SGK Địa Lí 8 - Bài 1. Vị trí địa lí, địa hình và khoáng sản
Bài 1 ị VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐỊA HÌNH VẦ KHOANG SẨN Châu Á là châu lục rộng lớn nhất, có điều kiện tự nhiên phức tạp và đa dạng. Tính phức tạp, đa dạng đó được thể hiện trước hết qua cấu tạo địa hình và sự phân bố khoáng sản. VỊ TRÍ ĐỊA LI VÀ KÍCH THlróC CỦA CHÂU LỤC Châu Á là một bộ phận cúa lục địa Á - Âu. Diện tích phần đất liên rộng khoảng 41,5 triệu km2, nếu tính cả diện tích các đào phụ thuộc thì rộng tói 44,4 triệu km2. Dựa vào hình 1.1, em hãy cho biết: - Điểm cực Bắc và cực Nam phần đất liền cùa châu Á nằm trên những vĩ độ địa lí nào ? B Chiêu dài từ điềm cực Bắc đến điểm cực Nam D Chiéu rộng từ bờ Tây đến bờ Đỏng nơi lãnh thổ rộng nhất CHÚ GIẢI I I Cháu A I Các châu lục khấc Điềm A ó 77°44'3 ĐiểmBỞ1°16'B ***** Kênh đào - Châu Á tiếp giáp với các đại dưong và các châu lục nào ? Hình 1.1. Lược đồ vị trí địa lí châu Á trên Địa Cẩu - Chiều dài từ điểm cực Bắc đêh điểm cực Nam, chiều rộng từ bờ Tây sang bờ Đông nơi lãnh thổ mở rộng nhất là bao nhiêu kilômét ? Châu Á kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo, tiếp giáp với hai châu lục .và ba đại dương rộng lớn. Đây là châu lục rộng nhất thế giới. CHÚ GIẢI ĐB : Đồng bằng — Đường sống núi và đỉnh núi SN : Sơn nguyên Bđ: Bán đảo D : Dãy núi Hoang mạc cát s. Xưa Đa-ri-a s. A-mu Đa-ri-a s:Sông ít Núi lừa ■ Than ũ Khí đốt A sat I Dẩu mỏ “ Đổng ♦ Thiếc H Crôm >“> Man-gan Hình 1.2. Lược đổ địa hình, khoáng sản và sông hố châu Á ĐẶC ĐIẾM ĐỊA HÌNH VÀ KHOÁNG SẢN Đặc điểm địa hình Dựa vào hình 7.2, em hây’ : Tìm và đọc tên các dãy núi chính : Hi-ma-lay-a, Côn Luân, Thiên Sơn, An-tai... và các sơn nguyên chính : TrungXi-bia, Tây Tạng, A-ráp, I-ran, Đê-can... Tìm và đọc tên các đồng bằng rộng bậc nhất : Tu-ran, Lưỡng Hà, Ân - Hằng, Tây Xi-bia, Hoa Bắc, Hoa Trung v.v... Xác định các hướng núi chính. Dựa vào hình 1.2, chúng ta có thế thấy : Châu Á có nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đồ sộ và nhiéu đồng bàng rộng bậc nhất thè giới. Các dãy núi chạy theo hai hướng chính : đông - tây hoặc gân đông - tây và bấc - nam hoặc gân bác - nam làm cho địa hình bị chia cát rất phức tạp. Các núi và sơn nguyên cao tập trung chủ yếu ớ vùng trung tâm. Trên các núi cao có băng hà bao phủ quanh năm. Khoáng sán Dựa vào hình 7.2, em hãy cho biết : ơ châu Á có những khoáng sán chù yếu nào ? Dầu mò và khí đốt tập trung nhiều nhất ờ những khu vực nào ? Cháu Á có nguồn khoáng sán rất phong phú và có trử lượng lớn. Các khoáng sản quan trọng nhất là dáu mó, khí đốt, than, sát, crôm và một số kim loại màu như đóng, thiếc,... Châu Á là châu lục rộng lớn nhất thế giới, nằm kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo. Trên lãnh thổ có nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đổ sộ chạy theo hai hướng chính và nhiều đồng bằng rộng nằm xen kẽ với nhau làm cho địa hình bị chia cắt phức tạp. Châu Á có nguồn khoáng sản phong phú, quan trọng nhất là : dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, crôm và nhiều kim loại màu. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Hãy nêu các đặc điếm vé vị tri địa li, kích thước cua lãnh thổ châu Á và ý nghĩa của chúng đối với khí hậu. Hãy nêu các đạc điểm cua địa hình châu Á. Dựa vào hình 1.2, hãy ghi tén các đóng bàng lớn và các sông chính chảy trên từng đồng bàng vào vở học theo bang mảu dưới đây : STT Các đống bằng lớn Các sông chính 1 2 3