Giải Lịch Sử lớp 6 Bài 21: Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân (542 - 602)
21. KHộị NCHJA Lý Bj NƯÓC VẠN XUÂN (542 - 602) A. HƯỚNG DẪN HỌC Mục tiêu bài học Hiểu được nhà Lưong đã thi hành chính sách cai trị tàn bạo và bóc lột dã man đối với nhân dân ta thể hiện ở những điểm cụ thể nào. Biết trình bày và phân tích nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lý Bí. Hiểu và ghi nhớ ý nghĩa nước Vạn Xuân được thành lập. Biết sử dụng các kí hiệu trên lược đồ. Kiến thức cơ bản Nhà Lương siết chặt ách đô hộ như thế nào ? Từ nãm 502, nước ta bị bọn phong kiến nhà Lương đô hộ. Nhà Lương siết chặt ách đô hộ đối với nước ta : Về mặt hành chính, chia lại nước ta thành các quận huyện : Giao Châu (đồng bằng và trung du Bắc Bộ), Ái Châu (Thanh Hoá), Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu (Nghệ - Tĩnh), Hoàng Châu (Quảng Ninh). Về sắp đặt quan lại cai trị, thi hành chính sách phân biệt đối xử, không cho người Việt giữ chức vụ quan trọng. Tiến hành bóc lột dã man, tàn bạo bằng các loại thuế. Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân thành lập Lý Bí (còn gọi là Lý Bôn), quê ở Thái Bình (mạn Bắc Sơn Tây), tổ tiên là người Trung Quốc sang ở nước ta từ lâu. Ông chỉ huy quân đội ở Đức Châu sau từ quan về quê liên lạc với các anh hùng hào kiệt trong vùng chuẩn bị nổi dậy. Mùa xuân năm 542, Lý Bí phất cờ khởi nghĩa, hào kiệt khắp nơi kéo về tụ nghĩa như Triệu Túc -và con là Triệu Quang Phục, Phạm Tu, Tinh Thiều... Chưa đầy 3 tháng sau, nghĩa quân đã đánh chiếm được hầu hết các quận huyện. Quan đô hộ là Tiêu Tư phải bỏ thành Long Biên chạy về Trung Quốc. Tháng 4 năm 542, nhà Lương cử quân sang đàn áp. Lý Bí chủ động kéo quân lên phía Bắc và đánh bại quân Lương, giải phóng thêm Hoàng Châu. Đầu năm 543, quân Lương lại tấn công, Lý Bí chủ động đón đánh ở Hợp Phố, quân giặc bị đánh tan. Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở cửa sông Tô Lịch (Hà Nội), đặt niên hiệu là Thiên Đức, lập triều đình với hai ban văn, võ. Cách học Mục 1: Tìm hiểu ách đô hộ của nhà Lương đối với nhân dân ta : về mặt hành chính, về việc sắp đặt quan lại cai trị. Suy nghĩ vì sao nhà Lương thi hành chính sách phân biệt đối xử, không cho người Việt giữ chức vụ quan trọng ? Sử sách Trung Quốc thú nhận Tiêu Tư "tàn bạo mất lòng dân". Tiêu Tư là ai ? Vì sao mất lòng dân ? Mục 2 : Ghi nhớ nét chính về tiểu sử Lý Bí. Sử dụng Lược đồ khởi nghĩa Lý Bí để nhận biết và ghi nhớ nét chính về diễn biến cuộc khởi nghĩa. Suy nghĩ những việc làm của Lý Bí: lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước, định đô, đặt niên hiệu, lập triều đình nói lên điều gì ? Một số khái niệm, thuật ngữ Hào kiệt: người có tài cao, chí lớn hơn hẳn người thường. -Tôn thất: người cùng họ với vua. -Thượng thư: chức quan đứng đầu một bộ, như bộ trưởng ngày nay. -Vọng tộc : dòng họ có danh tiếng, quyền thế. -Hoàng đế: vua một nước lớn, thường được nhiều nước xung quanh thần phục. Niên hiệu : tên hiệu của vua đang cầm quyền, dùng để ghi trên sổ sách, giấy tờ và xác định thời gian. B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRONG SGK Nhận xét về chính sách của nhà Lương đối với Giao Châu : tàn bạo, mất lòng dân. Đây chính là nguyên nhân dẫn tới các cuộc khởi nghĩa của nhân dân chống lại chính quyền đô hộ. Hào kiệt và nhân dân khắp nơi hưởng ứng cuộc khởi nghĩa Lý Bí vì : tất cả đều căm ghét chính sách cai trị tàn bạo của bọn đô hộ, khi có cơ hội là nổi dậy chống lại... Nhận xét về tinh thần chiến đấu của quân khởi nghĩa : kiên cường, bất khuất, chiến đấu dũng cảm vì độc lập của dân tộc... Diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa qua lược đồ : Mùa xuân năm 542, Lý Bí phất cờ khởi nghĩa, hào kiệt khắp nơi kéo về tụ nghĩa... Chưa đầy 3 tháng sau, nghĩa quân đã đánh chiếm được hầu hết các quận huyện. Tiêu Tư phải bỏ thành Long Biên chạy về Tiung Quốc. - Cuộc tấn công đàn áp của nhà Lương : + Lần thứ nhất : Tháng 4 nãm 542, Lý Bí chủ động kéo quân lên phía Bắc và đánh bại quân Lương, giải phóng thêm Hoàng Châu. + Lần thứ hai : Đầu nãm 543, Lý Bí chủ động đón đánh địch ở Hợp Phố, quân giặc bị đánh tan. Khởi nghĩa Lý Bí giành được thắng lợi vì : Nhân dân cãm ghét bọn đô hộ nên quyết tâm đi theo cuộc khởi nghĩa của Lý Bí... Sau thắng lợi của cuộc khởi nghĩa : Mùa xuân nãm 544, Lý Bí lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở vùng cửá sông Tô Lịch (Hà Nội), đặt niên hiệu là Thiên Đức, lập triều đình với hai ban vãn, võ. > 7. Việc đặt tên nước là Vạn Xuân : thể hiện ước muốn của Lý Bí, của nhân dân ta mong muốn nền độc lập dân tộc được trường tồn... c. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tự KIEM tra, đánh giá c. Mùa xuân nam 543. D. Mùa xuân năm 544. B. Hoa Lư (Ninh Bình). D. Mê Linh (Hà Nội). Câu 1. Hãy khoanh tròn chữ in hoa trước ý trả lời đúng. 1. Cuộc khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ vào thời gian nào ? Mùa xuân nãm 541. Mùa xuân năm 542. Kinh đô nước Vạn Xuân được đặt ở A. vùng Cổ Loa (Đông Anh - Hà Nội), c. vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội). Câu 2. Hãy nối thời gian ở cột bên phải với sự kiện ở cột bên trái cho phù hợp. Thời gian Sự kiện A. Mùa xuân năm 542 1. nhà Lương đem quân sang đàn áp lần thứ hai. B. Tháng 4 - 542 2. Lý Bí lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Vạn Xuân. c. Đầu năm 543 3. cuộc khởi nghĩa do Lý Bí lãnh đạo đã bùng nổ. D. Mùa xuân nãm 544 4. nhà Lương đem quân sang đàn áp lần thứ nhất. Câu 3. Vẽ lược đồ khởi nghĩa Lý Bí và điền kí hiệu thể hiện nét chính về diễn biến cuộc khởi nghĩa.