Giải Sinh 11 - Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)
Bài 27. CẢM ỨNG ở ĐỘNG VẬT (tiếp theo) A. KIẾN THỨC CẦN NAM vững Cảm ứng ở động vật có hệ thẩn kinh ống Cấu trúc của hệ thần kinh ống Hệ thần kinh ống gặp ở động vật có xương sống như: Cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú. Hệ thần kinh ống được cấu tạo từ hai phần rõ rệt: thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên. Trong quá trình tiến hóa của hệ thần kinh ở động vật, một số lượng rất lớn tế bào thần kinh tập trung lại thành một ống nằm ở phía lưng của con vật để tạo thành phần thần kinh trung ương. Đầu trước của ống phát triển mạnh thành não bộ, phần sau hình thành tủy sống. Não bộ hoàn thiện dần trong quá trình tiến hóa của động vật và chia làm 5 phần với chức năng khác nhau đó là: bán cầu đại não, não trung gian, não giữa, tiểu não và hành não. Bán cầu đại não ngày càng phát triển và đóng vai trò quan trọng trong điều khiển các hoạt động của cơ thể. Cùng với sự tiến hóa của hệ thần kinh ống, số lượng tế bào thần kinh ngày càng lớn, sự liên kết và phối hợp hoạt động của các tế bào thần kinh ngày càng phức tạp và hoàn thiện, nhờ đó các hoạt động của động vật ngày càng đa dạng, chính xác và hiệu quả. Hoạt động của hệ thẩn kinh ống Hệ thần kinh ống hoạt động theo nguyên tắc phản xạ. Các phản xạ ở động vật có hệ thần kinh ống có thể đơn giản nhưng cũng có thể rất phức tạp. Các phản xạ đơn giản thường là phản xạ không điều kiện và do một số tế bào thần kinh nhất định tham gia. Các phản xạ phức tạp thường là phản xạ có điều kiện và do một số lượng lớn tế bào thần kinh tham gia, đặc biệt là sự tham gia của tế bào thần kinh vỏ não. - Cùng với sự tiến hóa của hệ thần kinh ống, số lượng các phản xạ ngày càng nhiều, đặc biệt là số lượng các phản xạ có điều kiện ngày càng tăng và càng giúp động vật thích nghi tốt hơn với môi trường sống. B. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI Câu 1. Cảm ứng là gì? Cho một vài ví dụ về cảm ứng. Cảm ứng ở động vật cũng là phản ửng lại các kích thích từ môi trường sống để tồn tại và phát triển nhưng cách biểu hiện khác với thực vật và tốc độ phản ứng nhanh hơn. Ví dụ, khi trời trỏ' rét, mèo có phản ứng xù lông, co mạch máu, nằm co mình lại... Câu 2. Khi kích thích một điểm trên cơ thể, động vật có hệ thần kinh dạng lưới phản ứng toàn thân và tiêu tốn nhiều năng lượng. Tại sao? Khi kích thích một điểm trên cơ thể, động vật có hệ thần kinh dạng lưới phản ứng toàn thân và tiêu tốn năng lượng. Bởi vì, hệ thần kinh có cấu tạo mạng lưới nên khi bị kích thích, xung thần kinh xuất hiện sẽ lan tỏa nhanh ra khắp toàn bộ cơ thể và toàn bộ cơ thế co lại dẫn đến tiêu tốn nhiều nàng lượng. Câu 3. Kể tên bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích tổng hợp thông tin và bộ phận thực hiện của cung phản xạ ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch. Bộ phận tiếp nhận kích thích là các giác quan, bộ phận phân tích và tổng hợp là chuỗi hạch thần kinh, bộ phận thực hiện là cơ, các nội quan...