SGK Địa Lí 8 - Bài 25. Lịch sử phát triển của tự nhiên Việt Nam
Bài 25 : LICH sử PHÁT TRIỂN CỦA Tự NHIÊN VIỆT NAM Lãnh thổ Việt Nam được tạo lập dần qua các giai đoạn kiến tạo lớn. Xu hướng chung của sự phát triển lãnh thổ là phần đất liền ngày càng mở rộng, ổn định và nâng cao dần. cảnh quan tự nhiên nước ta từ hoang sơ, đơn điệu đến đa dạng, phong phú như ngày nay. Lịch sử phát trién của tự nhiên Việt Nam có thể chia làm ba giai đoạn lớn. GIAI ĐOẠN TIÊN CAMBRI Đây là giai đoạn đầu tiên hình thành lảnh thổ nước ta và kết thúc cách đây khoảng 542 triệu năm. Khi đó trên lãnh thố Việt Nam đại bộ phận còn là biển. Phần đất lién ban đâu là những màng nén cổ nàm rải rác trên mặt biển nguyên thuỷ. Dựa trên hình 25.ỉ, em hãy cho biết vào giai đoạn Tiền Cambri đã có những máng nên nào ? Vào giai đoạn Tién Cambri các loài sinh vật còn rất ít và đơn giàn. Bâu khí quyển có rất ít ôxi. GIAI ĐOẠN CỐ KIÊN TẠO Giai đoạn này diển ra trong hai đại Cổ sinh và Trung sinh, kéo dài 500 triệu năm và cách ngày nay ít nhất là 65 triệu nãm. Tỉm trên hình 25.ỉ các màng nền hình thành vào giai đoạn cố sinh và Trung sinh ? Trong giai đoạn này có rất nhiều cuộc vận động tạo núi lớn (Ca-lê-đố-ni, Hec-xi-ni, In-đô-xi-ni, Ki-mê-ri) làm thay đổi hẳn hình thể nước ta so với trước. Phần lớn lãnh thổ nước ta đã trở thành đất lién, một bộ phận vững chác của châu Á - Thái Binh Dương. Giới sinh vật trong giai đoạn này đã phát trién mạnh mẽ. Đây là thời kì cực thịnh của bò sát khủng long và cây hạt trán. Giai đoạn Cổ kiến tạo đã để lại những khối núi đá vôi hùng vĩ cùng với những bể than đá có trữ lượng hàng tỉ tán, tập trung ố miền Bác nước ta và còn rái rác ơ một số nơi. Sự hình thành các bể than cho biết khí hậu và thực vật ờ nước ta vào giai đoạn này như thế nào ? Cuối giai đoạn Có kiến tạo, địa hình nước ta bị ngoại lực bào mòn, hạ thấp trở thành những bé mặt san bàng. GIAI ĐOẠN TÂN KIẾN TẠỌ Đây là giai đoạn tưong đối ngán, diẻn ra trong đại Tân sinh và là một giai đoạn rất quan trọng đối với nước ta củng như thế giới. Tại Việt Nam, vận động Tân kiến tạo (vận động Hi-ma-lay-a) diẻn ra cách ngày nay khoáng 25 triệu năm và có cường độ mạnh mẽ nhưng không phá vở kiến trúc cổ đả hình thành từ trước. Trong giai đoạn này giói sinh vật phát triến phong phú và hoàn thiện. Cây hạt kín và động vật có vú giữ vai trò thống trị. Nhiều quá trình tự nhiên xuất hiện trong giai đoạn Tân kiến tạo còn kéo dài cho đến hiện nay. Trong đó nói bật là : Quá trình nâng cao địa hình làm cho sông ngòi tre lại và hoạt động mạnh mẽ. Đói núi cổ được nâng cao và mờ rộng. Quá trình hình thành các cao nguyên badan và các đổng bàng phù sa tré. Quá trình mờ rộng Biến Đông và quá trình thành tạo các bè dáu khi o thêm lục địa và ở đổng bàng châu thổ. Quá trình tiến hoá của giới sinh vật. Em hãy cho biết một sô' trận động đất khá mạnh xáy ra những năm gần đây tại khu vực Điện Biên, Lai Châu chứng tỏ điều gì ? Sự kiện nổi bật trong giai đoạn Tân kiến tạo là sự xuất hiện của loài người trên Trái Đất. Đây là đinh cao cua sự tiên hoá sinh học trong lớp vỏ địa lí Trái Đất. ơ Việt Nam, con người đã có mặt từ rất sớm, đánh dấu một thời đại mói trong lịch sứ tự nhiên nước ta. Tóm lại, sau hàng trăm triệu năm lãnh thố nước ta đã được xác lập và phát triến hoàn chinh. Lịch sử áy cũng sản sinh những nguồn khoáng sản phong phú, đa dạng mà chúng ta còn chưa biết hết. Lãnh thổ Việt Nam đã trải qua hàng trăm triệu năm biến đổi, chia thành ba giai đoạn chính : Giai đoạn Tiền Cambri tạo lập nền móng sơ khai của lãnh thổ. Giai đoạn cổ kiến tạo phát triển, mở rộng và ổn định lãnh thổ. Giai đoạn Tân kiến tạo nâng cao địa hình, hoàn thiện giới sinh . vật và còn đang tiếp diễn. Lịch sử phát triển tự nhiên lâu dài của nước ta đã sản sinh nguồn tậi nguyên khoáng sản phong phú, đa dạng mà chúng ta còn chưa biết hết. Bảng 25.1. Niên biểu địa chất (rút gọn) (lcm ứng với 50 triệu nãm) Hình 25.1. Sơ đồ các vùng địa chất kiến tạo (Phẩn đất liền Việt Nam) QĐ. Trường Sa (Việt Nam) #Đ.Con Sơn QĐ. Hoàng Sa (Việt Nam) CHÚ GIẢI Nén móng Tién Cambri □ Nén móng cổ sinh 1 Nên móng Trung sinh □ Vùng sụt võng váo Tân sinh phủ phù sa CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Trình bày lịch sù phát triển của tự nhiên nước ta. Nêu ý nghĩa của giai đoạn Tân kiến tạo đối với sự phát triền lãnh thổ nước ta hiện nay. Sưu tám các mảu đá và hoá thạch (nếu có) ở địa phưong em.