Giải Sinh 11 - Bài 1. Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

Chương I. CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NÀNG LƯỢNG
A - CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG ở THỰC VẬT
Bài 1. Sự HẤP THỤ NƯỚC VÀ MUÔÌ KHOÁNG ở RỄ
KIẾN THỨC CẦN NAM vững
Hình thái của rễ cây trên cạn thích nghi với chức năng hướng tới nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng.
Nước luôn xâm nhập thụ động theo cơ chế thẩm thấu từ đất vào rễ nhờ sự thoát hơi nước ở lá và hoạt động trao đổi chất của cây.
Các ion khoáng xâm nhập vào rễ cây theo hai cơ chế: thụ động và chủ động.
Nước và các ion khoáng xâm nhập từ đất vào mạch gỗ của rễ theo hai con đường: con đường gian bào và con đường tế bào chất.
Các nhân tô' ngoại cảnh như áp suất thấm thấu của dung dịch đất, pH, độ thoáng của đất ảnh hưởng đến sự hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI
Câu 1. Rễ thực vật trên cạn có hình thái đặc điểm gì thích nghi với chức năng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng?
Rễ cây ở cạn hấp thụ nước và các ion khoáng chủ yếu qua miền lông hút. Để thích nghi với chức năng trên rễ cây sinh trưởng nhanh về chiều sâu, phân nhiều nhánh chiếm chiều rộng, tăng nhanh số lượng lông hút. Lông hút tạo ra bề mặt tiếp xúc giữa rễ cây và đất đến hàng chục, hàng trăm m2, đảm bảo cho rễ cây hấp thụ nước và các ion khoáng đạt hiệu quả cao nhất.
Câu 2. Hãy phân biệt cơ chế hấp thụ nước với cơ chế hâ'p thụ ion khoáng ở rễ cây?
Sự hấp thụ nước
Sự xâm nhập của nước từ đất vào tế bào lông hút luôn theo cơ chế thụ động (cơ chế thẩm thấu): nước di chuyển từ môi trường nhược trương (thế nước cao) trong đất vào tế bào lông hút (và các tế bào biểu bì còn non khác), nơi có dịch bào ưu trương (thế nước thấp).
HỌC rối' SINH HỌC 11	3
- Sự hấp thụ ion khoáng
Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ cây một cách chọn lọc theo hai cơ chế: thụ động và chủ động.
+ Co' chế thụ động: một số ion khoáng đi từ đất, nơi có nồng độ ion cao vào tế bào lông hút nơi nồng độ các ion đó thấp hơn.
+ Cơ chế chủ động: một số ion khoáng mà cây có yêu cầu cao di chuyển ngược chiều građien nồng độ, xâm nhập vào rễ theo cơ chế chủ động, đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng ATP (.bơm ion) từ hô hấp.
Cơ chế hấp thụ nước và ion có điểm khác nhau. Nước chỉ được hấp thụ vào rễ theo cơ chế thụ động (cơ chế thẩm thấu). Các ion khoáng được hấp thụ theo cơ chế chủ động và thụ động. Ớ cơ chế hấp thụ chủ động các ion khoáng (do cây có nhu cầu cao) đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng ATP (bơm ion) từ hô hấp.
Câu 3. Giải thích vì sao cây trên cạn bị ngập nưóc lâu sẽ bị chết?
Đối với cây trên cạn, khi bị ngập úng mặt nước sẽ ngăn cách sự tiếp xúc của không khí với mặt đất, ôxi không thâm nhập được vào đất làm rễ cây thiếu ôxi. Thiếu ôxi sẽ phá hoại tiến trình hô hấp bình thường của rễ, tích lũy các chất độc hại đô’i với tế bào và làm cho lông hút chết mà cũng không hình thành được lông hút mới. Không có lông hút cây không hấp thụ được nước, cân bằng nước trong cây bị phá vỡ và dẫn đến cây bị chết.