Giải Lịch Sử 10 Bài 16: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (Tiếp theo)
THÒI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬR DÂN TỘC MỤC TIÊU BÀI HỌC Kiến thức Giúp HS thấy được tính liên tục rộng lớn, quần chúng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân ta trong các thế kỉ I - IX. Nguyên nhân là do chính sách thống trị tàn bạo của phong kiến phương Bắc và tinh thần đấu tranh bất khuất, không cam chịu làm nô lệ của nhân dân ta. Nắm được những nét chính về diễn biến, kết quả, ý nghĩa của một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Hai Bà Trưng, Lí Bí, chiến thắng Bạch Đằng (938). Kĩ năng Rèn kĩ năng hệ thống hóa kiến thức, lập bảng thống kê, sử dụng đồ hình để trình bày diễn biến. NHŨNG KIẾN THỨC cơ BẢN CẦN NẮM VŨNG Cuộc đâu tranh giành độc lập (thế kỉ 1 đến đầu thê kỉ X) Thời gian Tên cuộc khởi nghĩa 40 KN Hai Bà Trưng 100,137,144 KN của ND Nhật Nam 157 KN của ND Cửu Nhân 178,190 KN của ND Giao Chỉ 248 KN Bà Triệu 542 KN Lí Bí 687 KN Lí Tự Tiên 722 KN Mai Thúc Loan 776-791 KN Phùng Hưng 905 KN Khúc Thừa Dự 1. Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỉ I đến thê' kỉ X. Trong suốt 1000 năm Bắc thuộc, dân Au Lạc liên tiếp vùng dậy đấu tranh giành độc lập dân tộc. Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tiếp, rộng lớn; nhiều cuộc có nhân dân cả ba quận tham gia. Kết quả: Nhiều cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi, lập được chính quyền tự chủ. (Hai Bà Trưng, Lí Bí, Khúc Thừa Dự) Ý nghĩa: thể hiện tinh thần' yêu nước chống giặc ngoại xâm, ý chí tự chủ và tinh thần dân tộc của nhân dân Âu Lạc. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Một sô' cuộc khởi nghĩa tiêu biểu Cuộc khởi nghĩa Thời gian Kẻ thù Địa bàn Tóm tắt diễn biến Ý nghĩa Hai Bà Trưng 3-40 Nhà Đông Hán Hát Môn Mê Linh, Cổ Loa, Thủy Lâu 3/40 Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, được nhân dân nhiệt liệt hường ứng, chiếm được Cổ Loa, buộc thái thú Tô Địch chốn về TQ. KN thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua xây dựng chính quyền tự chủ. Năm 42 nhà Hán Mở đầu cho cuộc đấu tranh chống áp bức đô hộ của nhân dân Âu Lạc. Khẳng định khả năng, vai trò của phụ nữ trong đấu tranh chống ngoại xâm. Cuộc khởi nghĩa Thời gian Kẻ thù Địa bàn Tóm tát diễn biến ¥ nghĩa đưa hai vạn quân sang xâm lược. Hai Bà Trưng tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do chênh lệnh về lực lượng nên thất bại. Hai Bà Trưng hi sinh. Lí Bí 542 Nhà Lương Long Biên Tô Lịch Năm 542 Lí Bí liên kết hào kiệt các châu, lật đổ chế độ đô hộ Năm 544 Lí Bí lên ngôi lập nước Vạn Xuân Năm 542 nhà Lương đem quân xâm lược, Lí Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến Năm 550 thắng lợi. Triệu Quang Phục lên ngôi vua. Năm 571 Lí Phất Tử cướp ngôi Năm 603 nhà Tuỳ xâm lược nước Vạn Xuân thất bại Giành được độc lập tự chủ sau 500 năm đấu tranh bền bỉ. Khẳng định được sự trưởng thành của ý thức dân tộc. Đánh dấu bước phát triển của phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc. Năm 905 Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình, giành quyền tự chủ (giành chức Tiết Độ sứ). Năm 907 Khúc Hào xây dựng chính quyền độc lập tự chủ. Lật đổ ách đô hộ của nhà Đường, giành độc lập tư chủ, Đánh dấu thắng lợi căn'bản trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc. Cuộc khởi nghĩa Thời gian Kẻ thù Địa bàn Tóm tắt diễn biến Ý nghĩa - Năm 938 Nam Hán xâm lược nước ta, Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân giết chết tên phản tặc Kiều Công Tiền (cầu viêrrpQam Hán) và tổ chức đánh quân Nam Hán trên sông. Bạch Đằng, đập tan âm mưa xâm lược của nhà Nam Hám. Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước Mở ra một thời đại mới - thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc. Kết thúc vĩnh viễn 1 nghìn năm đô hộ phong kiến phương bắc. LUYỆN TẬP Gợi ý trả lời câu hỏi SGK. Câu 1: Những sự kiện chứng tỏ tính liên tục và rộng lớn của phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc Lập bảng thống kê như ở mục 1 và mục 2, qua đó khẳng định tính liện tục và rộng lớn của phong trào đấu tranh của nhân dân ta thời Bắc thuộc. Câu 2; Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng Nguyên nhân + Có sự chỉ huy tài tình của Ngô Quyền với kế hoạch đánh giặc sáng tạo độc đáo + Quân và dân đoàn kết chiến đấu dũng cảm. Ý nghĩa Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước Mở ra một thời đại mới - thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc. Kết thúc vĩnh viễn một nghìn nãm đô hộ phong kiến phương bắc. Câu 3: Đóng góp của Hai Bà Trưng: Đánh đuổi được quân Đông Hán, được nhân dân suy tôn làm vua, xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ. Đóng góp của Lí Bí: Đánh đuổi nhà Lương, lên ngôi vua; nước Vạn Xuân độc lập, tự chủ ra đời. Đóng góp của Khúc Thừa Dụ: Đánh đuổi nhà Đường, mở ra thời kì độc lập tự chủ. Ngô Quyền: Đánh tan quân xâm lược Nam Hán, mở ra một thời đại mới - thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc.