Giải Lịch Sử lớp 7 Bài 26: Quang Trung xây dựng đất nước
OUANC TRUNG XÂY DỤNG ĐẤT NƯỚC I. HƯỚNG DẪN HỌC 1. Mục tiêu bài học Hiểu và trình bày được khái quát: Những việc làm chính của Quang Trung về kinh tế, chính trị, văn hoá. Tác dụng, ý nghĩa của những việc làm chính của Quang Trung góp phần ổn định trật tự xã hội, phát triển văn hoá và bảo vệ Tổ quốc. Kiến thức cơ bản Mục 1. Phục hồi kinh tế, xây dựng văn hoá dân tộc Bắt tay xây dựng chính quyền mới, đóng dô ở Phú Xuân. Ra "Chiếu khuyến nông" để giải quyết tình trạng ruộng đất bỏ hoang và nạn lưu vong, nhờ đó sản xuất nông nghiệp được phục hồi nhanh chóng. Bãi bỏ hoặc giảm nhẹ nhiều loại thuế, nhờ đó nghề thủ công và buôn bán được phục hồi dần. Ban bố "Chiếu lập học", các huyện, xã được nhà nước khuyến khích mở trường học ; dùng chữ Nôm làm chữ viết chính thức của nhà nước. Mục 2. Chính sách quốc phòng, ngoại giao Sau chiến thắng Đống Đa, nền an ninh và toàn vẹn lãnh thổ vẫn bị đe doạ • phía Bắc, Lê Duy Chí vẫn lén lút hoạt động ở biên giới ; phía Nam, Nguyễn Ánh cầu viện Pháp và chiếm lại Gia Định. Tiếp tục thi hành chế độ quân dịch. Tổ chức quân đội bao gồm bộ binh, thuỷ binh, tượng binh, kị binh ; có chiến thuyền lớn chở được voi chiến hoặc 500 - 600 lính... Chính sách ngoại giao đối với nhà Thanh : mềm dẻo nhung kiên quyết bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc. Đối với Nguyễn Ánh, Quang Trung quyết định mở cuộc tấn công lớn để tiêu diệt, kế hoạch đang tiến hành thì Quang Trung đột ngột từ trần (16-9-1792), Quang Toản lên kế nghiệp, nhưng từ đó nội bộ triều đình Phú Xuân suy yếu dần. Cách học Mục 1. Liên hệ bài 24, 25 để biết được Quang Trung đã gặp rất nhiều khó khăn khi bắt tay vào xây dựng chính quyền mới. Dựa vào bài học để trình bày những công việc Quang Trung đã làm nhằm phục hồi kinh tế (về ruộng đất, thuế má), xây dựng văn hoá dân tộc (về giáo dục, chữ Nôm...) và kết quả của các việc làm đó. Mục 2. Dựa vào bài học để hiểu được tình hình an ninh, toàn vẹn lãnh thổ bị đe doạ, trình bày nội dung chính sách quốc phòng và ngoại giao của Quang Trung, để thấy được thái độ kiên quyết của Quang Trung đới với thế lực của Nguyễn Ánh ; chính sách ngoại giao khôn khéo đối với nhà Thanh (mềm dẻo nhưng kiên quyết). GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRONG SGK Câu 1. Việc "mở cửa ải, thông chợ búa" đã thúc đẩy công thương nghiệp phát triển. Cần hiểu được mở cửa ải tức là mở cửa khẩu để thương nhân các nước vào buôn bán với nước ta, thông chợ búa tức là việc buôn bán ở các chợ các địa phương được lưu thông. Từ đó thấy được tác dụng của việc làm "mở cửa ải, thông chợ búa" của Quang Trung trong việc phát triển công thương nghiệp. Câu 2. Dựa vào lời nói của vua Quang Trung ở SGK để nêu lên hoài bão muốn có một nền giáo dục quốc dân phát triển để đào tạo được nhiều nhân tài, tri thức để xây dựng đất nước hùng mạnh. Câu 3. Dựa vào bài học để nêu lên những nội dung chính phục hồi kinh tế, xây dựng văn hoá dân tộc, quốc phòng và ngoại giao của vua Quang Trung. Câu 4. Để trả lời câu hỏi, đường lối ngoại giao của Quang Trung có ý nghĩa như thế nào, cần căn cứ vào chủ trương của ông đối với nhà Thanh và kết quả của chủ trương đó, vua nhà Thanh phải công nhận nền độc lập, tự chủ của nước ta và Quang Trung là vua của một quốc gia có chủ quyền, độc lập. Câu 5. Dựa vào diễn biến và các chiến thắng nổi bật, tiêu biểu của phong trào Tây Sơn trong việc diệt chính quyền Nguyễn, Trịnh, Lê, đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh từ năm 1777 đêh năm 1789 và các chính sách, kết quả các chính sách đối nội, đối ngoại của Nguyễn Huệ - Quang Trung từ nãm 1789 đến năm 1792 để nêu lên những nét chính về sự nghiệp của vua Quang Trung. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tự KIEM tra, đánh giá Câu 1. Hãy khoanh tròn chữ cái trước ý trả lời đúng. Tinh hình đất nước ta ở cuối thế kỉ XVIII rất phồn vinh, quốc phòng vững chắc, văn hoá giáo dục phát triển. rất hùng cường, kinh tế phát triển. đồng ruộng xanh tươi, nhiều năm được mùa, xã hội ổn định. công thương nghiệp rất phát triển. Sau chiến thắng ngoại xâm, vua Quang Trung đã ăn chơi, hưởng lạc, không còn quan tâm đến đời sống của nhân dân. tích cực, chủ động chuẩn bị lực lượng mạnh để tiêu diệt lực lượng của Nguyễn Ánh. c. bắt tay ngay vào việc xây dựng chính quyền mới. D. vẫn giữ nguyên bộ máy chính quyền của vua Lê. Câu 2. Hãy hoàn thành bảng thống kê dưới đây về nội dung, kết quả các chính sách xây dựng đất nước của vua Quang Trung. Chính sách Nội dung Kết quả Phục hồi kinh tế Xây dựng văn hoá Dân tộc Quốc phòng Ngoại giao Câu 3. Vì sao Quang Trung chủ trương đánh quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu (1789)? Câu 4. Việc vua Quang Trung từ trần đột ngột (16-9-1792) có ảnh hưởng như, thế nào đến sự suy yếu nhanh chóng của triều đình Phú Xuân ?