SGK Ngữ Văn 7 - Mẹ tôi
VĂN BẢN MẸ TÔI Thứ năm, ngày 10 tháng 11 Bố đê’ ý là sáng nay, lúc cô giáo đến thăm, khi nói với mẹ, tôi có nhỡ thót ra một lời thiếu lễ độ)1). Đê’ cảnh cáo)2) tôi, bố đã viết thư này. Đọc thư tôi xúc động vô cùng. "Trước mặt cô giáo, con đã thiếu lễ độ với mẹ. Việc như thếkhông bao giờ con dược tái phạm nữa. En-ri-cô của bô' ạ ! Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy ! Bố nhớ, cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển)3) của con, quằn quại)4) vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thê’ mất con !... Nhớ lại điều ây, bố không thê’ nén được cơn tức giận đô'i với con. Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à ! Con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư ? Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc đê’ tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thê’ đi ăn xin đê’ nuôi con, có thê’ hi sinh tính mạng đê’ cứu sống con ! Hãy nghĩ kĩ điều này, En-ri-cô ạ : Trong đời, con có thê’ trải qua những ngày buồn thảm, nhung ngày buồn thảm nhất tất sẽ là ngày mà con mất mẹ. Khi đã khôn lớn, trưởng thành)3), khi các cuộc đấu tranh đã tôi luyện con thành người dũng cảm, có thê’ có lúc con sẽ mong ước thiết tha được nghe lại tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay ra đón vào lòng. Dù có lớn khôn, khoẻ mạnh thế nào đi chăng nữa, con sẽ vẫn tự thấy mình chỉ là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không được chở che. Con sẽ cay đắng khi nhớ lại những lúc đã làm cho mẹ đau lòng... Con sẽ không thê’ sông thanh thản, nếu đã làm cho mẹ buồn phiền. Dù có hối hận)6), có cầu xin linh hồn mẹ tha thứ... tâ't cả cũng chỉ vô ích mà thôi. Lương tân/7) con sẽ không một phút nào yên tĩnh. Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khô’ hình)8). En-ri-cô này ! Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xâu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thương yêu đó. Từ nay, không bao giờ con được thô't ra một lời nói nặng với mẹ. Con phải XÚT lỗi mẹ, không phải vì sợ bô', mà do sự thành khẩn trong lòng. Con hãy cầu xin mẹ hôn con, đê’ cho chiếc hốn â'y xoá đi cái dâu vết vong ân bội nghĩa)9) trên trán con. Bô' rat yêu con, En-ri-cô ạ, con là niềm hi vọng tha thiết nhất của đời bô', nhưng thà rằng bô' không có con, còn hơn là thây con bội bạc(10) với mẹ. Thôi, trong một thời gian con đùng hôn bô': bô' sẽ không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được. Bố của con" (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi(*\ Những tâm lòng cao cả, Sđd) Chú thích (★) Ét-môn-đồ đơ A-mi-xi (1846 - 1908), nhà văn I-ta-li-a (Ý), tác giả của các cuốn sách : Cuộc đời của các chiến binh (tập truyện ngắn, 1868), Những tấm lòng cao cả (truyện thiếu nhi, 1886), Cuốh truyện của người thầy (1890), Giữa trường và nhà (tập truyện ngắn, 1892),... Lễ độ: thái độ được coi là đúng mực, biết coi trọng người khác khi giao tiếp. cảnh cáo: phê phán một cách nghiêm khắc đối với những việc làm sai trái. Hơi thở hổn hển : hơi thở mạnh, ngắt quãng khó khăn, mệt nhọc. Quằn quại: chỉ tình trạng đau đớn, vật vã của cơ thể. ơ đây chỉ trạng thái tình cảm đau đớn tột độ khi trong lòng có nỗi lo âu, buồn bã. Trưởng thành : đã trở thành người lớn. Hối hận : lấy làm tiếc và day dứt, đau đớn, tự trách mình khi nhận ra đã làm một điều gì đó sai lầm. Lương tâm : chỉ yếu tố tinh thần giúp bản thân nhận ra dược cái đúng, cái sai về đạo đức để có thể tự điều chỉnh việc làm của mình (lương : tốt, lành ; tâm : trái tim, lòng người). Khổ hình : hình phạt nặng nề, khổ sỏ về thể xác. Vong ân bội nghĩa : quên ơn (vong ârì), trái với đạo nghĩa (bội nghĩa'). Bội bạc: phản lại người tốt, người đã từng giúp đỡ mình. ĐỌC - HIỂU VẦN BẢN Văn bản là một bức thư của người bô' gửi cho con, nhưng tại sao tác giả lại lây nhan đề là "Mẹ tôi" ? Thái độ của người bô' đôi với En-ri-cô qua bức thư là thái độ như thế nào ? Dựa vào đâu mà em biết được ? Lí do gì đã khiến ông có thái độ ấy ? Trong truyện có những hình ảnh, chi tiết nào nói về người mẹ của En-ri-cô ? Qua đó em hiểu mẹ của En-ri-cô là người như thế nào ? Theo em, điều gì đã khiến En-ri-cô "xúc động vô cùng" khi đọc thư của bố ? Hãy tìm hiểu và lựa chọn những lí do mà em cho là đúng trong các lí do sau : Vì bô' gợi lại những kỉ niệm giữa mẹ và En-ri-cô. Vì En-ri-cô sợ bô'. Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. Vì những lời nói râ't chân tình và sâu sắc của bô'. Vì En-ri-cô thây xấu hổ. Ngoài những lí do trên, có còn lí do nào khác không ? * Theo em, tại sao người bô' không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư ? Ghi nhớ "Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xâu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thương yêu đó." (A-mi-xỉ) LUYỆN TẬP Hãy chọn một đoạn trong thư của bô' En-ri-cô có nội dung thể hiện vai trò vô cùng lớn lao của người mẹ đốĩ với con và học thuộc đoạn đó. Hãy kể lại một sự việc em lỡ gây ra khiến bô', mẹ buồn phiền. ĐỌC THÊM THƯ GỬI MẸ Con thường sôhg ngẩng cao đầu mẹ ạ Tính tình con hơi ngàng bướng kiêu kì . Nếu có vị chúa nào nhìn con vào mắt Con chẳng bao giờ cúi mặt trước uy nghỉ. Nhưng mẹ ơi con xin thú thật Trái tim con dù kiêu hãnh thê'nào Đứng trước mẹ dịu dàng, chân chất Con thấy mình bé nhỏ làm sao. (Hen-rích Hai-nơ, Tế Hanh dịch) VÌ SAO HOA CÚC CÓ NHIÊU CÁNH NHỎ Ngày xưa có một em bé gái đi tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ. Em được Phật trao cho một bông cúc. Sau khi dặn em cách làm thuốc cho mẹ, Phật nói thêm : "Hoa cúc có bao nhiêu cánh, người mẹ sẽ sống thêm bây nhiêu năm". Vì muốn mẹ sống thật lâu, cô bé dừng lại bên đường tước các cánh hoa ra thành nhiều cánh nhỏ. Từ đó hoa cúc có rất nhiều cánh... Ngày nay cúc vẫn được dùng chữa bệnh. (Theo Người mẹ và phái đẹp, NXB Văn hoá, Hà Nội, 1990)