Giải Lịch Sử 10 Bài 23: Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc cuối thế kỉ XVIII

PHONG TRÀO TÂY SON VÀ sự NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯÓC
BẢO VỆ TỔ QUỐC cuól THẾ KỈ XVIII
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Kiến thức
Giúp HS nắm và hiểu:
Thế kỉ XVI - XVIII đất nước bị chia làm hai miền có chính quyền riêng biệt mà hầu như các tập đoàn phong kiến thống trị không còn khả năng thống nhất lại.
Trước tình trạng khủng hoảng của chế độ phong kiến ờ cả 2 miền, nguy cơ chia cắt càng gia tăng. Phọng trào Tây Sơn, trong quá trình đánh đổ các tập đoàn phong kiến đang thống trị, đã xoá bỏ tình trạng chia cắt, bước đầu thống nhất lại đất nước.
Trong quá trình đấu tranh của mình, phong trào nông dân còn hoàn thành thắng lợi hai cuộc kháng chiến (chống Xiêm và chống Thanh), bảo vệ nền độc lập dân tộc, góp thêm những chiến công huy hoàng vào sự nghiệp giữ nước anh hùng của dân tộc.
Kĩ năng
Bồi dưỡng khả năng phần tích, nhận định sự kiện lịch sử.
NHŨNG KIẾN THỨC CẦN NẮM VŨNG
Phong trào Tây Son và sự nghiệp thống nhất đất nước cuôì thê kỉ XVHI
Giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến ở cả Đàng Ngoài, Đàng Trong khủng hoảng sâu sắc -> Phong trào nông dân bùng nổ.
Năm 1771 khởi nghĩa nông dân bùng lên ở Tây Sơn (Bình Định).
+ Từ một cuộc khởi nghĩa, phong trào nhanh chóng phát triển thành phong trào lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong.
Từ năm 1886 - 1788 nghĩa quân tiến ra Bắc lật đổ tập đoàn Lê - Trịnh, thống nhất đất nước.
Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ XVIII
Kháng chiến chống quán Xiêm (1785)
Nguyễn Ánh cầu viện quân Xiêm —» Năm vạn quân Xiêm tràn vào nước ta.
Năm 1785 Nguyễn Huệ đã tổ chức trận đánh phục kích Rạch Gầm - Xoài Mút (trên sông Tiền - tỉnh Tiền Giang) đánh tan quân Xiêm, Nguyễn Ánh phải chạy sang Xiêm.
Kháng chiến chống quân Thanh (1789).
Vua Lê Chiêu Thống cầu viện quân Thanh kéo sang nước ta.
Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, chỉ huy quân tiến ra Bắc.
Mùng 5 Tết 1789 nghĩa quân Tây Sơn giành chiến thắng vang dội ở Ngọc Hồi - Đống Đa, tiến vào Thăng Long, đánh bại hoàn toàn quân xâm lược.
Phong trào nông dân Tây Sơn đã bước đầu hoàn thành sự nghiệp thống nhấbđất nước và bảo vệ tổ quốc.
Vương triều Tây Sơn
Nãm 1778 Nguyễn Nhạc xưng Hoàng đê' —> Vương triều Tây Sơn thành lập.
Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế (Quang Trung) thống trị từ vùng đất từ Thuận Hóa trở ra Bắc.
Thành lập chính quyền các cấp, kêu gọi nhân dân khôi phục sản xuất.
Lập lại sổ hộ khẩu, tổ chức lại giáo dục, thi cử, tổ chức quân đội (dịch chữ Hán, chữ Nôm để làm tài liêu dạy học).
Đối ngoại hoàn hảo với nhà Thanh, quan hệ với Lào và Chân Lạp rất tốt đẹp.
Năm 1792 Quang Trung qua đời.
Năm 1802 Nguyễn ánh tấn công, các vương triều Tây Sơn lần lượt sụp đổ.
LUYỆN TẬP
Gợi ý trả lời câu hỏi SGK.
Câu 1: Đánh giá công lao của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất ■ đất nước
Lật đổ tập đoàn phong kiến Nguyễn Đàng Trong, Lê-Trịnh Đàng Ngoài chấm dứt tình trạng chia cắt đất nước.
Tạo điều kiện thống nhất về lãnh thổ, chính quyền trong cả nước.
Câu 2: Đặc điểm và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Thanh
*Đặc điểm:
Vua Lê Chiêu Thống phản bội quyền lợi dân tộc, cầu cứu quân Thanh, Quang Trung lên ngôi Hoàng đế tiến ra Bắc chống quân xâm lược bảo vệ độc lập dân tộc.
Quân Tây Sơn phải rút lui khỏi kinh thành Thăng Long.-
Quân Tây Sơn tiến quân thần tốc vừa đi vừa tuyển quân, chiến đấu quyết liệt và giành thắng lợi vang dội ở trận Ngọc Hổi - Đống Đa, đánh bại hoàn toàn quân xâm lược.
* Nguyên nhân:
Có sự chỉ huy tài tình của Quang Trung.
Được nhân dân ủng hộ.
Quân sĩ chiến đấu quyết liệt.
Câu 3: Vai trò của Quang Trung trong cuộc kháng chiến chống quân Xiêm và quân Thanh:
Chọn ưận đánh quyết định: Rạch Gầm - Xoài Mút, Ngọc Hồi - Đống Đa.
Động viên được quân sĩ.
Lên ngôi Hoàng đế, tiến quân thần tốc, vừa đi vừa tuyển quân.
Nghệ thuật chỉ huy quân sự trong từng cuộc kháng chiến cụ thể