SGK Lịch Sử 9 - Bài 19 - Phong trào cách mạng trong những năm 1930 - 1935

Bài 19
PHONG TRÀO CÁCH MẠNG TRONG NHỮNG NĂM 1930 -1935
Khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 -1933) đã ánh huởng nặng nể đến nển kinh tế ká xã hội Việt Nam.
Phong trào Xớ Viết Nghệ - Tinh hùng nổ K3 hị thục dân Pháp thẳng tay dan áp. Nhưng phong trào cách mạng nhanh chóng được phục hới, chuấn hị cho một cao trào mói.
- VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ KHỦNG HOẢNG
KINH TẾ THẾ GIỚI (1929 - 1933)
Cuộc khung hoảng kinh tế thê giới (1929 - 1933) từ các nuớc tư bàn đã lan nhanh sang các nước thuộc địa và phụ thuộc của thực dân Pháp, trong đó có Việt Nam. Vốn hoàn toàn phụ thuộc vào thực dân Pháp, nén kinh tế Việt Nam càng phái chịu nhùng hậu quá nặng né của cuộc khung hoảng : nông nghiệp và công nghiệp đều bị suy sụp, xuất nhập khầu đình đốn, hàng hoá khan hiếm, giá cả đát đỏ.
Nhân dân lao dộng - dặc biệt là công nhân và nông dân, phải gánh chịu nhiều tác hại nhất. Công nhân không có việc làm, nguôi thất nghiệp ngày một đông, người di làm thì tiền lucng giảm. Nông dân tiếp tục bị bần cùng hoá và phá sán trên quy mô lớn, ruộng đất nhanh chóng bị thâu tóm vào tay dịa chủ Pháp - Việt. Các tầng lớp tiểu tư sàn thành thị bị diêu dứng ; các nghề thủ công bị sa sút nặng nề, nhà buôn nhỏ phải dóng của ; viên chức bị sa thái, học sinh ra truòng không có việc làm. Một số dông tư sân dân tộc cũng lâm vào cành gieo neo, sập tiệm, buộc phải đóng cửa hiệu.
Đã thế, sưu thuế mỗi ngày một tăng, hạn hán, bão lụt liên tiếp xảy ra. Trong khi đó, thực dân Pháp lại ra sức đáy mạnh chính sách khủng bó tráng hòng dập tắt phong trào cách mạng vừa bừng nổ.
Ảnh hường nặng né cua cuộc khủng hoảng kinh tê' và chính sách đàn áp, khủng bố khốc liệt của thực dân Pháp làm cho tinh thân cách mạng cua nhân dân ta cáng lên cao.
- Cuộc khủng hoảng kinh tê thê giới (1929 -1933) đã tác động đến tình hình kinh tế và xã hội Việt Nam ra sao ?
- PHONG TRÀO CÁCH MẠNG 1930 - 1931 VỚI ĐINH CAO XÔ VIẾT NGHỆ - TĨNH
Phong trào đấu tranh cùa quán chúng đã bùng lên mạnh mẽ từ năm 1929 trên cả ba mién Bác - Trung - Nam và đến năm 1930 - 1931 đã phát trién tới đinh cao với sự ra đời của Xô viết Nghệ - Tĩnh.
	T”7	77	
’).<	/ QUẾ PHONG /	thanh HOÁ
QUỲ %®® . NJ Ci.>	\	• ruÂn ■
\ . S'./
V CON CUÔNG
\	ẦNHSƠN	
o	■ -• V. ,/Wdan'
'--'CHƯƠNG Õ0-19301
• N _	;	ĩ™3 NAM Av
★ Căn cứ cách mạng
Nơi có các cuộc đấu tranh biểu tình của công nhãn -(/V Nơi có các cuộc đáu tranh biểu tình của nông dân
Địa phương đã lập chính quyền Xô viết cấp xã (•) Nơi cơ quan Tỉnh uỷ đóng
QUỸ
CHÂU
V HƯƠNG SƠN IV •	1(10-1930), ■ -. X
Vs/vụ QUANG,’ <3
1	'<■, KÌANH
V ~QUẲNGS Bì Nhi .... - ý? ',ì
< HƯƠNG
■J X KHẼ
Hình 32. Lược đổ phong trào Xô viết Nghệ - Tình (1930 - 1931)
Từ tháng 2 - 1930 đã nổ ra cuộc bãi công của 3 000 công nhân dồn điền cao su Phú Riềng. Tiếp đó, trong tháng 4 là các cuộc bãi công của 4000 công nhân nhà máy sợi Nam Định, của hơn 400 công nhân nhà máy diêm và nhà máy cua Bến Thuỷ (Vinh), nhà máy xi măng Hài Phòng, hãng dầu Nhà Bè (Sài Gòn), đồn điền cao su Dầu Tiếng ỏ Thủ Dầu Một (nay thuộc tỉnh Bình Dưang),... Phong trào dấu tranh của nông dân dã diễn ra ỏ nhiều địa phương nhu Hà Nam, Thái Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh.,. Truyền dơn, cờ đỏ búa liềm của Đảng Cộng sởn Việt Nam đã xuất hiện trên các đuờng phố Hà Nội và ỏ một số địa phương khác.
Phong trào đấu tranh đặc biệt mạnh mẽ từ tháng 5. Nhân ngày Quốc tê' Lao động (1 - 5 - 1930), lân đáu tiên công nhân và các tầng lớp nhân dân Đông Dưong tỏ rỏ dấu hiệu đoàn kết vói vô san thê' giới và biểu duong lục lượng của mình. Từ thành phố đến nông thôn trong cả nuớc, đà xuất hiện nhiéu truyén đon, cờ Đảng, mít tinh, bải công, biéu tình, tuân hành v.v... Các cuộc đấu tranh của công nhân đã nổ ra trong các xí nghiệp ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Hòn Gai, Cầm Phả, Vinh - Bến Thuỷ, Sài Gòn - Chạ Lớn, v.v...
Cảc cuộc đấu tranh cùa nông dân cũng nổ ra ờ nhiéu địa phuong thuộc các tỉnh Thái Bình, Hà Nam, Kiến An, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Bình Định và hâu nhu trên kháp các tinh Nam Ki.
Nghệ - Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ nhất. Tháng 9 - 1930, phong trào công - nòng đà phát triển tới đỉnh cao. Khấu hiệu đấu tranh chính trị đuợc kết hợp với các khấu hiệu kinh tế. Các cuộc đấu tranh diẻn ra quyết liệt, quần chúng tổ chúc tuần hành thị uy, biéu tình có vũ trang tụ vệ, tấn công vào cơ quan chính quyén địch ở địa phuơng.
Truớc khí thè' đấu tranh của quân chúng, bộ máy chính quyền của thực dân và phong kiến tay sai ở nhiéu huyện bị tê hệt, ở nhiéu xã bị tan rã. Các tố chúc Đảng ở địa phuơng đả kịp thời lãnh đạo quán chúng thục hiện quyền làm chủ. Các Ban Chấp hành nông hội xả do các chl bộ Đảng lãnh đao đúng ra quán lí mọi mặt đời sống chính trị và xã hội ờ nông thôn, làm nhiệm vụ của chinh quyén nhân dân theo hình thức Xô viết (1>. Lán đáu tiên nhân dân ta thật sụ nám chính quyén ở một sổ' huyện thuộc hai tinh Nghệ An và Hà Tinh.
Chính quyền cách mạng dã kiên quyết trấn áp bọn phàn cách mạng, bãi bỏ các thú thuế do đế quóc và phong kiến đặt ra, đồng thời thực hiện các quyền tự do dân chủ cho nhân dân, chia lợi ruộng đất công cho nông dân, bắt địa chủ giảm tô, xoá nợ, khuyến khích nhân dân học chữ Quốc ngử, bài trừ mê tín dị đoan và các hủ tục v.v... Các tổ chúc quần chúng, từ nhửng hình thức thấp nhu phuờng, ban, Hội tuong tế, Hội thể dục đến các hình thức cao nhu Nông hội, Công hội, Hội phụ nữ giải phóng, Đoàn thanh niên phán đế, Hội học sinh, Hội cứu tế dỏ v.v..., đều phát triển mạnh. Việc tuyên truyền giáo dục ý thức chính trị cho quần chúng qua hội nghị, mít tinh, sách báo cách mạng đuợc tổ chức rộng rãi. Mỗi làng đều có tổ chúc các dội tợ vệ vũ trang, nhờ dó trật tụ trị an làng xóm đuợc bào đâm, nạn trộm cuóp không còn.
Hoảng sợ truớc phong trào quán chúng lên cao và trước ảnh huởng của Đang ngày càng lớn mạnh, thực dân Pháp đã tiến hành khủng bố cực kì tàn bạo. Chúng cho
(1) Hình thức tổ chức của khối liên minh giữa giai cáp cống nhân và nông dân.
máy bay ném bom tàn sát đảm máu cuộc biếu tình của nông dân huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) ngày 12-9- 1930; điếu động linh Pháp và lính khố xanh vé đóng chốt tại Vinh - Bẽn Thuỷ, cho quân đốt phẩ, triệt hạ làng mạc. Chúng còn ra sức sử dụng những thù đoạn chia rẽ, dụ dỗ và mua chuộc. Nhiều co quan lãnh đạo của Đảng bị phá vờ, hàng vạn cán bộ, đảng viên và chiến sỉ yêu nước bị bát, bị tù đày hoặc bị giết. Mặc dù bị kẻ thù dập tát trong máu lừa, phong trào Xô viết Nghệ -Tĩnh đã chứng tỏ tinh thán oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, song có một ý nghĩa lịch sử to lớn.
- Căn cứ vào đâu đề cho răng Xô viết Nghệ • Tinh thật sự là chính quyền cách mạng của quần chúng dưới sụ lãnh đạo của Đáng ?
- LỰC LƯỢNG CÁCH MẠNG ĐƯỢC PHỤC HỒI
Từ cuối năm 1931, cách mạng Việt Nam bước vào thời kì vô cùng khó khán. Thực dân Pháp và phong kiến tay sai thảng tay thi hành chính sách khủng bố cực kì tàn bạo. Nhiều chiến sĩ cộng sản, hàng vạn người yêu nước bị bát, bị giết hoặc bị tù đày. Các co quan lãnh đạo của Đảng ở trung ương và địa phương lán lượt bị phá vở.
Nhưng trong nhà tù, các đảng viên cộng sản và những người yẽu nước vần nêu cao khí phách kiẽn cường, bất khuất, kiên trì đấu tranh bảo vệ lập trường, quan điếm cách mạng của Đảng, biến nhà tù thành trường học cách mạng và vân tim cách liên hệ với cơ sở Đảng ờ bên ngoài. Số đảng viên còn lại ở bẽn ngoài cũng âm thâm tìm cách gây dựng lại các tổ chức cơ sở của Đảng và quân chúng.
Bất chấp sự khủng bố, đánh phá ác liệt của dịch, các tổ chức cơ sỏ của Đảng ở các địa phương vần tồn tại và kiên trì bám chắc quần chúng dể hoạt động, dồng thòi còn lợi dụng các tổ chức công khai, hợp pháp của kẻ thù dể dây mạnh dấu tranh. Tại các thành phố Hà Nội, Sài Gòn, một sổ dáng viên cộng sân đã tranh thủ các khá năng đấu tranh hợp pháp để ra tranh củ vào các hội đồng thành phó, lợi dụng diễn dàn công khai để tuyên truyền cổ dộng quân chúng theo các khổu hiệu của Đàng.
Cuối năm 1934 đáu năm 1935, hệ thống tổ chức Đàng ở trong nước nói chung đã được khôi phục. Các xứ uỷ Bác Kì, Trung Kì, Nam Kì lân lượt được lập lại. Các đoàn thể Công hội, Nông hội và các tổ chức của các lực lượng xã hội khác cũng được lập lại. Khắp nơi trong nước, phong trào đã dân dân được phục hói. Đến tháng 3 - 1935, Đại hội lần thứ nhất của Đàng họp ở Ma Cao (Trung Quốc) chuẩn bị cho một cao trào cách mạng mới.
- Các đảng viên cộng sán trong nhà tù cùa thực dãn Pháp đã có thái độ như thê nào trước chinh sách khùng bố tàn bạo cùa kẻ thù ?
CÂU HÓI VÀ BÀI TẬP
Phong trào cách mạng nước ta đến năm 1935 đã phát triển trở lại như thế nào ?
Đảng đã kịp thời có những thay đổi gì trong lãnh đạo để phong trào cách mạng nước ta có điều kiện phát triển trở lại sau một thời kì tạm lắng ?