Giải Lịch Sử 10 Bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII
CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP cuối THẾ KỈ XVIII I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức Học sinh nắm được cuộc Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản điển hình nhất thời kì lịch sử thế giới cận đại. Nó đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển' ở Pháp, góp phần vào thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới. Kĩ năng Rèn luyện kĩ năng sử dụng đồ dùng trực quan, kĩ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện NHŨNG KIẾN THỨC CAN NẮM VŨNG I. Nước Pháp trước cách mạng Tình hình kinh tế, xã hội a. Kinh tế Cuối thế kỉ XVIII, Pháp vẫn là nước nông nghiêp + Công cụ, kĩ thuật canh tác lạc hậu, năng suất thấp. + Lãnh chúa, Giáo hội bóc lột nông dân nặng nề Công thương nghiệp phát triển + Máy móc sử dụng ngày càng nhiều (dệt, khai mỏ, luyện kim) + Công nhân đông, sống tập trung + Buôn bán mở rộng với nhiều nước h. Chính trị Xã hội chia thành ba đẳng cấp + Tăng lữ nắm đặc quyền + Quý tộc kinh tế, chính trị, giáo hội. + Đẳng cấp thứ ba: gồm TS nông dân, bình dân.- Họ làm ra của cải, phải đóng mọi thứ thuế, không được hưởng quyền lợi chính trị. Mâu thuẫn xã hội gay gắt Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng Những tư tưởng tiến bộ phê phán những quan điểm lỗi thời, giáo lí lạc hậu, mở đường cho xã hội phát triển Triết học ánh súng dọn đường cho cách mạng bùng nổ, định hướng cho một xã hội mới tương lai. Tiến trình của cách mạng 1. Cách mạng bùng nổ. Nền quân chủ lập hiến Ngày 5/5/1789 Hội nghị ba đẳng cấp do nhà vua triệu tập bị đẳng cấp thứ ba phản đối. Ngày 14/7/1789, quần chúng phá ngục Ba-xti, mở đầu cho cách mạng Pháp. Quần chúng nhân dân nổi dậy khắp nơi(cả thành thị và nông thôn), chính quyền của tư sản tài chính được thiết lập (Quốc hội lập hiến) + Thông qua Tuyên ngôn nhân quyền yà dân quyền. + Ban hành chính sách khuyến khích công thương nghiệp phát triển. + Tháng 9/1791 thông qua hiến pháp, xác lập nền chuyên chính tư sản (quân chủ lập hiến) Vua Pháp tìm cách chống phá cách mạng, khôi phục lại chế độ phong kiến, (xúi giục phản động trong nước, liên kết với phong kiến bên ngoài) Tháng 4/1792 Chiến tranh giữa Pháp với liên minh phong kiến Áo - Phổ bùng nổ Ngày 11/7/1792 Quốc hội tuyên bố Tổ quốc lâm nguy, quần chúng đã nhất loạt tự vũ trang bảo vệ đất nước. Tư sản công thương cầm quyền. Nền cộng hòa đượe thành lập Ngày 10/8/1792 quần chúng Pa-ri nổi dậy, lập chính quyền công xã cách mạng (phái Gi-rông-đanh); bắt vua và hoàng hậu. Ngày 21/9 Quốc hội tuyên bố lập nền Cộng hòa thứ nhất, xử tử nhà vua Đầu năm 1793, nước Pháp đứng trước khó khăn mới + Trong nước: Bọn phản động nổi dậy; đời sống nhân dân khó khăn. + Bên ngoài: Liên minh phong kiến châu'Âu đe doạ cách mạng. Ngày 31/5/1793 quần chúng Pa-ri nổi dậy, lật đổ phái Ghi-rông-đanh, giành chính quyền về tay phái Gia-cô-banh (2-6). Nền chuyên chính Gia-cô-banh - đỉnh cao của cách mạng. Trước những khó khăn, thử thách nghiêrq trọng, chính quyền Gia -cô- banh đã đưa ra những biện pháp kịp thời, hiệu quả. + Giải quyết ruộng đất cho nông dân, tiền lương cho công nhân. + Thông qua hiến pháp mới, mở rộng tự do dân chủ. + Ban hành lệnh “ Tổng động viên” + Xoá nạn đầu cơ tích trữ... Phái Gia-cô-banh đã hoàn thành nhiệm vụ chống thù trong, giặc ngoài, đưa cách mạng đến đỉnh cao. Trong lúc cách mạng đang lên, mâu thuẫn nội bộ đã làm cho phái Gia-cô- banh suy yếu. Cuộc đảo chính ngày 27/7/1794 đã đưa chính quyền vào tay bọn phản động, cách mạng Pháp thoái trào. Thòi kì thoái trào Sau cuộc đảo chính 27/7/1794, chính quyền thuộc phái tư sản mới giàu • lên trong chiến tranh, nhiều thành quả cách mạng bị thủ tiêu. Tháng 11/1799 Na-pô-lê-ông, Bô-na-pác làm cuộc đảo chính chấm dứt chế độ Đốc chính, nền độc tài quân sự dược thiết lập. Nãm 1804 Na-pô-lê-ông lên ngôi hoàng đế, thành lập đế chế thứ nhất. Năm 1815 chế độ quân chủ ở Pháp được phục hồi. ¥ nghĩa lịch sử của Cách mạng Pháp cuối thế kỉ XVIII Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình. + Lật đổ chế độ phong kiến cùng với những tàn dư của nó. + Giải quyết được vấn đề dân chủ (ruộng đất cho nông dân, quyền lợi của còng nhân) + Hình thành thị trường dân tộc thống nhất mỏ' đường cho lực lượng TBCN ở Pháp phát triển. + Giai cấp tư sản lãnh đạo, nhưng quần chúng quyết định tiến trình phát triển của cách mạng. Mở ra thời đại thắng lợi và củng cố quyền thống trị của giai cấp tư sản trên phạm vi thế giới. LUYỆN TẬP Gợi ý trả lời câu hỏi SGK. Câu 1. Hoàn cảnh cách mạng tư sản Pháp nổ ra Kinh tê Cuối thế kỉ XVIII, Pháp vẫn là nước nông nghiệp + Gông cụ, kĩ thuật canh tác lạc hậu, năng suất thấp. + Lãnh chúa, Giáo hội bóc lột nông dân nặng nề Công thương nghiệp, phát triển + Máy móc sử dụng ngày càng nhiều (dệt, khai mỏ, luyện kim) +. Công nhân đông, sống tập trung + Buôn bán mở rộng với nhiều nước Chính trị Xã hội chia thành ba đẳng cấp + Tăng lữ nắm đặc quyền + Quý tộc kinh tế, chính trị, giáo hội. + Đẳng cấp thứ ba: Gồm TS nông dân, bình dân. Họ làm ra của cải, phải đóng mọi thứ thuế, không được hưởng quyền lợi chính trị. Mâu thuẫn xã hội gay gắt Cuộc đâu tranh trên lĩnh vực tư tưởng Những tư tưởng tiến bộ phê phán những quan điểm lỗi thời, giáo lí lạc hậu, mở đường cho xã hội phát triển Triết học ánh súng dọn đường cho cách mạng bùng nổ, định hướng cho một xã hội mới tương lai. Câu 2: Lập bảng niên biểu diễn biên cách mạng Pháp Thòi gian Sự kiện -5/5/1789 - Hội nghị ba đẳng cấp do nhà vua triệu tập bị đẳng cap thứ ba phản đối. - 14-7-1789 - Quần chúng phá ngục Ba-xti, mở đầu cho cách, mạng Pháp. Thời gian Sự kiện -9/1791 Thông qua Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền. - Thông qua hiến pháp, xác lập nền chuyên chính tư sản (quân chủ lập hiến) -4/1792 - Chiến tranh giữa Pháp với liên minh phong kiến áo - Phổ bùng nổ - 11/7/1792 - Quốc hội tuyên bố Tổ quốc lâm nguy, quần chúng đã nhất loạt tự vũ trang bảo vệ đất nước. - 10/8/1792 - Quần chúng Pa-ri nổi dậy, lập chính quyền công xã cách mạng (phái Gi-rông-đanh); bắt vua và hoàng hậu. -21/1/1793 - Vua Lu-i bị xử tử -31/5/1793 - Quần chúng Pa-ri nổi dậy, lật đổ phái Ghi-rông-đanh, giành chính quyền về tay phái Gia-cô-banh (2-6). -23/8/1793 - Quốc hội thông qua sắc lệnh Tổng động viên toàn quốc, dập tắt nội phản và đánh tan ngoại xâm. -27/7/1794. - Lực lượng tư sản phản động đảo chính, Rô-be -xpie bị bắt và xử tử, chấm dứt giai đoạn phát triển của cách mạng Câu 3: Ý nghĩa lịch sử cách mạng tư sản Pháp Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình. + Lật đổ chế độ phong kiến cùng với những tàn dư của nó. + Giải quyết được vâh đề dân chủ (ruộng đất cho nông dân, quyền lợi của công nhân) + Hình thành thị trường dân tộc thống nhất mở đường cho lực lượng TBCN ở Pháp phát triển. + Giai cấp tư sản lãnh đạo, nhưng quần chúng quyết định tiến trình phát triển của cách mạng. Mở ra thời đại thắng lợi và củng cố quyền thống trị cua giai cấp tư sản trên phạm vi thế giới.