Giải Lịch Sử lớp 9 Bài 17: Cách mạng Việt Nam trước khi Đảng Cộng sản ra đời
CÁCH MẠNG VIỆT NAM TRƯỚC KHI ĐẢNG CỘNG SẢN RA ĐỜI HƯỚNG DẪN HỌC Mục tiêu bài học Hiểu và trình bày được : Chủ trương và hoạt động cúa các tổ chức cách mạng Tân Việt Cách mạng đảng (1928), Viet Nam Quốc dân đảng (12-1927). Sự khác nhau giữa các tổ chức này với Hội Việt Nam (.ttch mạng Thanh niên do Nguyễn Ái Quốc thành lập. Sự ra dời của ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam trong nãm 1929 : Đông Dương Cộng sản đảng (6-1929), An Nam Cộng sản đảng (7-1929), Đông Dương Cộng sản liên đoàn (9-1929). Sự thành lập ba tổ chức cộng sản thể hiện bước tiến mới của phong trào công nhân Việt Nam. Kiến thức cơ bản Mục I. Bước phát triển mới của phong trào cách mạng Việt Nam (1926 -1927) Trong hai nãm 1926 - 1927, nhiều cuộc bãi công của công nhân liên tiếp nổ ra như các cuộc bãi công của công nhân nhà máy sợi Nam Định, đồn điền cao su Cam Tiêm và Phú Riềng... Phong trào mang tính thống nhất trong toàn quốc, mang tính chính trị, có sự liên kết với nhau. Phong trào nông dân, tiểu tư sản và các tầng lớp nhân dân yêu nước khác phát triển thành một làn sóng cách mạng dân tộc dân chủ khắp cả nước. Các tổ chức cách mạng lần lượt ra đời. Mục II. Tân Việt Cách mạng đảng (7-1928) Hội Phục Việt sau nhiều lần đổi tên đến tháng 7-1928 lấy tên là Tân Việt Cách mạng đảng. Thành phẩn : trí thức trẻ và thanh niên tiểu tư sản yêu nước. Địa bàn hoạt động : chù yếu ở Trung Kì. — Hoạt đông : cử người dự các lớp huấn luyện cùa Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Nội bộ diễn ra cuộc đấu tranh giữa hai khuynh hướng : vô sàn và tư sản, cuối cùng khuynh hướng vó sản chiếm ưu thế. Một số đảng viên tiên tiến chuyên sang Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tích cực chuẩn bị thành lạp Đáng. Mục III. Việt Nam Quốc dân dáng và cuộc kliởi nghĩa Yên Bái (1930) Bối cảnh ra đời, mục tiêu, thành phần, hoạt động của tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng : + Ngày 25-12-1927, Việt Nam Quốc dân đảng ra đời do Nguyễn Thái Học, Phạm Tuấn Tài, Phó Đức Chính sáng lập. Đây là một chính đảng theo xu hướng cách mạng dân chủ tư sàn. + Mục tiêu của đảng là nhàm đánh đuổi giặc Pháp, thiết lập dân quyền. + Thành phần : tư sàn, học sinh, sinh viên, công chức, thân hào, binh lính,... + Địa bàn hoạt động chính là Bắc Kì. Cuộc khởi nghĩa Yên Bái : + Ngày 9-2-1929, sau vụ tén trùm mộ phu Ba-danh bị giết, thực dân Pháp tổ chức . nhiều cuộc vây ráp lớn, Việt Nam Quốc dân đảng bị tổn thất nặng. Những người chú chốt còn lại quyết định hành động. + Khởi nghĩa nổ ra ở Yên Bái, Phú Thọ, sau đó lan rộng ra Hài Dương. Thái Bình, Hà Nội, nhưng nhanh chóng bị thất bại. + Nguyen nhân thất bại là do thực dân Pháp còn mạnh, bán thân Việt Nam Quốc dân đảng còn norì kém về chính trị và tổ chức. + Ý nghĩa : cổ vũ lòng yêu nước và chí căm thù của nhân dân ta đôi với bè lũ cướp nước và tay sai. Mục IV. Ba tổ chức cộng sản nối tiếp nhau ra dời trong năm 1929 Cuối năm 1928 - đầu năm 1929, phong trào dân tộc dân chủ ở nước ta, đặc biệt là phong trào công nông theo con đường cách mạng võ sản, phát triển mạnh, đặt ra yêu cầu cần phải thành lập một đáng cộng sản để tố chức và lãnh đạo phong trào. -Tháng 3-1929. chi bộ cộng sản đầu tiên thành lập tại số nhà 5D phố Hàm Long (Hà Nội). -Tháng 5-1929, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên họp Đại hội lần thứ nhất. Đoàn đại biểu Bắc Kì đưa ra ý kiến thành lập đảng cộng sản song không được chấp nhặn, họ rút khỏi Đại hội về nước. Tháng 6-1929, Đông Dương Cộng sản đảng thành lập ớ Bắc Kì. Tháng 8-1929, An Nam Cộng sản đảng thành lập ở Nam Kì. Tháng 9-1929, Đông Dương Cộng sản liên đoàn thành lập ở Trung Kì. Như vậy, đến tháng 9-1929 ở Việt Nam đã có ba tổ chức cộng sản lần lượt tuyên bố thành lập. Cách học Mục I. Về bước phát triển mới của phong trào cách mạng Việt Nam (1926 - 1927), học sinh dựa vào SGK, trả lời càu hỏi ở cuối mục để : Nêu được các phong trào đấu tranh của công nhân, viên chức, học sinh học nghề trong hai năm 1926-1927 đã diễn ra như thế nào ? Những phong trào tiêu biểu. Bên cạnh phong trào công nhân, phong trào của nòng dân, tiểu tư sản cũng phát triển. Nêu được bước phát triển mới của phong trào thế hiện ở điểm nào ? Phong trào mang tính thống nhất trong toàn quổc, mang tính chính trị, có sự liên kết với nhau, kết thành một làn sóng cách mạng dân tộc dân chủ khắp cả nước. Trong đó, giai cấp công nhân đã trở thành một lực lượng chính trị độc lập. Đây chính là bối cảnh lịch sử dần tới các tổ chức cách mạng ở trong nước nối tiếp nhau ra đời. À7ực II. Về tổ chức Tân Việt Cách mạng đảng (7-1928), học sinh tìm hiểu SGK đê’ nêu những nét cơ bản sau : Hoàn cành ra đời của tổ chức Tân Việt Cách mạng đảng. Thành phần và địa bặn hoạt động của Đảng ở đâu ? Tân Việt Cách mạng đảng đã phân hoá trong hoàn cảnh nào ? Mục III. Về tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng, học sinh dựa vào SGK đê nêu được : bối cảnh ra đời, mục tiêu, thành phần, hoạt động của tổ chức này, nét khác nhau với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Mục IV. Về cuộc khởi nghĩa Yên Bái, học sinh dựa vào SGK để nêu được nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp làm bùng nổ cuộc khởi nghĩa Yên Bái. Sử dụng Hình 29. Lược dồ cuộc khởi nghĩa Yên Bái (1930) đê nêu được diễn biến cuộc khới nghĩa. Dựa vào SGK, trả lời câu hỏi cuối mục để nêu rõ nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Yẽn Bái. Mục IV. Về ba tổ chức cộng sàn nối tiếp nhau ra đời trong năm 1929 : Học sinh dựa vào SGK để nêu bối cảnh (lí do) dẫn đến sự ra đời của ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam trong năm 1929 (sự phát triển của phong trào dân tộc dân chú ở nước ta cuối năm 1928 - đầu nãm 1929, đặc biệt là phong trào công nhân theo con đường cách mạng vô sản, đã đạt ra yêu cầu cần thành lập một đảng cộng sản để lãnh đạo phong trào). Tìm hiểu đoạn chữ in nhỏ trong SGK, khai thác Hình 30. Nơi tliành lập chi hộ cộng Síìn dầu tiên, sô' nhà 5D phô' Hàm Long (Hà Nội) và trả lời câu hói ở cuối mục để nêu được quá trình chuyển hoá của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên trước yêu cẩu phát triển mạnh mẽ của phong trào công nhân đã đưa tới sự thành lập của Chi bộ cộng sản đầu tiên, rồi sự ra đời của ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam trong năm 1929. Ý nghĩa của sự ra đời ba tổ chức cộng sản. Một số khái niệm, thuật ngữ Vô sán ìioá : quá trình chủ nghĩa tư bản phát triển làm cho nhiều nông dân, tiểu chủ... bị phá sản, trở thành vô sản. Chủ trương của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (tiền thân của Đảng Cộng sản Đông Dương) đưa các đảng viên vào hoạt động và tự rèn luyện ở các nhà máy, hầm mỏ... trong năm 1928 - 1929. -Bạo lực : phương pháp đấu tranh cưỡng bức (quân sự, chính trị...) của một giai cấp, một tập đoàn chính trị này đối với giai cấp, tập đoàn chính trị khác nhằm giành chính quyền, đàn áp hoặc lật đổ chính quyền. Có bạo lực cách mạng và bạo lực phản cách mạng. Đảng kiểu mới : Đảng cách mạng mácxít của giai cấp công nhân, khác với đảng cải lương của Quốc tế thứ hai. Đảng đặt cho mình nhiệm vụ chủ yếu là đấu tranh cho cách mạng xã hội chủ nghĩa, chuyên chính vô sản. Dân quyền : quyền lợi chính trị của người dân : quyền ứng cử, bấu cử, tự do hội họp, tự do ngôn luân. -Tuyên ngôn : văn kiện của một tổ chức, một chính phủ nêu những quan điểm, ý kiến có tính chất cương lĩnh về một vấn đề lớn. Ví dụ, Tuyên ngôn Độc lập nãm 1945... GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRONG SGK Càu 1. Phong trào đấu tranh của công nhân, viên chức, học sinh học nghề trong những năm 1926 - 1927 đã có những điểm mới : Phong trào đã mang tính thống nhất trong toàn quốc, mang tính chính trị, vượt ra ngoài phạm vi một xưởng, bước đầu có sự liên kết nhiều ngành, nhiều địa phương. Các phong trào đã phát triển thành một làn sóng cách mạng dân tộc dân chủ khắp cả nước, trong đó giai cấp công nhân trở thành một lực lượng chính trị độc lập, tạo điều kiện cho các tổ chức cách mạng lần lượt ra đời. Câu 2. Tân Việt Cách mạng đảng đã phân hoá trong hoàn cảnh : Tân Việt Cách mạng đảng tập hợp những trí thức tré và thanh niên tiểu tư sản yêu nước. Hạt nhân thành lập là nhóm sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương và tù chính trị ở Trung Kì đã thành lập Hội Phục Việt. Sau nhiều lần đổi tên, cuối cùng quyết định lấy tên là Tân Việt Cách mạng đảng (7-1928). Đây là một tổ chức yêu nước, lúc đầu chưa có lập trường giai cấp rõ rệt. Song nhờ sự hoạt động mạnh mẽ của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, lí luận và tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lê-nin có ảnh hường to lớn, lôi cuốn nhiều đảng viên tiến bộ đi theo. Vì vậy, nội bộ Tân Việt Cách mạng đảng đã diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt giữa hai khuynh hướng tư tưởng vô sản và tư sản. Cuối cùng, khuynh hướng cách mạng theo quan điểm vô sản đã thắng thế, nhiều đảng viên của Tân Việt Cách mạng đảng đã chuyển sang Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tích cực chuẩn bị những điều kiện cấn thiết cho sự thành lập một chính đảng kiểu mới theo chủ nghĩa Mác Lê-nin. Càu 3. Khới nghĩa Yên Bái thất bại nhanh chóng vì những nguyên nhân : -Thực dân Pháp còn mạnh, bản thân Việt Nam Quốc dân đảng còn non kém về nhiều mặt. Tổ chức chưa chặt chẽ, còn lỏng réo. Cuộc khởi nghĩa nổ ra chưa có sự chuẩn bị kĩ, còn bị động. Sự lãnh đạo của Đảng còn non kém, thiếu kinh nghiệm. Câu 4. Một số hội viên tiên tiến của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Bắc Kì chú động thành lập chi bộ cộng sản đầu tiên ở Việt Nam vì : Họ nhận thức được tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên khổng còn phù hợp trước sự phát triển mạnh mẽ cúa phong trào dân tộc dân chủ ở nước ta cuối năm 1928 - đầu năm 1929, đặc biệt là phong trào công nhân theo con đường cách mạng vô sản, đặt ra yêu cầu cần phải thành lập một đáng cộng sản để lãnh đạo phong trào. -Tháng 3-1929, những hội viên tiên tiến của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Bắc kì đã chủ động thành lập chi bộ cộng sản đầu tiên tại số nhà 5D phô' Hàm Long (Hà Nội). CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tự KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ Càu 1. Hãy khoanh tròn chữ cái trước ý trả lời đúng. Điểm mới trong phong trào cách mạng Việt Nam những nãm 1926 - 1927 là các cuộc đấu tranh đều mang tính chính trị, vượt ra ngoài phạm vi một xường, bước đầú liên kết được nhiều ngành, nhiều địa phương. các phong trào đều phát triển mạnh mẽ, diễn ra trên phạm vi toàn quốc, giai cấp công nhân trở thành một lực lượng chính trị độc lập. c. đấu tranh của công nhân, nông dân và các tâíng lớp yêu nước khác kết thành làn sóng cách mạng dân tộc dân chủ rộng khắp cả nước, trong đó giai cấp công nhân trở thành lực lưọng chính trị độc lập. D. đấu tranh cúa công nhân, nông dân và các tầng lớp yêu nước khác đã buộc bọn thực dân phải nhượng bộ. Tổ chức yêu nước Tân Việt Cách mạng đảng bị phân hoá do tác động cùa Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ra đời và phát triển mạnh. ba tổ chức cộng sản nối tiếp nhau ra đời trong năm 1929. c. phong trào công nhân và phong trào yêu nước phát triển mạnh. D. tổ chức Việt Nam Quốc dan đảng phát động cuộc khởi nghĩa Yên Bái. Việt Nam Quốc dân đảng ra đời năm 1927 chịu ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng nào ? Tư tưởng tư sản của Cách mạng Pháp. Tư tưởng của cuộc Duy tân Minh Trị ở Nhạt Bản. c. Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn ở Trung Quốc. D. Cách mạng dân tộc dân chủ đang phát triển mạnh mẽ ở trong nước. Cơ quan ngôn luận của tổ chức Đông Dương Cộng sản đảng là tờ báo A. Đỏ. B. Búa liềm. c. Thanh niên. D. Nhân dân. Câu 2. Phân loại các tổ chức cộng sản ra đời trong nãm 1929 bằng cách điền dấu X vào một trong ba cột bên phải trong bảng sau : 1 Nội dung Đông Dương Cộng sản đảng Đông Dương Cộng sản liên đoàn An Nam Cộng sản đảng i ỉ. Thành lạp ngày 17-6-1929 tại số 312 ì Khâm Thiên (Hà Nội). 1 2. Lấy tờ báo Đó ở Hương Càng làm cơ ! quan ngôn luận. 3. Ra đời tháng 9-1929 tại Trung Kì 4. Thành lập tháng 8-1929 tại Hương Cảng (Trung Quốc). 5. Lấy tờ báo "Búa liềm" làm cơ quan ngôn luận. Cảu 3. Vì sao tổ chức Việt Nam Quốc dân đảng và cuộc khởi nghĩa Yên Bái bị thất bại ? Cáu 4. Tại sao chì trong một thời gian ngắn, ba tổ chức cộng sản đã nối tiếp nhau ra đời ớ Việt Nam ?