SGK Địa Lí 8 - Bài 42. Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ
Bài 42 : MIỀN TÂY BẮC VÀ BẮC TRUNG Bộ Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là cầu nối giữa hai miền địa lí tự nhiên phía bắc và phía nam. Thiên nhiên ỏ đây có nhiều nét độc đáo và phức tạp. VỊ TRÍ, PHẠM VI LÃNH THÔ Mién Tây Bác và Bác Trung Bộ thuộc hữu ngạn sông Hóng, từ Lai Châu đến Thừa Thiên - Huế. Dựa trên hình 42.1 xác định vị trí và giới hạn cùa miền Tây Bắc và Bác Trung Bộ. ĐỊA HÌNH CAO NHẤT VIỆT NAM Đây là miến núi non trùng điệp, nhiéu núi cao, thung lũng sâu. Sõng suối lám thác, nhiéu ghénh. Các dãy núi chạy theo huóng tây bác - đông nam, so le nhau, xen giũa là các son nguyên đá vôi rẩt đồ sộ. Dãy núi Hoàng Liên Son cao và hùng vĩ nhất Việt Nam, có đủ các vành đai khí hậu - sinh vật từ nhiệt đói chân núi tới ôn đới núi cao. - Hãy quan sát hỉnh 42.1 và cho biết những dãy núi, những sông lớn nào cỏ hướng tây bắc - đông nam ? Các mạch núi lan ra sát biến, xen với đồng bàng chân núi và nhũng cồn cát tráng tạo cho vùng duyên hải Trung Bộ nước ta nhũng cảnh quan rất đẹp và đa dạng. KHÍ HẬU ĐẶC BIỆT DO TÁC ĐỘNG CỦA ĐỊA HÌNH Mùa đông ở đây đến muộn và kết thúc khá sớm. Míén núi cũng thường chì có ba tháng lạnh vói nhiệt độ trung bình dưới 18°c (tháng 12,1, 2). Ngay cả khi gió mùa đông bắc tràn tới nhiệt độ ở đây cũng thường cao hon ờ mién Bác và Đông Bác Bắc Bộ từ 2 - 3°c. Hãy giãi thích tại sao ở miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ mùá đông lại ngán hơn và ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ ? Hình 42.1. Lược đồ địa hình và khoáng sản miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ Vào mùa hạ gió tây nam từ vịnh Ben-gan tới, vượt qua các dải núi phía tây trên biên giới Việt - Lào, bị biến tính trở nên khô nóng ảnh hưởng mạnh tói chế độ mưa của mién, đặc biệt là vùng ven biển Đông Trường Son. Qua hình 42.2, em có nhận xét gì về chế độ mưa cùa miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ ? Hình 42.2. Biểu đồ lượng mưa tại Lai Châu và Quảng Bình Theo sát mùa mưa, mùa lũ củng chậm dần. ơ Tây Bác lũ lớn nhất vào tháng 7, còn ỏ Bắc Trung Bộ vào các tháng 10, 11. TÀI NGUYÊN PHONG PHÚ ĐANG ĐUỢC ĐIỀU TRA, KHAI THÁC Sông ngòi trong mién có độ dốc lớn, có giá trị cao vé thuỷ điện. Nổi lên hàng đâu là tiém năng thuỷ điện sông Đà. Trên sông Đà có thế xây dựng nhiều nhà máy thuỷ điện lớn như Hoà Bình, Sơn La. Dòng sông Đà sẽ được ngăn thành những hó nước khống lổ, cung cấp mỏi năm hàng chục tỉ kWh điện và nhiều lợi ích khác. Hãy nêu giá trị tổng hợp cùa hồ Hoà Bình ? Trong mién có tới hàng trăm mò và điểm quặng khác nhau, có giá trị lớn là các mỏ đất hiếm, crômit, thiếc, sắt, titan, đá quý và đá vôi. Em hãy xác định vị trí và địa danh cùa các mò ghi trên hình 42.1. Do có khu vực núi cao Hoàng Liên Sơn nên mién Tây Bác và Bắc Trung Bộ là miến có đầy đủ hệ thống các vành đai thực vật ở Việt Nam, từ rừng nhiệt đới chân núi đến rừng ôn đới núi cao. Trong các khu rừng Trường Sơn còn bảo tổn được nhiều loài sinh vật quý hiếm. Tài nguyên biển của mién Tây Bác và Bác Trung Bộ củng thật to lớn và đa dạng. Các bãi biến Sám Sơn (Thanh Hoá), Cửa Lò (Nghệ An), Thiên Cám (Hà Tinh), Lăng Cô (Thừa Thiên - Huê')... hàng năm thu hút hàng vạn khách du lịch trong và ngoài nuớc. BẢO VỆ MŨI TRƯỜNG VÀ PHÒNG CHÔNG THIÊN TAI Việc khôi phục và phát triến diện tích rùng trong mién là khâu then chốt để đảm bảo cuộc sống của nhân dân bén vũng, đặc biệt là tại các vùng núi cao đáu nguón nuớc như Hoàng Liên Sơn, Trường Sơn... Tiếp theo là bảo vệ và nuôi dưỡng các hệ sinh thái ven biến, đầm phá và cửa sõng. Mién Tây Bắc và Bắc Trung Bộ thường có nhiều thiên tai. Tại các vùng núi, thiên tai là sương muối, giá rét, lũ bùn, lũ quét. Tại vùng duyên hai là bão lụt, hạn hán, gió Tây khô nóng... Do vậy phải luôn sản sàng và chủ động phòng chống thiên tai đế giảm nhẹ tác hại của chú Ìg. Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có địa hình cao nhất nước ta, có nhiều dãy núi và sông lớn hướng tây bắc - đông nam. Khí hậu của miền còn chịu ảnh hưởng của gió mùa động bắc và gió phơn tây nam. Tài nguyên của miền rất phong phú đa dạng nhung khai thác còn chậm. Cần tích cực bảo vệ và phát triển các hệ sinh thái rừng, ven biển và hải đảo. CÂU HÒI VÀ BÀI TẬP Nêu những đặc điếm tự nhiên nổi bật cùa mién Tây Bấc và Bắc Trung Bộ. Vì sao báo vệ và phát triển rừng là khâu then chốt đề xây dựng cuộc sống bén vững của nhân dân mién Tây Bắc và Bác Trung Bộ. Hãy sáp xếp các đèo sau đây theo đúng trình tự từ Nam ra Bác : đèo Ngang, đèo Mụ Giạ, đèo Keo Nưa, đèo Lao Bảo, đèo Hải Vân và cho biết chúng nàm trên những quốc lộ nào ? Sưu tâm tranh ánh, tư liệu vé hệ sinh thái của các vườn quốc gia trong miến Tây Bắc và Bác Trung Bộ (Hoàng Liên Sơn, Bến En, Pù Mát, Vũ Quang, Phong Nha - Ke Bàng...). 147 s