng sông + Độ cao: cao vời vợi tới ba nghìn thước Một dòng thác vừa nhanh, vừa dốc, vừa mạnh vừa cao. Câu thơ thứ tư: Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiền (Ngỡ là dòng sông rơi tự chín tầng mây) + Thi tiên Lý Bạch đã đưa ra một sự so sánh hết sức độc đáo bất ngờ: Dòng thác như dải Ngân Hà từ chín tầng trời rơi tuột xuống. + Sự so sánh đó làm cho thác nước không chỉ kì vĩ mà rất đẹp, rất huyền ảo => “huyền thoại hóa một hình ảnh tạo vật ở trần gian”. Câu 4. Qua đặc điểm cảnh vật được miêu tả, ta có thể thấy những nét gì trong tâm hồn và tính cách nhà thơ? — Qua cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ ta có thể thấy được tác giả là con người có tâm hồn mạnh mẽ, phóng khoáng, ưa thích những cái hùng vĩ phi thường. Tâm hồn say đắm, tha thiết với vẻ đẹp của thiên nhiên. Một năng lực sáng tạo thơ ca độc đáo, phi thường. Câu 5. về hai cách hiểu câu thơ thứ hai (cách hiểu bản dịch nghĩa và cách hiểu trong chú thích) em thích cách hiểu nào hơn? Vì sao? Cách hiểu nào là tùy em lựa chọn nhưng phải có cách giải thích rõ ràng. Cách hiểu theo trong chú thích có lẽ hay hơn vì: + Hình ảnh miêu tả rõ ràng hơn. + Dòng thác giống như dòng sông treo giữa không trung cho ta cảm giác đẹp và hùng vĩ hơn. TƯ LIỆU THAM KHẢO Liên tưởng dòng thác với Ngân Hà là hết sức độc đáo, bởi vì dòng thác và Ngân Hà vốn rất xa nhau. Nhưng độc đáo mà vẫn tự nhiên, bởi vì dòng thác dưới ánh nắng hẳn sáng lên trong dòng sông bạc, lại chảy mạnh như thế thì chỉ rơi từ trên trời xuống mới hình dung được. (Theo Trần Đình Sử)