Giải Sinh 10 - Bài 10. Tế bào nhân thực (tiếp theo)

34
40	Học
Bài 10.
TẾ BÀO NHÂN THựC (tiếp theo)
KIẾN THỨC CẨN NAM vững
Bộ khung tế bào
Chất tế bào của tế bào nhân thực đan chéo nhau bằng một mạng sợi và ống prôtêin có tác dụng duy trì hình dạng và neo giữ các bào quan như: ti thể, ribôxôm, nhãn và các vị trí cố định gọi là khung nâng đỡ tê bào.
Các vi ống có chức năng tạo nên bộ thoi vô sắc. Các vi ống và vi sợi cũng là thành phần cấu tạo nên roi cúa tế bào. Các sợi trung gian là thành tố bền nhất của khung tế bào, gồm một hệ thống các sợi prôtêin bền.
Màng tê bào và thành tế bào
Màng tế bào (màng sinh chất)
Màng sinh chất có lớp kép phôtpholipit dày khoang 9 nm bao bọc tế bào và có nhiều loại prôtêin khảm lỏng trong lớp kép lipit. Liên kết với các phân tử prôtêin và lipit còn các phân tử cacbonhidrat. Ngoài ra màng sinh chất ỏ' tế bào động vật còn có thêm nhiều phân tử colestêrôn có tác dụng tăng cường sự ổn định của màng.
Màng sinh chất là ranh giới bên ngoài và là bộ phận chọn lọc các chất từ môi trường đi vào tế bào và ngược lại. Màng sinh chất đảm nhận nhiều chức năng quan trọng của tế bào như: vận chuyển các chất, tiếp nhận và truyền thông tin từ bên ngoài vào trong tế bào, là nơi định vị của nhiều loại enzim, các prôtêin màng làm nhiệm vụ ghép nối các tế bào trong một mô.
Thành tế bào
Tế bào thực vật còn có lớp thành xenlulôzơ bao bọc bên ngoài cùng, có tác dụng hảo vệ tế bào đồng thời xác định hình dạng, kích thước của tế bào. Trên thành tế bào thực vật có các cầu sinh chất đảm bảo cho các tế bào ghép nôi nhau có thế liên lạc với nhau một cách dễ dàng, tế bào nấm có thành kitin vững chắc.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI
Câu 1. Nêu câu trúc và chức năng của khung xương tế bào?
Cấu trúc khung xương tế bào: khung xương tế bào được tạo thành từ các vi ống, vi sợi và sợi trung gian. Sợi trung gian là các sợi prôtêin đặc và cũng được cấu tạo từ các đơn phân.
Chức năng: khung xương tế bào có chức năng như một giá đõ' cơ học cho tế bào và nó tạo cho tế bào động vật có được hình dạng nhất định. Ngoài ra, khung xương tế bào cũng là nơi neo đậu của các bào quan và còn giúp tế bào di chuyến.
Câu 2. Mô tả cấu trúc và chức năng của màng sinh chất.
Câu trúc: Màng sinh chất được cấu tạo từ hai thành phần chính là: phốtpholipit và prôtêin. Ngoài ra, ỏ' các tế bào động vật và người màng sinh chất còn được bổ sung thêm nhiều phân tử colestêron có tác -dụng làm tăng độ ổn định của màng sinh chất. Các prôtêin của màng tế bào có tác dụng như những kênh vận chuyến các chất ra vào tế bào cũng như các thụ thế tiếp nhận các thông tin từ bên ngoài. Có thể nói, màng sinh chất như bộ mặt của tế bào và các thành phần như: prôtêin, lipôprôtêin và glicôprôtêin làm nhiệm vụ như các giác quan (thụ thể, cửa ngõ (kênh)) và những dấu hiệu chuẩn nhận biết đặc trưng cho từng loại tế bào.
Chức năng của màng sinh chất:
+ Trao đổi chất với môi trường một cách có chọn lọc: Lớp phốtpholipit chỉ cho những phân tứ nhỏ tan trong dầu mờ (không phân cực) đi qua. Các chất phân cực và tích điện đều phải đi qua những kênh prôtêin thích hợp mới ra vào tế bào. Với đặc tính chỉ cho một số chất nhất định ra vào tế bào nên người ta thường nói màng sinh chất có tính bán thấm.
+ Màng sinh chất còn có các prôtèin thụ thế thu nhận thông tin cho tế bào. Tế bào là một hệ mở nên nó luôn phải thu nhận các thông tin lí hoá học từ bên ngoài và phải đưa ra những đáp ứng thích hợp trước sự thay đối của điều kiện ngoại cảnh.
+ Màng sinh chất có các “dấu chuẩn” là glicôprôtêin đặc trưng cho từng loại tế bào. Nhờ vậy, mà các tế bào của cùng một cơ thế có thể nhận biết ra nhau và nhận biết được các tế bào “lạ” (tế bào của co' thề khác). Câu 3. Phân biệt thành tế bào thực vật với thành tế bào của vi khuẩn và nấm?
Bên ngoài màng sinh chát của tế bào thực vật còn có các thành tế bào.
Thành tế bào thực vật được cấu tạo chủ yếu bằng xenlulôzơ.
Thành tế bào vi khuẩn được cấu tạo từ peptiđôglican.
Thành tế bào ở nấm được cấu tạo chủ yếu là kitin.
Câu 4. Chất nển ngoại bào là gì? Chức năng của chất nền ngoại bào.
Cấu trúc của chất nền ngoại bào: chất nền ngoại bào của tế bào người và động vật được bao bên ngoài màng sinh chát. Chát nền ngoại bào được cấu tạo chủ yếu từ các loại sợi glicôprôtêin (prôtêin liên kết với cacbohiđrat) kết hợp với các chất vô cơ và hữu CƯ khác nhau.
Chức năng của chất nền ngoại bào: chất nền ngoại bào giúp các tế bào liên kết với nhau tạo nên các mô nhất định và giúp tế bào thu nhận thông tin.