SGK Sinh Học 8 - Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
Bài 22. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ - Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì ? NST có thể bị biến đổi cấu trúc ở một số dạng khác nhau. Ví dụ : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn. - Quan sát hình 22a, b, c. Nhiễm sắc thể ban đâu Nhiễm sắc thế bị biến đối cấu trúc ABCDEFGH ABCDEFG a ( 1 1 1 I xrp- ( I I I I KTD ABCDEFGH ABCBCDE FGH bL_L_| I X3ZD ► (II I I I 1 xro t t ABCDEFGH ADCBEFGH c ( n?rr x~m * ( L-LJJ XXD t t Hình 22. Một số dạng đột biến cấu trúc NST - Hãy trả lời các câu hỏi sau : + Các NST sau khi bị biến đổi khác với NST ban đầu như thế nào ? + Các hình 22a, b, c minh hoạ những dạng nào của đột biêh cấu trúc NST ? + Đột biến câu trúc NST là gì ? - Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể Ngày nay, khoa học đã xác định : Đột biến cấu trúc NST xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể tới NST. Nguyên nhân chủ yếu là do các tác nhân vật lí và hoá học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng. Vì vậy, đột biến cấu trúc NST có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người tạo ra. Trải qua quá trình tiến hoá lâu dài, các gen đã được sắp xếp hài hoà trên NST. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật. Mặc dầu vậy, trong thực tiễn, người ta còn gặp các dạng đột biến cấu trúc NST có lợi. Ví dụ 1. Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người. Ví dụ 2. Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này. Đột biến cáu trúc NSTlà nhũng biến đổi trong câu trúc NST gồm các dạng: mất đoạn, lập đoạn, đảo đoạn,... Tác nhân vật lí và hoá học cùa ngoại cảnh là nguyên nhăn chù yếu gây đột biến câu trúc NST. Đột bỉến cáu trửc NST thường có hạỉ, nhưng cũng có trường hợp có lợi. rợ âu hói và bài tập Đột biến cấu trúc NST là gì ? Nêu một số dạng đột biến và mô tả từng dạng đột biến đó. Những nguyên nhân nào gây ra biến đổi cấu trúc NST ? Tại sao biến đổi cấu trúc NST lại gây hại cho con người, sinh vật ?