Giải Sinh 10 - Bài 29. Cấu trúc các loại virut

CHƯƠNG III. VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHBỄM
Bài 29.	CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
KIẾN THỨC CẦN NAM vững
Cấu tạo
Có kích thước siêu nhỏ, từ vài chục đến vài trăm nanômet (nm). Chưa có câu tạo tế bào. Tất cả các virut đều bao gồm hai thành phần co' bản: một lõi axit nuclêôtit và vỏ bọc prôtêin.
Hệ gen của virut có thế là ADN (chuỗi đơn hoặc chuỗi kép).
Vỏ prôtêin (gọi là capsit) được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsome.
Một số loại virut còn có thêm một vỏ bao bọc bên ngoài vỏ capsit, gọi là vỏ ngoài, vỏ ngoài là lớp lipit kép và prôtêin. Trên bề mặt vỏ ngoài có các gai glicô prôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp cho các virut bám lên bề mặt của tế bào chủ.
Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần.
Hình thái
Virut chưa có cấu tạo tế bào, nên mỗi virut thường được gọi là hạt. Hạt virut có ba loại cấu trúc: xoắn, khối và hỗn hợp.
Cấu trúc xoắn: capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêôtit. Cấu trúc xoắn thường cho virut có hình que hay hình sợi (virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại) nhưng cũng có loại hình cầu (virut cám, sợi).
Cấu trúc khối: capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều (virut bại liệt).
Cấu trúc hỗn hợp: ví dụ phagơ (kí sinh ở vi khuẩn còn gọi là thể thực khuẩn) có cấu tạo giống con nòng nọc. Đều có cấu trúc khối chứa axit nuclêôtit gắn với đuôi có cấu trúc xoắn.
Đời sống
Kí sinh bắt buộc trong tế bào vật chủ.
Sự phát triển và sinh sản của virut làm phá hủy hàng loạt tế bào vật chất.
Gây bệnh cho các sinh vật khác.
HƯỚNG DẪN TRÀ LỜI CÁC CÂU HỎI
Câu 1. Hãy giải thích các thuật ngữ : capsit, capsôme, nuclêôcapsit và vỏ ngoài.
Virion là virus có cấu tạo hoàn chỉnh, gồm axít nuclêic bao quanh bởi prôtêin.
Capsit: lõi là axit nuclêic và vỏ là prôtêin (gọi là capsit, bao bọc ngoài để bảo vệ axit nuclêic.
Capsôme: là vỏ capsit được câu tạo từ các đơn vị prôtêin.
Nuclêôcapsit là phức hợp gồm axit nuclêic và vỏ capsit.
Vỏ ngoài là vỏ bao bọc bên ngoài capsit.
Câu 2. Nêu ba tính chất cơ bản của virut?
Có cấu tạo đơn giản chỉ gồm axit nuclêôtit bao quanh bởi vỏ prôtêin.
Chỉ chứa một loại axit nuclêôtit, hoặc ADN và ARN.
Có kích thước siêu nhỏ, chỉ quan sát được dưới kính hiển vi điện tử.
Câu 3. Chọn câu trả lời đúng nhất: virut là gì?
Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước siêu nhỏ
Có cấu tạo rất đơn giản, chỉ gồm một loại axit nuclêic được bao bởi vỏ prôtêin
Là thực thể của màng tế bào và chất tế bào chưa hoàn chỉnh
Cả a và b đều đúng Đáp ám d
Câu 4. Chọn câu trả lời đúng nhất: virut có những loại cấu trúc nào?
Cấu trúc hỗn hợp	b. Cấu trúc xoắn
c. Cấu trúc khối	d. Cả a, b và c đều đúng
Đáp ám d
Câu 5. Chọn câu đúng trong các câu sau:
Trong cơ thể bình thường đã có sẵn các phân tử prôtêin prion nhưng không bị gây bệnh.
Prion là bệnh gây thoái hoá phủ tạng, làm suy nhược cơ thể, có thể dẫn đến tử vong.
Virôit gây bệnh ở thực vật, ví dụ bệnh củ khoai tây hình thoi, bệnh hai cây dừa.
Prion là phân tử prôtêin gây nhiễm ở một tế bào nhất định của động vật không chứa axit nuclêic.
Đáp ám a, c và d
Câu 6. Các thành phần co bản cấu tạo nên virut ?
a. Axit nuclêic	b. Prôtêin
c. Cacbon hiđrat	d. Cả a và b đều đúng
Đáp ảm d