SGK Địa Lí 8 - Bài 31. Đặc điểm khí hậu Việt Nam

Bài 31 ĐẶC ĐIẾM KHÍ HẬU
VIỆT NAM
Khí hậu nước ta là khí hậu nhiệt đới gió mùa, đa dạng và thất thường.
So với các nước khác trên cùng vĩ độ, khí hậu Việt Nam có nhiều nét khác biệt. Việt Nam không bị khô hạn như khu vực Bắc Phi và Tây Nam Á, cũng không nóng ẩm quanh năm như các quốc đảo ỏ Đông Nam Á...
TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA ẤM
Bâu trời nhiệt đới quanh năm chan hoà ánh náng đã cung cấp cho nước ta một nguồn nhiệt nãng to lớn. Bình quân lm2 lãnh thó nhận được trẽn một triệu kilô calo, số giờ náng đạt tứ 1400 - 3000 giờ trong một năm.
Nhiệt độ trung bình nãm cùa không khí đều vượt 21 °C trẽn cả nước và tãng dần từ bác vào nam.
Bàng 31.1. Nhiệt độ và lượng mưa các trạm khí tượng Hà Nội, Huê và Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng
Trạm	~~~~~~~~	
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Hà Nội
Độ cao : 5m
Vi đọ:2l°0TB
Nhiệt đõ (°C)
16,4
17.0
20,2
23,7
27,3
28,8
28,9
28,2
27,2
24,6
21,4
18,2
Lượng mưa
(mm)
18,6
26,2
43,8
90,1
188.5
239,9
288,2
318,0
265,4
130,7
43,4
23,4
Huế
Độ cao : 17m
Vi độ : 16°24'B
Nhiệt đọ (°C)
19,7
20.9
23,2
26.0
28,0
29.2
29,4
28.8
27,0
25.1
23.2
20,8
Lượng mưa
(mm)
161,3
62,6
47,1
51,6
82,1
1 16.7
95,3
104,0
473,4
795.6
580,6
297,4
Tp Hổ Chí Minh
Độ cao : 9m
Vi độ: 10°47'B
Nhiệt độ (°C)
25.8
26,7
27,9
28,9
28,3
27.5
27,1
27,1
26,8
26.7
26.4
25,7
Lượng mưa
(mm)
13,8
4,1
10,5
50.4
218,4
311.7
293,7
269,8
327,0
266,7
116,5
48,3
Dựa vào bàng 37.7, cho biết những tháng nào có nhiệt độ không khí giảm dẩn từ nam ra bắc và giái thích vì sao ?
Khí hậu nước ta chia thành hai mùa rỏ rệt, phù hợp với hai mùa gió.
Vì sao hai loại gió mùa trên lại có đặc tính trái ngược nhau như vậy ?
Gió mùa đã mang đến cho nước ta một lượng mưa lớn (1500 - 2000mm/nãm) và độ ám không khí rất cao (trên 80%).
Một số nơi do điéu kiện địa hình, lượng mưa hàng năm tăng lẽn rất cao như Bác Quang (Hà Giang) 4802 mm, Hoàng Liên Sơn (Lào Cai) 3552 mm, Huê 2867 mm và Hòn Ba (Quang Nam) 3752 mm.
Vì sao các địa điểm trên lại thường có mưa lớn ?
TÍNH CHẤT ĐA DẠNG VÀ THẤT THƯỜNG
Khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm của nước ta không thuần nhất trẽn toàn quốc, phân hoá mạnh mẽ theo không gian và thời gian, hình thành nên các miền và khu vực khí hậu khác nhau rõ rệt sau đây :
Miền khí hậu phía Bác, từ dãy Bạch Mã (vĩ tuyên 16°B) trở ra, có mùa đông lạnh, tương đới ít mưa và nứa cuối mùa đông rất ám ướt; mùa hè nóng và nhiều mưa.
Miền khí hậu phía Nam, từ dãy Bạch Mã trở vào có khí hậu cận xích đạo, nhiệt độ quanh năm cao, với một mùa mưa và một mùa khô tương phán sâu sác.
Khu vực Đông Trường Sơn bao góm phân lãnh thó Trung Bộ. phía đông dãy Trường Sơn, từ Hoành Sơn (vì tuyến 18°B) tới Mũi Dinh (vĩ tuyến 11°B) có mùa mưa lệch hán vé thu đông.
Khí hậu Biển Đông Việt Nam mang tính chất gió mùa nhiệt đới hai dương.
Những nhân tô' chủ yếu nào đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường ?
Sự đa dạng của địa hình nước ta, nhất là độ cao và hướng cua các dãy núi lớn đã góp phân quan trọng hình thành nhiẻu vùng khi hậu, nhiều kiếu khí hậu khác nhau. Thị trấn Sa Pa ơ độ cao trên 1500 m quanh năm mát lạnh, có nhiều sương mù và có lúc chìm trong mưa tuyết (hình 31.1). Thời tiết miền núi cao thường khác nghiệt và biên đỏi nhanh chóng. Ta như thảy có cả bốn mùa trong một ngày.
Ngoài tính đa dạng, khí hậu Việt Nam còn rất thất thường, biến động mạnh, có năm rét sớm, năm rét muộn, nãm mưa lớn, năm khô hạn, năm ít bão, nãm nhiều bão... Công tác dự báo thời tiết và xác định thời vụ vì thê gặp nhiều khó khăn.
Hình 31.1. Tuyết phủ ở Sa Pa (Lào Cai)
Sự thất thường trong chế độ nhiệt chù yếu diễn ra ở miền nào ? Vì sao ?
Mưa lớn thường do bão và áp thấp nhiệt đới gây nên, tập trung ơ các tinh duyên hải Bác Bộ và Trung Bộ. Khi đó bộ vào ven bién nước ta, bão thường gây ra mưa lớn kéo dài nhiều ngày. Lượng mưa một ngày đêm ở vùng có bão đạt khoảng 150 - 300 mm, thậm chí trên 400 mm, gây úng ngập rất sâu.
Những năm gân đây các nhiều loạn khí tượng toàn câu như En Ninô và La Nina đã tác động mạnh đến khi hậu nước ta làm tăng cường tinh đa dạng và thất thường cua thời tiết, khí hậu Việt Nam.
Khí hậu nước ta là khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều, diễn biến phức tạp.
Hằng năm lãnh thổ Việt Nam, cả trên đất liền và trên biển, nhận được một lượng bức xạ mặt trời rất lớn, số giờ nắng nhiều, nhiệt độ cao, lượng mưa và độ ẩm tương đối của không khí lớn.
Khí hậu nước ta thay đổi theo mùa và theo vùng (từ thấp lên cao, từ bắc vào nam và từ đông sang tây) rất rõ rệt.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Đặc điếm chung của khi hậu nuớc ta là gí? Nét độc đáo của khi hậu nước ta thế hiện ờ những mặt nào ?
Nước ta có mấy mién khí hậu ? Nêu đặc điếm khí hậu từng mién.
Em hãy sưu tâm năm cảu ca dao, tục ngữ nói vế khi hậu - thời tiết ớ nước ta hoặc ở địa phưong em.
BÀI ĐỌC THÊM	
GIÓ TÂY KHÔ NÓNG Ở NƯỚC TA
Thời tiết gió tày khô nóng diển ra khá phố biến ở vùng Tây Bác và vùng Duyên hải miên Trung nước ta vào các tháng 6, 7, 8. Thời tiết lúc này rất khó chịu. Báu trời hầu như không gọn một chút mây, gió nóng thối đéu đêu làm khô kiệt mọi nguồn nước trên mặt, không khí ngột ngạt như trong một lò nung. Ánh nắng chói loá, làm cỏ cây úa vàng xo xác.
Thời tỉết khô nóng do gió tây thường kéo dài từng đợt vài ba ngày, đôỉ khi tới 5-7 ngày. Nhiệt độ cao nhất tới 41 - 43°c, nhiều khi ngay ban đêm củng xấp xi 30°C. Độ ám thấp nhất tới dưới 30 - 40%. Đát kiệt nước, nứt nẻ...