SGK Địa Lí 8 - Bài 12. Đặc điểm tự nhiên khu vực Đông Á
Bài 12 : ĐẶC ĐIỂM Tự NHIÊN KHU VỰC ĐÔNG Á Đông Á là khu vực rộng lớn nằm tiếp giáp với Thái Bình Dương, có điều kiện tự nhiên rất đa dạng. Đây là khu vực được con người khai thác lâu đời nên cảnh quan tự nhiên bị biến đổi rất sâu sắc. VỊ TRÍ ĐỊA Lí VÀ PHẠM VI KHU vục ĐÔNG Á Dựa vào hình 12.1, em hãy cho biết: Khu vực Đông Á bao gồm những quốc gia và vùng lãnh thố nào ? Các quốc gia và vùng lãnh thổ Đông Á tiếp giáp với các biền nào ? Lãnh thổ Đòng Á gồm hai bộ phận khác nhau : phán đất lién và phần hải đào. Phán đẩt liên bao gồm Trung Quốc và bán đảo Triều Tiên. Phân hải đảo gồm quân đảo Nhật Bán, đảo Đài Loan và đảo Hải Nam. ĐẶC ĐIẾM Tự NHIÊN Địa hình và sông ngòi Dựa vào hình 12.1, em hãy cho biết phần đất liền cùa Đông Á có những dãy núi, sơn nguyên, bồn địa và những đồng bằng lớn nào? Phán đất lién cua Đòng A chiếm tới 83,7% diện tích lãnh thổ. Đây là một bộ phận có điéu kiện tự nhiên rất đa dạng. , 0 đây có các hệ thống núi, sơn nguyên cao, hiếm trờ và các bổn địa rộng phân bố ở nưa phía tày Trung Quốc. Nhiều núi cao có băng hà bao phu quanh nãm, là nơi bắt nguồn của nhiéu sông lớn. Các vùng đói, núi thấp và các đồng bàng rộng, bàng pháng, phân bố ơ phía đỏng Trung Quốc và bán đảo Triéu Tiên. Dựa vào hình 12.1, em hãy nêu tên các sông lớn ở Đông Á và nơi bắt nguồn cùa chúng. Phân đất lién của Đóng Á có ba con sông lớn là A-mua, Hoàng Hà và Trường Giang. Sông A-mua chảy ở ria phía bác khu vực, đoạn trung lưu làm thành ranh giới tự nhiên giữa Trung Quốc và Liên bang Nga. Hoàng Hà và Trường Giang đéu bát nguồn trên son nguyên Tây Tạng, chảy vé phía đông rồi đổ ra Hoàng Hâi và biến Hoa Đông, ơ hạ lưu, các sông bói đáp thành những đổng bàng rộng, màu mờ. Nguồn cung cấp nước cùa hai sông đéu do băng tuyết tan và mưa gió mùa vào mùa hạ. Các sõng có lủ lớn vào cuối hạ, đầu thu và cạn vào đông xuân. Tuy nhiên Hoàng Hà có chê độ thất thường, trước đây vào mùa hạ hay có lụt lớn gây thiệt hại cho mùa màng và đời sống nhân dân. Phân hải đảo nàm trong "vòng đai lửa Thái Binh Dương". Đây là mién núi trẻ thường có động đất và núi lửa hoạt động mạnh gây tai hoạ lớn cho nhân dân. Ở Nhật Bán, các núi cao phân lớn là núi lửa. Hình 12.2. Nơi bắt nguồn của Truờng Giang (ảnh chụp vào mùa hạ), trên núi có băng hà bao phủ quanh năm Khí hậu và cánh quan Dựa vào hình 4.1 và 4.2, em hãy nhắc lại các hướng gió chính ờ Đông Á về mùa đông và mùa hạ. ơ Đông A, nửa phía đổng phần đất lién và phần hải đảo trong một nãm có hai mùa gió khác nhau. Mùa đông có gió mùa tây bác, thời tiết khô và lạnh. Riêng ở Nhật Bản, do gió tây bác đi qua biến nên vần có mưa. Vế mùa hạ có gió mùa đông nam từ bién vào, thời tiết mát, ám và mưa nhiéu. Nhờ khí hậu ám, nứa phía đông Trung Quốc, bán đảo Triều Tiên và phân hải đảo có rừng bao phu. Ngày nay phân lớn rừng đã bị con người khai phá, diện tích rùng còn lại rất ít. Nửa phía tây phân đất lién (tức Tây Trung Quốc) do vị trí nàm sâu trong nội địa, gió mùa từ biến không xâm nhập vào được, khí hậu quanh năm khô hạn, cảnh quan chủ yếu là thảo nguyên khô, bán hoang mạc và hoang mạc. Khu vực Đông Á gồm hai bộ phận Nửa phía tây phần đất liền có nhiều núi, sơn nguyên cao, hiểm trở và các bồn địa rộng có khí hậu và cảnh quan thuộc miền khô hạn. Nửa phía đông phần đất liền là vùng đồi, núi thấp xen các đồng bằng rộng. Phần hải đảo là vùng núi trẻ. Cả hai vùng này thuộc khí hậu gió mùa ẩm với cảnh quan rừng là chủ yếu. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Em hây nêu những điểm khác nhau vé địa hình giữa phán đất lién và phán hải đào của khu vực Đông Á. Hãy nêu những điém giống và khác nhau cùa hai sông Hoàng Hà và Trường Giang. Hãy phân biệt sự khác nhau vế khí hậu giữa các phán của khu vực Đông Á. Điéu kiện khí hậu đó có ảnh hướng đến cảnh quan như thế nào ? BÀI ĐỌC THÊM ĐỘNG ĐẤT VÀ NÚI LỬA Ở NHẬT BẢN Ỏ Nhật Bản, hoạt động núi lửa và động đất xảy ra thường xuyêri. Theo các thống kê, trên lãnh thổ Nhật Bản có tới 100 ngọn núi lửa, nhưng nay còn khoảng 40 ngọn đang hoạt động. Núi Phú Sĩ cao 3 776m là ngọn núi lửa đã tát. Đây là ngọn núi cao, hùng vĩ và là hình ảnh đẹp tượng trưng cho đất nước cùa xứ sò "Mặt Trời". Những trận động đất mạnh thường gây nhiêu tai hoạ lớn. Trận động đất năm 1923 ơ Tô-ki-ô đã làm gần 10 vạn người chết và mát tích. Trận động đất gán đây vào ngày 17-1-1995 ở thành phố cảng Cô-bê đả làm hơn 5 200 người chết, mất tích và hơn hai vạn người bị thương.