Giải Hóa 9: Bài 47. Chất béo

BÀI 47.	CHẤT BÉO
KIẾN THỨC CẦN NAM vững
Chất béo chính là mỡ động vật (tập trung nhiều ở mô mỡ) và dầu thực vật (thường có trong quả và hạt).
Tính chất vật lí
Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, xăng, dầu hỏa..
Thành phần, cấu tạo: Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R -COO),C,H,
Tính chất hóa học
Phản ứng thủy phân: đun nóng chất béo với nước, có axit làm xúc tác tạo ra glixerol và các axit béo.
(R - COO),C,H, + 3H2O ự1 >3RCOOH + C,H5(OH)3.
Phản ứng xà phòng hóa: đun nóng chất béo với dung dịch kiềm tạo ra glixerol và muôi của các axit béo.
(R - COO),C,HS + 3NaOH —3RCOONa + C,H, (OH),.
ứng dụng: chất béo là một trong những loại thức ăn cơ bản của con người. Trong công nghiệp, chất béo dùng để điều chế glixerol và xà phòng.
GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu 1. Chọn câu đúng nhất trong các câu sau:
Dầu ăn là este.
Dầu ăn là este của glixerol.
Dầu ăn là một este của glixerol và axit béo.
Dầu ăn là hỗn hợp nhiều este của glixerol và axit béo.
Bài giải
Đáp án d.
Câu 2. Hoàn thành các câu sau đây bằng cách điền những từ thích hợp vào chỗ trổng.
Chất béo	tan trong nước nhưng	trong benzen, dầu hoả.
Phản ứng xà phòng hoá là phản ứng 	 este trong môi trường 	
tạo ra	và 	
Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là phản ứng
	nhưng không phải là phản ứng	
Bài giải
a. Chất béo không tan trong nước nhưng tan trong bezen, dầu hỏa.
GIẢI BÀl*rẬP HÓA HỌC 9
Phản ứng xà phòng hóa là phản ứng tliủy phân este trong mồi trường kiềm tạo ra glixerol và muối của các axit béo.
Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là phản ứng thủy phân nhưng không phải là phản ứng xà phòng hóa.
Câu 3. Hãy chọn những phương pháp có thể làm sạch vết dầu ăn dính vào quần áo.
Giặt bằng nước; b) Giặt bằng xà phòng; c) Tẩy bằng cồn 96°;
Tẩy bằng giấm; e) Tẩy bằng xăng.
Giải thích sự lựa chọn đó.
Bài giải
Chọn câu d, vì chất béo sẽ bị thủy phân trong dung dịch axit. Câu 4. Để thuỷ phân hoàn toàn 8,58kg một loại chất béo cần vừa đủ l,2kg NaOH, thu được 0,368kg glixerol và m kg hỗn hợp muối của các axit béo.
Tính m.
Tính khối lượng xà phòng bánh có thể thu được từ m kg hỗn hợp các muối trên. Biết muối của các axit béo chiếm 60% khối lượng của xà phòng.
Bài giải
Phương trình hóa học:
(RCOO)3 C3H5 + 3NaOH —^->C,H5 (OH)3 +3RCOONa
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:
ơlchât béo + ưiNaOH = ơlgiixeroi + mmuô'i ơlmuối = (ơlchất béo + ơlỉsỊaOH — ưiglixerol)
= 8,58 + 1,2 - 0,368 = 9,412 (kg).
Khối lượng của xà phòng:
9,41^nj0Q% - 15’ 69 (kể)
60%