SGK Địa Lí 8 - Bài 32. Các mùa khi hậu và thời tiết ở nước ta

Bài 32 : CÁC MÙẠ KHÍ HẬU VÀ THỜI TIẾT Ở NƯỚC TA
Không thể hiểu đúng và sát thực tế khí hậu nước ta nếu chỉ thông qua đặc điểm chung và các số liệu trung bình về nhiệt độ, lượng mưa... trên cả nước. Do vậy chúng ta phải xét tới diễn biến của thời tiết, khí hậu trong từng mùa và trên các vùng của lãnh thổ Việt Nam.
Theo chế độ gió mùa, Việt Nam có hai mùa khí hậu, mùa gió đông bắc và mùa gió tây nam.
MÙA GIÓ ĐÔNG BẮC TỪ THÁNG 11 ĐẾN THÁNG 4 (MÙA ĐÔNG)
Đặc trưng chủ yếu cua mùa này là sự hoạt động mạnh mẽ cúa gió đông bác và xen kẽ là những đợt gió đông nam. Trong mùa này thời tiết - khí hậu trên các mién của nước ta khác nhau rất rỏ rệt.
Mién Bác chịu anh hưong trục tiếp của gió mùa đông bác từ vùng áp cao ơ lục địa phưong Bác tràn xuống thành từng đợt, mang lại một mùa đông không thuần nhất. Đáu mùa đông là tiết thu se lạnh, khô hanh. Còn cuối đông là tiết xuân với mưa phùn ám ướt. Nhiệt độ trung binh tháng, nhiéu noi xuống dưới 15°c. Miên núi cao có thế xuất hiện sưong muối, sưong giá, mưa tuyết gây trở ngại lớn cho sinh vật nhiệt đới. Còn ở Tây Nguyên và.Nam Bộ thời tiết nóng khô, ốn định suốt mùa. Riêng o duyên hai Trung Bộ có mưa rất lớn vào các tháng cuối năm.
So sánh số liệu khí hậu ba trạm Hà Nội, Huế, Tp. Hồ Chí Minh (bàng 31.1) đại diện cho ba miền Bắc, Trung, Nam, em hãy cho biết :
Nhiệt độ tháng thấp nhất của ba trạm.
Lượng mưa trung bình tháng ít nhất cùa ba trạm.
Nêu nhận xét chung về khí hậu nước ta trong mùa đông.
MÙA GIÓ TÂY NAM TỪ THÁNG 5 ĐẾN THÁNG 10 (MÙA HẠ)
Đây là mùa thịnh hành cúa hướng gió tãy nam. Ngoài ra, Tín phong nứa cáu Bắc vần hoạt động xen kẽ và thối theo hướng đông nam.
Trong mùa này, nhiệt độ cao đéu trên toàn quốc và đạt trẽn 25°c o các vùng thấp. Lượng mưa trong mùa củng rất lớn, chiếm trên 80% luọng mưa cà năm, riêng vùng duyên hài Trung Bộ mùa này ít mưa.
Em hãy nêu nhiệt độ tháng cao nhất, cùa ba trạm khí tượng Hà Nội, Huế, Tp. Hồ Chí Minh (bảng 31.1 tr.l 10) và nguyên nhân cùa những khác biệt đó.
Thời tiết phó biến trong mùa này là trời nhiều mây, có mưa rào và mưa dông. Những dạng thời tiết đặc biệt là gió tây, mưa ngâu và bão. Gió tây khô nóng gây hạn hán cho miền Trung và Tày Bắc. Mưa ngâu kéo dài từng đợt vài ngày vào giữa tháng 8 có thế gây úng ngập cho đông bàng Bác Bộ. Bão gây mưa to, gió lớn và gió giật rất mạnh trực tiếp phá hoại khu vực đông bàng và các tinh duyên hái nước ta. Trung bình mỗi năm nước ta chịu anh hưong cúa bốn đến năm con bão phát sinh từ Biến Đông và Thái Binh Dưong đố bộ vào, mang lại một lưọng mưa đáng kế.
Dựa vào bàng 32.1, em hãy cho biết mùa bão nước ta diễn biến như thê'nào?
Bàng 32.1. Diễn biến của mùa bão dọc bờ biên Việt Nam
Mùa bão (tháng)
6
7
8
9
10
11
Trên toàn quốc
X
X
X
X
X
X
Quảng Ninh đến Nghệ An
X
X
X
X
Hà Tình đến Quảng Ngãi
X
X
X
X
Binh Định đến Bình Thuận
X
X
X
Vũng Tàu đến Cà Mau
X
X
NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÚ KHÀN DO KHÍ HẬU MANG LẠI
Khi hậu nhiệt đới gió mùa ám là môi trường sống thuận lợi cho sinh vật phát triến, cây cới quanh năm ra hoa kết quả. Đó là co sớ tự nhiên giúp cho nén nông nghiệp nhiệt đới nước ta vươn lên mạnh mẽ theo hướng sản xuất lớn, chuyên canh và đa canh.
Những nông sàn nhiệt đới nào của nước ta có giá trị xuất khấu với số lượng ngày càng lớn trên thị trường ?
Bèn cạnh những mặt thuận lợi, khí hậu nuớc ta cũng lám thiên tai, bất trác, thời tiết diẻn biến phức tạp. Vì vậy, chúng ta phải luôn sản sàrig, tích cục và chú động phòng chống thiên tai, bảo vệ đời sống và sản xuất. .
Thiên nhiên nhiệt đới gió múa củng in đậm nét trong đòi sống vãn hoá - xã hội cùa nguời dân Việt Nam.
Em hãy nêu một số câu ca dao, tục ngữ phàn ánh khí hậu - thời tiết nước ta.
Khí hậu nước ta có hai mùa rõ rệt.
Mùa gió đông bắc từ tháng 11 đến tháng 4 tạo nên mùa đông lạnh, mưa phùn ở miền Bắc và mùa khô nóng kéo dài ở miền Nam.
Mùa gió tây nam từ tháng 5 đến tháng 10 tạo nên -mùa hạ nóng ẩm có mưa to, gió lớn và dông bão, diễn ra phổ biến trên cả nước.
Giữa hai mùa chính nêu trên là những thời kì chuyển tiếp, ngắn và không rõ rệt (xuân, thu).
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Nước ta có mấy mùa khí hậu ? Nêu đặc trưng khi hậu từng mùa ở nước ta.
Trong mùa gió đông bắc, thời tiết và khí hậu Bác Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ có giống nhau không ? Vi sao ?
Vẽ biếu đó nhiệt độ và lượng mưa ở Hà Nội, Huế và Tp. Hó Chi Minh (theo sô' liệu bang 31.1). Nhận xét vé sự khac nhau cua các trạm khí tượng đó.