Giải Lịch Sử 10 Bài 5: Trung Quốc thời phong kiến
Chương III TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN BÀI 5 TRUNG QUỐC THÒI PHONG KIẾN MỤC TIÊU ẸÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu học sinh cần nắm và hiểu: Kiến thức Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội. Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần - Hán cho đến thời Minh - Thanh. Chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa. Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng thịnh theo chu kỳ, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu ớt. Văn hóa Trung Quốc phát triển rực rỡ. Kĩ năng Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp học sinh biết phân tích và rút ra kết luận. Nắm vững các khái niệm cơ bản. nhũng kiến thức cần nắm vũng Trung Quốc thời Tần - Hán Sự hình thành nhà Tần - Hán Năm 221 TCN, nhà Tần thống nhất Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần Thủy Hoàng Lưu Bang lập ra nhà Hán 206 TCN - 220. Đến đây chế độ phong kiến Trung Quốc đã được xác lập. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Tần - Hán Ở trung ương: Hoàng đế có quyền tuyệt đối, bên dưới có thừa tướng, thái uý cùng các quan văn, võ. Ở địa phương: quan thái thú và huyện lệnh (tuyển dụng quan lại chủ yếu là hình thức tiến cử) • Chính sách xâm lược của nhà Tần - Hán: xâm lược các vùng xung quanfi, xâm lược Triều Tiên và đất đai của người Việt cổ. Sự phát triển chê độ phong kiến dưới thời Đường a. Vê' kinh tế Nông nghiệp: chính sách quân điền, áp dụng kĩ thuật canh tác mới, chọn giống,., dãn tới năng suất tăng. Thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển thịnh đạt: có các xưởng thủ công (tác phường) lụyện sắt, đóng thuyền. => Kinh tế thời Đường phát triển cao hơn so với các triều đại trước. . b. Về chính trị -Tùng bước hoàn thiện chính quyền từ trung ương xuống địa phương, có chức Tiết độ sứ Tuyển dụng quan lại bằng thi cử (bên cạnh việc cử con em thân tín xuống các địa phương). Tiếp tục chính sách xắm lược và mở rộng lãnh thổ. Mâu thuẫn xã hội dẫn đến khởi nghĩa nòng dân thế kỉ X khiến cho nhà Đường sụp đổ. Trung Quốc thời Minh, Thanh Sự thành lập nhà Minh, nhà Thanh Nhà Minh thành'lập (1638 - 1644), người sáng lập là Chu Nguyên Chương. Nhà Thanh thành lập 1644 - 1911. Sự phát triển kỉnh tế dưới triều Minh: Từ thế kỉ XVI đã xuất hiện mầm mống kinh tế TBCN: Thủ công nghiệp: xuất hiện công trường thủ công, quan hệ chủ - người làm thuê. Thương nghiệp phát triển, thành thị mở rộng và phồn thịnh. Vê chính trị: Bộ máy nhà nước phong kiến ngày càng tập quyền. Quyền lực ngày càng tập trung trong tay nhà vua. Mở rộng bành trướng ra bên ngoài, trong đó có sang xâm lược Đại Việt nhưng đã thất bại nặng nề. Chính sách của nhà Thanh Đối nội: áp bức dân tộc, mua chuộc địa chủ người Hán. Đối ngoại: Thi hành chính sách “bế quan toả cảng” => Chế độ phong kiến nhà Thanh sụp đổ năm 1911 Văn hóa Trung Quốc Tư tưởng Nho giáo giữ vai trò quan trọng trong hệ tư tưởng phong kiến, là công cụ tinh thần bảo vệ chế độ phong kiến, về sau nho giáo càng trở nên bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển cửa xã hội. Phật giáo cũng thịnh hành, nhất là thời Đường. Sử học: Tư Mã Thiên với bộ sử ký. Văn học Thơ phát triển mạnh dưới thời Đường Tiểu thuyết phát triển mạnh ở thời Minh - Thanh Khoa học kĩ thuật: Đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực hàng hải, nghề in, làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt,...và kĩ thuật xây dựng các cung điện phục vụ cho chế độ phong kiến III. LUYỆN TẬP Gợi ý trả lời câu hỏi SGK. Câu 1: Sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc Năm 221 TCN, nhà Tần đã thống nhất Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần Thủy Hoàng. Các giai cấp mới được hình thành: địa chủ ỵà nông dân công xã. Nông dân nhận ruộng của địa chủ để cày cấy nhưng phải nộp một phần hoa lợi cho địa chủ gọi là tô ruộng đất, chế độ phong kiến Trung Quốc được xác lập. Câu 2: Sự phát triển kinh tế dưới thời Đường Nông nghiệp: chính sách quân điền, áp dụng kĩ thuật canh tác mới, chọn giống,., dẫn tới năng suất tăng. Thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển thịnh đạt: có các xưởng thủ công (tác phường) luyện sắt, đóng thuyền. => Kinh tế thời Đường phát triển cao hơn so với các triều đại trước. Câu 3: Thành tựu văn hóa chủ yếu của Trung Quốc thời phong kiến Tư tưởng: Nho giáo giữ vai trò quan trọng trong hệ tư tưởng phong kiến, là công cụ tinh thần bảo vệ chế độ phong kiến, về sau nho giáo càng trở nên bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển của xã hội. Phật giáo cũng thịnh hành, nhất là thời Đường. Sử học: Tư Mã Thiên với bộ sử ký. Văn học: Thơ phát triển mạnh dưới thời Đường Tiểu thuyết phát triển mạnh ở thời Minh - Thanh Khoa học kĩ thuật: Đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực hàng hải, nghề in, làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt,... và kĩ thuật xây dựng các cung điện phục vụ cho chế độ phong kiến