Giải Lịch Sử lớp 9 Bài 6: Các nước châu Phi
CÁC NƯỚC CHÂU PHI HƯỚNG DẪN HỌC Mục tiêu bài học Hiểu và trình bày được khái quát về : Tinh hình chung của các nước châu Phi từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai : nhữngx_ thành tựu cũng như những tồn tại. Cuộc đấu tranh giành độc lập và sự phát triển kinh tế - xã hội của các nước châu Phi. Cuộc đấu tranh chống chê' độ phân biệt chúng tộc ở Nam Phi, đặc biệt công lao to lớn của Nen-xơn Man-đê-la. KIẾN THỨC Cơ BẢN Mục ỉ. Tình hình chung Sau Chiến tranh thê' giới thứ hai, phong trào giải phóng dân tộc đã diẻn ra sôi nối ớ châu Phi, sớm nhất là ớ Bắc Phi. Ớ Ai Cập, đã nổ ra cuộc đáo chính lạt đổ chê' độ quân chú (1952). Nhân dân An-giê-ri tiến hành khởi nghĩa vũ trang lật đổ ách thông trị của thực dân Pháp (1954 - 1962). Năm 1960 - "Nãm châu Phi", với 17 nước cháu Phi tuyên bô' độc lập. Sau khi giành được độc lập. các nước châu Phi bắt tay vào cóng cuộc xày dựng đất nước và đã thu được nhiều thành tích. Tuy nhiên, nhiều nước châu Phi vẫn trong tình trạng đói nghèo, lạc hậu, thậm chí lại diễn ra các cuộc xung đột, nội chiến đãm máu. Châu Phi đã thành lập nhiều tố chức khu vực đê’ các nước giúp đỡ, hợp tác cùng nhau, lớn nhất là Tổ chức thống nhất chau Phi - nay là Liên minh cháu Phi (AU). Mục II. Cộng hoà Num Phi Cộng hoà Nam Phi là nước nằm ớ cực nam châu Phi, có dân sổ' là 43,2 triệu người (2002), trong đó 75,2% là người da đen, 13,6% người da trắng, 11,2% - người da màu. Kéo dài hơn ba thê kỉ (kể từ nám 1662, khi người Hà Lan tới đây), chế độ phân biệt chúng tộc (A-pác-thai) đã thống trị cực kì tàn bạo đối với người da đen và da màu ớ Nam Phi. Người da đen đã ngoan cường và bền bỉ đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc. Dưới sự lãnh đạo của tổ chức "Đại hội dân tộc Phi" (ANC), người da đen đã giành được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử. Năm 1993, chế độ phân biệt chủng tộc bị xoá bỏ. -Năm 1994, cuộc bầu cử dân chủ đa chủng tộc lần đầu tiên được tiến hành và Nen-xơn Man-đê-la - lãnh tụ ANC được bầu và trở thành vị Tổng thống da đen đầu tiên ớ Cộng hoà Nam Phi. Nam Phi đang tập trung sức phát triển kinh tế và xã hội nhằm xoá bỏ "chế độ A-pác-thai". Cách học Mục I. Dựa vào SGK, kết hợp sứ dụng Hình 12. Lược đồ các nước châu Phi sau Chiến tranh thê'giới thứ hai để rút ra những nét nổi bạt về tình hình chung của các nước châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, trong đó tập trung vào các ý : Diễn biến phong trào giải phóng dân tộc ở các nước châu Phi. Sau khi giành được độc lập, nêu được dẫn chứng về nhũng khó khăn mà các nước châu Phi khi bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước đã phải đối mặt. Để giải quyết những khó khăn đó, nêu được những biện pháp các nước châu Phi đã làm. Mục II. Dựa vào hướng dần của giáo viên, tìm hiểu SGK. kết hợp sưu tầm tư liệu để nêu được những nét khái quát tình hình nước Cộng hoà Nam Phi trước khi giành được độc lập dán tộc. Tìm hiểu SGK và trả lời câu hỏi ở cuối mục để thấy được cuộc đấu tranh ngoan cường và bền bỉ của người da đen chống chế độ phân biệt chủng tộc cùa nhân dân Nam Phi đã giành được thắng lợi. -Sử dụng Hình 13. Nen-Xơn Man-đê-la, kết hợp sưu tầm tư liệu đê’ đánh giá vai trò của ông trong cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc và lãnh đạo nước Cộng hoà Nam Phi trong công cuộc phát triển kinh tê' - xã hội nhàm xoá bỏ "chế độ A-pác-thai". Một sô khái niệm, thuật ngữ Bớr/ỉ hiến : cuộc phản kháng mệnh lệnh cấp trên của một lực lượng sĩ quan và binh sĩ, hay một số đơn vị quân đội mà hình thức cao nhất là nổi dậy chống chính quyền, có thê dẫn tới sự thay đổi chính trị trong nước. Binh biến có ý nghĩa tiến bộ hay phản động tuỳ theo tính chất, mục đích của nó : binh biên của sĩ quan và binh lính yèu nước Ai Cập năm 1952 có ý nghĩa tiến bộ. Tổ chức thống nlìất châu Phi (OAU) : tổ chức chính trị - kinh tế của các nước châu Phi thành lập ngày 25-5-1963 tại Hội nghị những người dứng đáu Chính phủ của 30 nước châu Phi độc lập ở A-di A-bê-la (Ê-ti-ô-pi). Đại hội ilân tộc Phì (ANC) : tổ chức của những người yêu nước châu Phi đấu tranh xoá bò chủ nghĩa A-pác-thai được thành lập từ năm 1912. Chế độ phán hiệt chủng tộc : còn gọi là chè độ A-pác-thai - nghĩa tiếng Anh chi nhóm, bầy, có ý khinh miệt. Đây là chế độ cầm quyền của thiểu số người da trắng nhằm phân biệt chúng tộc và đối xử dã man với người da'đen ờ một số nước miền Nam châu Phi. Nhà cầm quyền da trắng đã ban bố trên 70 đạo luật phân biệt đối xử và tước đoạt quyền làm người của người da đen và người da màu, quyền bóc lột được ghi vào Hiến pháp nước này. Các nước tiến bộ trên thế giới đều lên án gay gắt ché' độ A-pác-thai. Liên hợp quốc coi A-pác-thai là "một tội ác chống nhân loại". GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRONG SGK Câu 1. Hiện nay các nước châu Phi đang gặp những khó khăn trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội đất nước : Sau khi giành được độc lập, các nước châu Phi bắt tay vào công cuộc xây dụng đất nước, phát triển kinh tế. Tuy nhiên, tình hình châu Phi ngày càng khó khăn và không ổn định : nội chiến, đói nghèo, nợ nần, bệnh tật thường xuyên xảy ra... Cán 2. Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ờ Cộng hoà Nam Phi đã đạt được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử to lớn : Sau Chiến tranh thê' giới thứ hai, nhân dân Nam Phi dưới sự lãnh đạo của tổ chức "Đại hội dân tộc Phi" (ANC) đã bền bi tiến hành cuộc đấu tranh đòi thú tiêu chẽ'độ phân biệt chủng tộc. Thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Nam Phi. Kết quá : buộc chính quyền của người da trắng phải tuyên bố xoá bỏ chê' độ A-pac-thai năm 1993. Nen-xơn Man-đê-la - lãnh tụ của ANC đã được trả tự do và được bầu làm Tổng thống người da đen đàu tiên trong lịch sử nước Cộng hoà Nam Phi. Chê' độ phân biệt chúng tộc vĩnh viễn bị xoá bỏ. Sau khi chê' độ phán biệt chúng tộc bị xoá bỏ. nhân dân Nam Phi bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Tự KIEM tra, đánh giá Câu ỉ. Hãy khoanh tròn chữ cái trước ý trả lời đúng. Phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đòi độc lập ở châu Phi diễn ra sớm nhất ở A. Đông Phi. B. Tây Phi. c. Nam Phi. D. Bắc Phi. Nước đầu tiên giành được độc lập ở châu Phi là A. An-giê-ri. B. Tuy-ni-di. c. Ai Cập. D. Li Bi. Tinh hình chung của các nước châu Phi sau khi giành được độc lập là tình hình chính trị, xã hội ổn định. nền kinh tế phát triển, đạt được mức tăng trường cao. c. các nước châu Phi nhất trí thành lập nhà nước chung. D. tình trạng đói nghèo, xung đột. nội chiến, nợ nần chồng chất, bệnh dịch hoành hành ở nhiều nước châu Phi. 4.. Liên minh châu Phi được viết tắt là A. EƯ. B. ANC. c. AU. D. APTA. Nen-xơn Man-đê-la trớ thành Tổng thống da đen đầu tiên ở châu Phi vào A. tháng 4-1993. B. tháng 5-1994. c. tháng 4-1995. D. tháng 5-1996. Ý nghĩa của sự ra đời nước Cộng hoà Nam Phi là thống nhất các dân tộc châu Phi, thành lập một nhà nước chung. mở đường cho nhà nước Nam Phi phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, c. mở đường cho nhà nước Nam Phi phát triển theo con đường xã hội chú nghĩa. D. xoá bỏ chê' độ phân biệt chúng tộc, mở ra giai đoạn phát triển mới cho các dân tộc miền Nam châu Phi, đưa người da đen lên nắm quyền thực sự ở châu Phi. Câu 2. Điền vào cột nội dung các giai đoạn phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi trong báng sau : Thời gian Nội dung các giai đoạn phát triển 1945 - 1960 1960- 1980 Từ năm 1980 đến nay Cáu 3. Hãy trình bày những nét chính về sự phát triển kinh tế, xã hội của các nước châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai.