SGK Địa Lí 8 - Bài 41. Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ

Bài 41 MIỀN BẮC
VÀ ĐÔNG BẮC BẮC BỘ
Việt Nam được chia thành ba miền địa lí tự nhiên. Mỗi miền có những nét nổi bật về cảnh quan tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.
VỊ TRÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THÔ
Mién Bác và Đông Bác Bác Bộ bao gồm khu đồi núi tả ngạn sông Hông và khu đồng bàng Bác Bộ. Mién này tiếp lién với khu vực ngoại chí tuyến và á nhiệt đới Hoa Nam (Trung Quốc) chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa cực đới lạnh giá.
Dựa trên hình 41.1, xác định vị trí và giới hạn cùa miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỚI BỊ GIẢM SÚT MẠNH MẼ, MÙA ĐÔNG LẠNH NHẤT
CẢ NƯỚC
Mùa đông lạnh giá, mưa phùn, gió bấc, lượng mưa nhở là nét nối bật của thiên nhiên ở đây. Một năm có trên 20 đạt gió mùa cực đới tràn vé. Mùa đông đến sớm và kết thúc muộn. Nhiệt độ thấp nhất có thể xuống dưới o°c ở mién núi và dưới 5°c ở đóng bàng.
Mùa hạ nóng ầm và mưa nhiéu. Đặc biệt tiết mưa ngâu vào giữa hạ (tháng 8) mang lại lượng mưa lớn cho khu vực đổng bàng sông Hổng.
Mùa đông lạnh đã tạo điéu kiện cho sinh vật ưa lạnh cận nhiệt đới phát triến, nhất là rau màu, hoa quả vụ đông - xuân. Song cần đé phòng sưong muối, sưong giá và hạn hán xảy ra.
ĐIA HÌNH PHẨN LỚN LÀ ĐỒI NÚI THẤP VỚI NHIÊU CÁNH CUNG NÚI MỞ RỘNG
VỀ PHÍA BẮC VÀ QUY TỤ ờ TAM ĐẢO
Tuy là vùng đổi núi thấp nhưng địa hình ở đây cùng rất đa dạng. Đặc biệt địa hình cacxto đá vôi độc đáo có mặt ở nhiéu nơi.
Hãy xác định trên hình 41.1 :
- Các sơn nguyên đá vôi Hà Giang, Cao Bằng.
Các dãy núi cánh cung Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều.
Đồng bằng sông Hồng.
Vùng quấn đảo Hạ Long - Quàng Ninh.
Tại các mién núi còn có các đông bàng nhở như Cao Bàng, Lạng Sơn, Tuyên Quang...
Cao nhất miền là khu vực nén cổ thượng nguồn sông Chảy, ơ đày có nhiéu ngọn núi cao trẽn 2000m và tạo thành những sơn nguyên hiểm trờ như Đổng Văn, Hà Giang.
Quan sát lát cất địa hình dưới đây và nhận xét về hướng nghiêng cùa địa hình Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
Hình 41.2. Lát cắt địa hình hướng tây bắc - đông nam từ núi Pu Tha Ca tới đảo Cát Bà. Tỉ lệ ngang 1cm = 20 km.
Địa hình đổi núi thấp và đóng bàng mờ rộng, tạo điéu kiện cho hệ thống sông ngòi phát triến và toả rộng kháp mién.
- Quan sát hỉnh 41.1 xác định các hệ thống sông lớn và cho biết hướng chày của chúng.
Các sông thường có thung lủng rộng, độ dốc nho, hàm lượng phù sa tưong đổi lớn, hai mùa lủ và cạn rất rõ rệt.
Đế phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Hồng, nhân dân ta đã làm gì ? V iệc làm đó đã biến đối địa Kinh ở đây như thê' nào ?
TAI NGUYEN PHONG PHU, ĐA DẠNG VA NHIEU CANH QUAN ĐẸP Nũl TIẼNG
Đây là mién giàu khoáng san nhất so với cá nước, nòi bật là than đá (Quáng Ninh, Thái Nguyên), apatít (Lào Cai), quặng sát (Thái Nguyên), quặng thiếc và vonfram (Cao Bàng), thuy ngân (Hà Giang) ; đá vôi, đất sét... có ờ nhiều nơi. Các nguồn năng lượng như thuý điện, khi đốt, than bùn đã và đang được khai thác.
Miền Bác.và Đông Bắc Bắc Bộ nói tiếng với nhỉéu cánh quan đẹp như vịnh Hạ Long, bãi tám Trà Cố, núi Mầu Sơn, hổ Ba Bế, các VQG Cúc Phương, Tam Đao, Ba Vì...
Đi đôi với nhùng mặt thuận lợi, thiên nhiên miền Bác và Đông Bác Bác Bộ cũng có không ít khó khăn, trơ ngại như bão lụt, hạn hán, giá rét. ơ một số vùng cân bàng sinh thái tự nhiên bị đáo lộn, rừng bị chặt phá, đất bị xói mòn, biến bị ô nhiẻm...
Hình 41.3. Hồ kiến tạo đá vôi Ba Bê’ (Bắc Kạn)
- Chúng ta phái làm thể nào để giữ cho môi trường ờ đây được trong sạch, kinh tê phát triển bền vững ?
Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có đặc điểm nổi bật là có mùa đông lạnh nhất cả nước. Địa hình đồi núi thấp và có nhiều nếp'núi cánh cung mở rộng về phía bắc. Tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng và nhiều cảnh đẹp nổi tiếng như vịnh Hạ'Long, hồ Ba Bể.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP.
Vi sao tính chất nhiệt đới của mién Bắc và Đông Bác Bác Bộ bị giảm sút mạnh mẽ ?
Chứng minh ràng mién Bác và Đông Bác Bác Bộ có tài nguyên phong phú, đa dạng. Nêu một số việc cần làm để bảo vệ môi truờng tự nhiên trong miên.
Vè biếu đó khi hậu ba trạm : Hà Giang, Lạng Son, Hà Nội theo các số liệu sau đây. Tính nhiệt độ trung bình năm và tổng lượng mưa năm của các trạm đã cho.
Báng 41.1. Nhiệt độ, lượng mưa ba trạm khí tượng Hà Giang, Lạng Sơn, Hà Nội
V Trạm
yếu \tố Tháng \
Hà Giang
Vĩ độ: 22°49'B
Kinh độ: 104°59'Đ
Cao : 118m
Lạng Sơn
Vĩ độ:21°50'B
Kinh độ: 108°46'Đ
Cao : 259 m
Hà Nội
Víđộ:21°01'B
Kinh độ : 105°48'Đ
Cao : 5m
Nhiệt độ
(°C)
Mưa
(mm)
Nhiệt độ
(°C)
Mưa
(mm)
Nhiệt độ
(°C)
Mưa
(mm)
1
15,5
30
13,7
21
16,4
18,6
2’
16,6
41
14,5
43
17,0
26,2
3
20,2
50
18,0
60
20,1
43,8
4
23,6
122
22,0
88
23,7
90,1
5
26,4
267
25,6
163
27,3
188,5
6
27,3
416
26,9
200
28,8
239,9
7
27,3
477
27,0
266
28,9
288,2
8
27,1
428	’
26,6
251
28,2
318
9
26,3
249
25,3
174
27,2
265,4
10
23,6
142
22,2
74
24,6
130,7
11
19,9
109
18,5
34
21,4
43,4
12
16,6
31
14,8
26
18,2
23,2