SGK Địa Lí 8 - Bài 43. Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ
Bài 43 : MIỀN NAM TRUNG BỘ VÀ NAM Bộ Phía nam dãy núi Bạch Mã là một miển tự nhiên nhiệt đới gió mùa điển hình. Thiên nhiên ở đây khác biệt rõ rệt so với hai miền tự nhiên phía bắc. VỊ TRÍ, PHẠM VI LÃNH THỐ Mién Nam Trung Bộ và Nam Bộ bao gồm toàn bộ lảnh thổ phía nam nước ta, từ Đà Nảng tới Cà Mau, chiếm tới 1/2 diện tích của ca nước. Hãy xác định trên hình 43.1 phạm vi lãnh thổ cùa miền này, chi rõ các khu vực Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. MỘT MIỀN NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA NÓNG QUANH NĂM, có MÙA KHÔ SÂU SẮC Từ dãy núi Bạch Mả (16° vĩ Bác) trở vào nam, nhiệt độ trung binh năm đã tăng cao, vượt 25°c ở đổng bàng và trên 21 °C ở vùng núi. Biên độ nhiệt năm cũng giảm rõ rệt, dao động trong khoảng từ 3 đến 7°c. Vì sao miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có chế độ nhiệt ít biến động và không có mùa đông lạnh giá nhu hai miền phía bắc ? Chế độ mưa ở miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ không đổng nhất. Đặc biệt khu vực duyên hải Nam Trung Bộ có mùa khó kéo dài, nhiều noi bị hạn gay gát, mùa mưa đến muộn và tập trung trong thời gian ngán (các tháng 10, 11). Khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên mùa mưa kéo dài 6'tháng, tứ tháng 5 đến tháng 10, chiếm 80% lượng mưa cả năm. Mùa khô thường bị thiếu nước nghiêm trọng. Vì sao mùa khô ở miền Nam diễn ra gay gắt hơn so với hai miền phía bắc ? TRƯƠNG SƠN NAM HÙNG vĩ VÀ ĐỒNG BẰNG NAM Bộ RỘNG LỚN Hình thành trên một mién nén bàng rất cố (nén cổ Kon Turn), được Tân kiến tạo nâng lên mạnh mẽ, Trường Son Nam trở thành khu vực núi và cao nguyên rộng lớn, hùng vĩ. Cũng vì thế, cảnh quan nhiệt đới ờ dãy trở nên đa dạng, có thêm phán mát mẻ, lạnh giá của khi hậu miến núi và cao nguyên. Bộ đạo Sờn Trá Vinh Cam Ram Phú Quốc ơ Đ. Côn Sơn Bạch Dinh Đại Hùng Núi trung bình" Núi thấp Cao nguyên ba dan Bán bình nguyên phù sa cổ Đổng bằng phù sa mới Dãy núi ® Bô-xít A o Dầu, khí € Vàng □ Đá vôi a Than bùn (t) Titan o Hình 43.1. Lược đồ địa hình và khoáng sản miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ Hình 43.2. Hồ núi lửa Tơ-nưng (Gia Lai) Tìm trên hình 43.ỉ những đình núi cáo trên 2000m (Ngọc Linh 2598m, Vọng Phu 2051m, Chư Yang Sin 2405m) và các cao nguyên (Kon Turn, Plây Kư, Đắk Lắk, Lâm Viên, Mơ Nông, Di Linh). Đồng bàng Nam Bộ hình thành và phát triến trên một mién sụt vòng rộng lớn và được phù sa của hệ thống sông Đóng Nai - Vàm Cò và hệ thống sông Mẽ Công bồi đáp nên. Đồng bàng Nam Bộ rộng lớn, chiếm tới hơn một nưa diện tích đất phù sa cúa cá nước và còn giữ lại nhiéu tính chất tự nhiên ban đáu. So sánh với đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cừu Long có những nét khác biệt CO' bàn nào ? TÀI NGUYÊN PHONG PHÚ VÀ TẬP TRUNG, DẼ KHAI THÁC Kin' hậu - đất đai thuận lợi Tuy có một mùa khô khá gay gắt nhưng nhìn chung khí hậu, đất đai miến Nam Trung Bộ và Nam Bộ có nhiéu thuận lợi cho sản xuất nông - lâm nghiệp và nuôi trông thuỷ sản quy mô lớn. Hãy nêu một số vùng chuyên canh lớn về lúa gạo, cao su, cà phê, cây ăn quá... ờ miền Nam nước ta hiện nay và cho biết hoàn cảnh sinh thai tự nhiên của các vùng đó. Tài nguyên rừng trong miến rất phong phú, nhiéu kiểu loại sinh thái. Rừng phân bố rộng rãi từ miền núi Trường Sơn, Tây Nguyên tới các đông bàng ven biến. Diện tích rừng ơ đây chiếm gần 60% diện tích rừng cá nước. Trong rừng còn có nhiêu sinh vật quý hiếm. Tài nguyên biến trong miên rất đa dạng và có giá trị to lớn Bờ biển Nam Trung Bộ có nhiều vũng vịnh nước sâu, kín đáo để lập hải cảng. Thêm lục địa phía nam có trù luợng dầu khí rất lớn, khai thác mỗi năm hàng chục triệu tân dầu thô. Trên vùng biến này còn có nhũng đảo yến giàu có, những đảo đá san hô nhu các đảo thuộc hai quán đảo Hoàng Sa, Truông Sa... Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có diện tích rộng lớn, thiên nhiên đa dạng, tài nguyên phong phú. Miền'có khí hậu nóng quanh năm với lượng mưa lớn nhưng phân bố .không đều. Mùa khô kéo dài dễ gây ra hạn hán và cháy rừng. Để phát triển kinh tế bền vững, cạn chú trọng bảo vệ môi trường rừng, biển, đất và các hệ sinh thái tự nhiên. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Đặc trưng khí hậu của mién Nam Trung Bộ và Nam Bộ là gì ? Trinh bày những tài nguyên chinh của mién. Lập bang so sánh ba mién tự nhiên Việt Nam theo mảu sau : Mién Yếu tó Mién Bác và Đông Bác Bấc Bộ Mién Tây Bác và Bắc Trung Bộ Mién Nam Trung Bộ và Nam Bộ Địa chất - Địa hình Khí hậu - Thuỷ văn Đất - Sinh vật Bảo vệ mói trường * BÀI ĐỌC THÊM — Kì THÚ VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Vườn quốc gia Yok Đôn cách Buôn Ma Thuật 40km vé phía tây, thuộc huyện Buôn Đón, tinh Đắk Lák là một trong những khu bảo tồn tự nhiên lớn nhất của Việt Nam, có diện tích 115 000 ha. Điéu làm hấp dản du khách là cảnh hoang sơ cúa núi rừng, có nhiêu loại rừng : rừng ám, rừng rụng lá vào mùa khô, rừng cây bụi... Yok Đôn còn là nơi cư trú cúa 62 loài thú, 196 loài chim, 40 loài bò sát, 13 loài lưỡng cư và 464 loài thực vật. Vào mùa khô, trong cái nắng gay gát của Tây Nguyên thì nơi đây vần mát lạnh như ở xứ sương mù Đà Lạt, thoang thoáng mùi hương phong lan quanh năm. VQG hàng năm đón nhận nhiều nhà khoa học tròng và ngoài nước đến nghiên cứu. Khi đến tham quan VQG, bạn sẽ được cưỡi voi đi dạo giữa những cánh rừng xanh mất, hoặc cùng voi vượt sõng Xrê-pôk, thưởng thức những món ăn truyền thống : cơm lam, gà nướng... của cư dân bản địa, hoặc quây quán bên ché rượu cán nghe già làng kế khan, nghe những truyền thuyết, sử thi... Những điều kìthú ở VQG đang chờ đón bước chân bạn tìm vé ! Vào mùa đông, các đâm nước trong rừng tiếp nhận vô số đàn chim từ phương bác lạnh bay vé cư trú. Vịt trời, ngồng trời, giang, sếu, le le... đậu la liệt trên các gò đất và trong các bãi lây. Bàng nhiều chất giọng khác nhau, chúng gọi nhau ríu rít, tạo nên một khung cảnh náo nhiệt lạ thường. Hình 43.3. Đàn voi chở khách dù lịch tại Yok Đôn