Giải Lịch Sử lớp 8 Bài 5: Công xã Pa-ri 1871
CÔNG XÃ PA-RI1871 - HƯỚNG DẪN HỌC Mục tiêu bài học Biết rõ ngụyên nhân dẫn tới cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế g-iới - Công xã Pa-ri. Nắm được những chính sách tiến bộ của Công xã Pa-ri và giải thích được vì sao Công xã Pa-ri là Nhà nước kiểu mới. Phân tích được ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Công xã Pa-ri. Có thái độ trân trọng, khâm phục những tấm gương hi sinh chiến đấu của các chiến sĩ Công xã Pa-ri. Phân tích, đánh giá các sự kiện trong bài theo quan điểm của sử học mác xít. Kiến thức cơ bản Sự thành lập Công xã * Hoàn cảnh ra đời Công xã Pa-ri Để giảm bớt mâu thuẫn trong nước và ngăn cản sự phát triển của nước Đức thống nhất, Pháp tuyên chiếri với Phổ, song chiến tranh đã gây cho Pháp nhiều tổn thất to lớn. Ngày 2 - 9 - 1870, Hoàng đế Na-pô-lê-ông III cùng toàn bộ 10 vạn quân chủ lực bị quân Phổ bắt làm tù binh. Nhân cơ hội này, ngày 4 - 9 - 1870, nhân dân Pa-ri (phần lớn là công nhân và tiểu tư sản) đứng lên khởi nghĩa. Chính quyền của Na-pô-lê-ông III bị lật đổ, nhưng giai cấp tư sản đã cướp mất thành quả cách mạng của quần chúng nhân dân, thành lập Chính phủ lâm thời tư sản, mang tên "Chính phủ vệ quốc". Khi quận Phổ kéo vào nước Pháp và bao vây Pa-ri, Chính phủ tư sản hèn nhát vội vàng xin đình chiến. Trước tình hình đó, quần chúng nhân dân một lần nữa lại đứng lên quyết chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. * Cuộc khởi nghĩa ngày 18 -3 -1871. Sự thành lập Công xã Khi mâu thuẫn giữa Chính phủ tư sản (ở Véc-xai) với nhân dân ngày càng gay gắt, Chi-e tiến hành âm mưu bắt hết các uỷ viên của Uỷ ban Trung ương (đại diện cho nhân dân). Ngày 18-3-1871, Chi-e cho quân đánh úp đồi Mông-mác (Bắc Pa-ri) - là nơi tập trung đại bác của Quốc dân quân, nhưng thất bại. Chi-e phải cho quân chạy về Véc-xai. Nhân dân nhanh chóng làm chủ Pa-ri và đảm nhiệm vai trò Chính phủ lâm thời. Ngày 26-3 - 1871, nhân dân Pa-ri tiến hành bầu cử Hội đồng Công xã theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Những người trúng cử phần đông là công nhân và trí thức - đại diện cho nhân dân lao động Pa-ri. Tổ chức bộ máy và chính sách của Công xã Pa-ri Tổ chức bộ máy : + Cơ quan cao nhất của Nhà nước là Hội đồng Công xã; + Hội đồng Công xã có nhiệm vụ ban bố pháp luật và lập ra 10 uỷ ban để thi hành pháp luật. Chính sách của Công xã : + Công xã đã rạ sắc lệnh giải tán quân đội và bộ máy cảnh sát của tư sản, thành lập lực lượng vũ trang của nhân dân. + Công xã đã ban hành các sắc lệnh mới : tách nhà thờ ra khỏi hoạt động của nhà nước, quy định tiền lương tối thiểu, thực hiện giáo dục bắt buộc không đóng học phí, quy định giá bán bánh mì,... + Tất cả những chính sách trên của Công xã đều phục vụ quyền lợi cho nhân dân lao động. Đây thực sự là một nhà nước kiểu mới. Nội chiến ở Pháp, ý nghĩa lịch sử của Công xã Pa-ri Thất bại trong âm mưu chiếm đồi Mông-mác, Chi-e ráo riết chuẩn bị lực lượng và đánh chiếm các pháo đài ở phía tây và phía nam Pa-ri. — Từ 20 đến 28 — 5 — 1871, Chi-e cho quân tấn công thành phố Pa-ri. Cuộc chiến đấu giữa hai bên đã diễn ra ác liệt trong suốt một tuần lễ, trở thành "Tuần lễ đẫm máu". Tham gia chiến đấu chống quân của chính phủ Véc-xai có cả người già, phụ nữ và trẻ em. Các chiến sĩ Công xã đã chiến đấu, hi sinh đến người cuối cùng tại nghĩa địa Cha La-se-dơ. Ý nghĩa, bài học của Công xã Pa-ti: + Tuy chỉ tồn tại 72 ngày (từ ngày 18-3 đến ngày 28 -5 - 1871), nhưng Công xã Pa-ri có ý nghĩa lịch sử to lớn. Công xã là hình ảnh thu nhỏ của một chế độ'xã hội mới, đem lại một tương lai tốt đẹp cho nhân dân lao động. + Công xã để lại bài học kinh nghiệm qúý báu : cách mạng vô sản muốn giành thắng lợi thì phải có đảng cách mạng chân chính lãnh đạo ; phải thực hiện liên minh công nông và phải kiên quyết trấn áp kẻ thù. Cách học Mục I: Tìm hiểu nguyên nhân của chiến tranh Pháp - Phổ, thái độ của chính phủ và nhân dân. Nhớ những sự kiện dẫn tới sự thành lập Công xã Pa-ri. Mục II: Ghi nhớ những chính sách của Công xã để phục vụ cho quyền lợi của ai ? Tìm hiểu bộ máy Hội đồng Công xã để biết được điểm khác biệt với nhà nước của giai cấp tư sản. Mục III : Sự khâm phục tinh thần của Công xã qua việc tường thuật cuộc chiến đấu của các chiến sĩ. Tìm hiểu ý nghĩa và bài học của Công xã Pa-ri. Một số khái niệm, thuật ngữ Nhà nước kiểu mới : Bộ máy tổ chức chính trị do giai cấp vô sản thành lập nhằm bảo vệ và phát triển thành quả cách mạng, bảo vệ quyền lợi của nhân dân lao động, khác với các kiểu nhà nước trước đó, vì nó không phải là công cụ áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị mà là nhà nước của dân và vì dân. - GỢI Ý TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRONG SGK Nhân dân Pa-ri đấu tranh và thành lập Công xã Pa-ri vì nhân dân Pa-ri chống giai cấp tư sản Pháp đầu hàng Đức và đàn áp quần chúng. Về những sự kiện cơ bản của Công xã Pa-ri, có thể lập bảng theo mẫu sau : Thời gian Nội dung sự kiện lịch sử Năm 1870 2-9-1870 4-9-1870 18-3-1871 26-3-1871' Từ 20-5 đến 28-5-1871 Công xã Pa-ri là nhà nước kiểu mới vì do nhân dân bầu lên thực hiện nhiều chính sách tiến bộ, phục vụ quyền lợi của nhân dân lao động, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, khác với các hình thức nhà nước trước kia là công cụ thống trị, bóc lột nhân dân. . 4. Ý nghĩa lịch sử và bài học của Công xã Pa-ri: Là hình ảnh của chế độ xã hội mới tiến bộ, cổ vũ nhân dân lao động toàn thế giới đấu tranh cho một xã hội tốt đẹp hơn. Để lại bài học quý báu như : cách mạng muốn giành thắng lợi phải có đảng cách mạng chân chính lãnh đạo, thực hiện liên minh công nông, phải kiến quyết trấn áp kẻ thù. Ill - CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tự KIEM tra, đánh giá Câu 1. Hãy khoanh tròn chữ in hoa trước ý trả lời đúng. Kết cục của Chiến tranh Pháp - Phổ là Phổ thất bại, buộc phải kí hoà ước với những điều kiện thua thiệt. Pháp thua, toàn bộ quân chủ lực và Na-pô-lê-ông III bị bắt làm tù binh, c. hai bên không phân thắng bại, buộc phải kí hiệp định đình chiến. D. Pháp đại bại, phần lớn quân chủ lực bị tiêu diệt. Ngày 4-9- 1870, tại Pa-ri đã diễn ra sự kiện Na-pô-lê-ông III kí hiệp định đầu hàng Phổ. nhân dân Pa-ri khởi nghĩa lật đổ chính quyền Na-pô-lê-ông III, thiết lập nền cộng hoà. c. Công xã Pa-ri giành thắng lợi. D. vua Phổ lên ngôi hoàng đế Đức. Chính phủ được thành lập sau sự kiện ngày 4 - 9 là A. Chính phủ lâm thời tư sản. B. Chính phủ quân chủ lập hiến tiến bộ. c. Chính phủ quốc dân. D. Chính phủ của dân, do dân, vì dân. Cuộc khởi nghĩa ngày 18 - 3 - 1871 thực sự là cuộc chiến tranh giải phóng nước Pháp khỏi sự chiếm đóng của quân Đức. cuộc cách mạng tư sản lần thứ tư ở Pháp. c. cuộc cách mạng vô sản lần đầu tiên trển thế giới. D. một cuộc chính biến, thiết lập nền Cộng hoà thứ ba ở Pháp. Câu 2. Những biểu hiện nào chứng tỏ Công xã Pa-ri là nhà nước vì dân ? Câu 3. Phân tích tổ chức bộ máy, chính sách của Công xã (dựa vào Sơ đồ bộ máy Hội đồng Công xã trong SGK).