SGK Địa Lí 8 - Bài 28. Đặc điểm địa hình Việt Nam
Bài 28 : ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH VIỆT NAM R ft ^$5 * c Địa hình nước ta rất đa dạng, nhiều kiểu loại địa hình (đồi núi, đồng bằng, bờ biển, thềm lục địa...) phản ánh lịch sử phát triển địa chất, địa hình lâu dài trong môi trường gió mùa, nóng ẩm, phong hoá mạnh mẽ. 1. ĐỒI NÚI LÀ Bộ PHẬN QUAN TRỌNG NHẤT CỦA CẤU TRÚC ĐỊA HÌNH VIỆT NAM Trẽn phán đất liền, đồi núi chiếm tới 3/4 diện tích lãnh thố, nhung chu yêu là đôi núi thấp. Địa hình thấp duới 1000 m chiêm tới 85%. Núi cao trên 2000 m chi chiêm l%, cao nhất là Hoàng Liên Son với đinh Phan-xi-păng cao 3143 m. Hãy tỉm trên hình 28.1 đỉnh Phan-xi-păng và đình Ngọc Linh (2598 m). Đổi núi nuớc ta tạo thành một cánh cung lớn huóng ra Biến Đông, chạy dài 1400 km, tù mién Tây Bác tói mién Đông Nam Bộ. Nhiéu vùng núi lan ra sát biến hoặc bị biến nhấn chìm thành các quân đảo nhu vùng biến Hạ Long (Quảng Ninh) trong vịnh Bác Bộ. Địa hình đổng bàng chi chiêm 1/4 lãnh thó đất lién và bị đồi núi ngăn cách thành nhiéu khu vục, đíến hình là dải đóng bàng duyên hãi mién Trung nuóc ta. Em hãy tìm trên hình 28.1 một số nhánh núi, khối núi lớn ngăn cách và phá vỡ tính liên tục của dải đồng bằng ven biển nước ta. 2. ĐỊA HÌNH Nước TA ĐUỌC TÂN KIẾN TẠO NÂNG LẼN VÀ TẠO THÀNH NHIÊU BẬC KẾ TIẾP NHAU Lãnh thố nuóc ta đả đuợc tạo lập vũng chác tù sau giai đoạn Cố kiến tạo. Trái qua hàng chục triệu năm không đuợc nâng lên, các vùng núi bị ngoại lục bào mòn, phá huý tạo nên nhũng bé mặt san bàng cố, thấp và thoải. Đến Tân kiến tạo, vận động tạo núi Hi-ma-lay-a đà làm cho địa hình nuóc ta nâng cao và phân thành nhiều bậc kê' tiếp nhau : núi đồi, đông bàng, thềm lục địa... Địa hình thấp dần tù nội địa ra tói biển, trùng với huóng tây bác - đỏng nam và đuợc thế hiện rỏ qua huớng chảy của các dòng sông lớn. Trong từng bậc địa hình lớn như đổi núi, đông bàng, bờ biển, còn có các bậc địa hình nhỏ như các bế mặt san bàng, các cao nguyên xếp tầng, các bậc thềm sông, thém bién... đánh dấu sự nâng lên cua địa hình nước ta thời kì Tân kiến tạo. Em hãy tìm trên hình 28.1 các vùng núi cao, các cao nguyên badan, các đồng bằng trẻ, phạm vi thềm lục địa. Nhận xét về sự phân bố và hướng nghiêng cùa chúng. Địa hình nước ta có hai hướng chú yếu là tây bác - đông nam và vòng cung, ngoài ra còn có một sớ hướng khác trong phạm vi hẹp. ĐỊA HÌNH NƯỚC TẠ MANG TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA VÀ CHỊU TÁC ĐỘNG MẠNH MẼ CỦA CON NGUÔI Cùng với Tân kiến tạo, hoạt động ngoại lực cua khí hậu, cua dòng nước và của con người là những nhân tố chủ yếu và trực tiếp hình thành địa hình hiện tại của nước ta. Trong môi trường nóng ám, gió mùa, đất đá bị phong hoá mạnh mẽ. Lượng mưa lớn và tập trung theo mùa đã nhanh chóng xói mòn, cát xẻ, xâm thực các khối núi lớn. Đặc biệt hiện tượng nước mưa hoà tan đá vôi tạo nên địa hình cácxto nhiệt đới độc đáo. Những mạch nước ngâm khoét sâu vào lòng núi đá tạo nên những hang động rộng lớn, kì vĩ và rất phổ biến ở Việt Nam. * Em hãy cho biết tên một số hang động nổi tiếng ờ nước ta. Trên bé mặt địa hình nước ta thường có rừng cây rậm rạp che phù. Dưới rừng là lớp đất và vỏ phong hoá dày, vụn bở. Em hãy cho biết khi rừng bị con người chặt phá thi mưa lũ sẽ gây ra hiện tượng gì ? Báo vệ rừng có những lợi ích gì ? Các dạng địa hình nhân tạo xuất hiện ngày càng nhiéu trên đất nước ta như các công trình kiến trúc đô thị, hầm mó, giao thông, đê, đập, kênh rạch, hổ chứa nước... Địa hình Việt Nam đa dạng, nhiều kiểu loại, trong đó đồi núi là bộ phận quan trọng nhất. Địa hình nước ta do cổ kiến tạo và Tân kiến tạo tạo dựng nên. Địa hình luôn biến đổi do tác động mạnh mẽ của môi trường nhiệt đới gió mùa ẩm và do sự khai phá của con người.. Đèó Keo -2.0® Đ.cón Cỏ Mũi Nạy Vũng Tấu 104c Hình 28.1. Luợc đồ địa hình Việt Nam ■■ Núi cao Núi trung bình B Núi thấp Núi trung bình và núi thấp đá vôi Cao nguyên ba dan Đổi Bán bình nguyên phù sa cổ Đồng bằng phù sa mới Dãy núi —-50'-' Độ sâu (m) Đèo Lao Bảo 108° ộ 0 110° 22° fe i.ong\ ị L agVĩ xQ-c X/ CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Nêu đặc điếm chung của địa hình nước ta. Địa hình nước ta hình thành và biến đổi do những nhân tố chù yếu nào ? Các dạng địa hình sau đây ở nước ta được hình thành như thế nào ? Địa hình cácxto. - Địa hình cao nguyên ba dan. Địa hình đóng bàng phù sa mới. - Địa hình đê sông, đê biển.