Giải Hóa 12: Bài 3. Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp
BÀI 3. KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỎNG HỢP A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ Xà phòng Khái niệm: Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri và muối kali của axit béo, có thèm một sô' chất phụ gia. Chất giặt rửa tống hỢp Khái niệm: Để hạn chế việc kliaì thác dầu, mỡ động - thực vật vào việc sản xuất xà phòng và đáp ứng yêu cầu đa dạng của đời sống, người ta đã tổng hợp nhiều hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng. Những chất này dược gọi là chất giặt rửa tổng hợp. Tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp Muối natri trong xà phòng hay trong chất giặt rửa tổng hợp có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn bám trên vải, da, ... do đó vết bẩn được phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn và được phân tán vào nước (hình SGK 11 cơ bản). Các muối panmitat hay stearat của các kim loại hóa trị II thường khó tan trong nước, vì vậy không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng (nước có nhiều ion Ca2+, Mg2+). Các muối của axit dodexylbenzensunfonic lại tan được trong nước cứng, do đó chất giặt rửa tổng hợp có ưu diểm hơn xà phòng là có thể giặt rửa cả trong nước cứng. GIẢI BÀI TẬP HOÁ HỌC 12 - cơ BÃN 9 B. HƯỚNG DẪN GIẢ! VÀ ĐÁP ÁN BÀI TẬP SGK TRANG 15-16 Câu 1. Xà phòng là hỗn hợp muối natri và muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia. Câu 2. a) Đ b) s c) Đ d) Đ Câu 3. (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 (1) (C15H3iCOO)3C3H3 + 3NaOH -> 3Ci5H3iCOONa + C3H5(OH)3 (2) (Ci7H33COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3Ci7H33COONa + CgHsCOHla (3) - Số mol của tristearoylglixerol = = 224,72 (moi) 890 Số mol của tripanmitoylglixerol = = 372,21 (mol) Sô’ mol của trioieoylglixerol = —“7— = 565,61 (moi) 884 Từ (1), khối lưựng natri stearat: 224,72 X 3 X 306 = 206292,96 (gam). Từ (2), khối lượng natri oleat: 565,61 X 3 X 304 = 515836,32 (gam). Từ (3), khối lượng natri panmitat: 372,21 X 3 X 278 = 310423,14 (gam). => Tổng khối lượng muối thu được là: 1032552,42 (gam). Vì hiệu suất của cả quá trình bằng 90% => khối lượng muối thu được là: 929321,478 (gam). Câu 4: Xà phòng chỉ thuận lợi khi sử dụng trong nước mềm. Chất giặt rửa tổng hợp dùng được ngay cả trong nước cứng. Việc khai thác các nguồn dầu mỡ động vật, thực vật để sản xuất xà phòng dẫn đến sự mất cân bằng sinh thái, gây bất lợi đến môi trường. Câu ổ: (kg) (kg) (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 890 912 X 720 = 702,63 (kg) 890 X 720 Khối lượng chầt béo là: 702,63 X —— = 789,47 (kg). 89